Thế vận hội Olympic 1936 tại Berlin, Đức Quốc xã – một sự kiện thể thao được Hitler lợi dụng để phô trương sức mạnh và che đậy bản chất hiếu chiến.
Sự trỗi dậy của Đức Quốc xã dưới sự lãnh đạo của Adolf Hitler đã đưa châu Âu vào một trong những giai đoạn đen tối nhất lịch sử. Ngay từ khi nắm quyền vào năm 1933, Hitler đã ấp ủ tham vọng khôi phục vị thế cường quốc cho Đức, xóa bỏ Hòa ước Versailles và bành trướng lãnh thổ. Bài viết này sẽ phân tích chính sách đối ngoại của Đức Quốc xã từ năm 1933 đến 1939, qua đó làm sáng tỏ những bước đi táo bạo của Hitler, sự yếu kém của các cường quốc châu Âu và những hệ lụy dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai.
Giai Đoạn 1933-1936: Thoái Trào Của Hòa Ước Versailles
Từ năm 1933 đến 1936, mục tiêu hàng đầu của Hitler là vô hiệu hóa Hòa ước Versailles, mà ông xem là một sự sỉ nhục đối với nước Đức. Hitler khéo léo kết hợp giữa những hành động táo bạo và chiến thuật “yêu chuộng hòa bình” để từng bước phá vỡ các điều khoản của hiệp ước.
Kế hoạch giải trừ quân bị: Chiến thuật “yêu chuộng hòa bình”
Hitler rút lui khỏi Hội nghị giải trừ quân bị và Hội Quốc liên với lý do Pháp không đồng ý bình đẳng vũ khí cho Đức. Đồng thời, ông liên tục đưa ra những bài phát biểu khẳng định Đức sẵn sàng giải trừ quân bị nếu các nước khác cũng làm như vậy. Chiến thuật này vừa giúp Hitler tránh bị quốc tế lên án, vừa che đậy âm mưu tái vũ trang bí mật.
Thực tế, Hitler đã bí mật tăng cường quân số, hiện đại hóa vũ khí và huấn luyện phi công. Việc Đức đàn áp người Do Thái và rút khỏi Hội Quốc liên càng khiến các cường quốc phương Tây như Anh, Pháp thêm nghi ngờ và cứng rắn hơn. Sự bất đồng quan điểm giữa các nước về kế hoạch giải trừ quân bị đã khiến hội nghị thất bại, tạo điều kiện cho Hitler công khai tái vũ trang sau này.
Hiệp ước không xâm phạm Đức – Ba Lan (1934): Chia rẽ để trị
Năm 1934, Hitler bất ngờ ký Hiệp ước không xâm phạm với Ba Lan, một đồng minh quan trọng của Pháp. Hành động này gây ra sự bất ngờ cho cả Đức và Ba Lan, bởi hai nước vốn có mối quan hệ thù địch sau Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Đối với Hitler, hiệp ước này là một bước đi chiến lược để tách Ba Lan khỏi Pháp, làm suy yếu vòng vây Đông Âu và tạo ấn tượng yêu chuộng hòa bình với thế giới. Về phía Ba Lan, hiệp ước này mang lại cho họ hy vọng giảm bớt áp lực từ Liên Xô và đảm bảo an ninh trong trường hợp bị tấn công. Tuy nhiên, hiệp ước này chỉ là một mưu đồ tạm thời của Hitler, bởi mục tiêu cuối cùng của ông vẫn là thôn tính Ba Lan.
Sáp nhập vùng Sarre (1935): Phép thử thành công
Vùng Sarre, giàu tài nguyên than đá, vốn thuộc Đức nhưng bị đặt dưới sự quản lý của Hội Quốc liên theo Hòa ước Versailles. Năm 1935, một cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức tại Sarre để quyết định tương lai của vùng đất này. Kết quả, hơn 90% dân số Sarre đã bỏ phiếu ủng hộ sáp nhập vào Đức.
Thắng lợi này củng cố niềm tin của Hitler vào chiến thuật “yêu chuộng hòa bình” và thuyết phục ông rằng các cường quốc phương Tây sẽ không dám can thiệp vào các hành động bành trướng của Đức. Sự sáp nhập Sarre là bước tiến quan trọng trong việc xóa bỏ Hòa ước Versailles và khôi phục lãnh thổ cho Đức.
Tái chiếm vùng phi quân sự Rhineland (1936): Bước ngoặt táo bạo
Năm 1936, Hitler liều lĩnh đưa quân đội tiến vào vùng phi quân sự Rhineland, vi phạm nghiêm trọng Hòa ước Versailles và Hiệp ước Locarno. Hành động này gây chấn động châu Âu, bởi vùng Rhineland là vùng đệm chiến lược giữa Đức và Pháp.
Quân đội Đức tiến vào vùng phi quân sự Rhineland năm 1936 – một hành động táo bạo, thách thức các cường quốc châu Âu.
Mặc dù có lực lượng quân sự vượt trội, Pháp đã không dám phản ứng vì lo ngại nguy cơ chiến tranh và thiếu sự ủng hộ từ Anh. Sự yếu kém của Pháp và thái độ thờ ơ của Anh đã khuyến khích Hitler tiến xa hơn trong tham vọng bành trướng. Việc tái chiếm Rhineland đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của Hòa ước Versailles và mở đường cho những cuộc xâm lược tiếp theo của Hitler.
Giai đoạn 1936-1939: Xây Dựng Đế Chế Đại Đức
Sau khi vô hiệu hóa Hòa ước Versailles, Hitler tập trung vào việc xây dựng một “Đế chế Đại Đức” bằng cách thôn tính các vùng đất có đông người Đức sinh sống. Áo và Tiệp Khắc là những mục tiêu đầu tiên trong kế hoạch bành trướng này.
Kế hoạch Anschluss (1938): Sáp nhập Áo
Năm 1938, Hitler thực hiện kế hoạch Anschluss, sáp nhập Áo vào Đức. Lợi dụng tình hình chính trị bất ổn và sự chia rẽ trong nội bộ Áo, Hitler gây sức ép buộc chính phủ Áo phải chấp nhận sáp nhập.
Anh và Pháp tiếp tục giữ thái độ thụ động, mặc dù việc sáp nhập Áo là vi phạm nghiêm trọng Hiệp ước Versailles. Mussolini, ban đầu là đồng minh của Áo, cũng đã quay lưng với nước này sau khi thiết lập liên minh với Hitler. Sự sáp nhập Áo không gặp phải bất kỳ sự kháng cự nào, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa giấc mơ “Đế chế Đại Đức”.
Kế hoạch Xanh (1938): Xóa sổ Tiệp Khắc
Sau khi thôn tính Áo, Hitler nhắm đến Tiệp Khắc, một quốc gia có đông người Đức sinh sống ở vùng Sudetenland. Hitler lợi dụng mâu thuẫn sắc tộc ở Tiệp Khắc, kích động người Đức ở Sudetenland nổi dậy đòi sáp nhập vào Đức.
Trước nguy cơ chiến tranh, Anh và Pháp đã tổ chức Hội nghị Munich với sự tham gia của Đức và Ý. Tại hội nghị này, Anh và Pháp đã nhượng bộ Hitler, chấp nhận để Đức thôn tính vùng Sudetenland. Hội nghị Munich là đỉnh cao của chính sách “xoa dịu” và đánh dấu sự thất bại của nỗ lực ngăn chặn Hitler.
Hitler duyệt binh tại vùng Sudetenland sau Hội nghị Munich năm 1938 – minh chứng cho sự thất bại của chính sách “xoa dịu”.
Chỉ sáu tháng sau Hội nghị Munich, Hitler đã xé bỏ hiệp ước và đưa quân chiếm đóng toàn bộ Tiệp Khắc. Sự kiện này khiến cả thế giới bàng hoàng và nhận ra rằng chính sách “xoa dịu” đã thất bại hoàn toàn. Tiệp Khắc, một quốc gia dân chủ hùng mạnh ở Trung Âu, đã bị xóa sổ khỏi bản đồ thế giới.
Kế hoạch Trắng (1939): Thôn tính Ba Lan
Sau khi thôn tính Áo và Tiệp Khắc, Hitler chuyển hướng sang Ba Lan, quốc gia có vị trí chiến lược quan trọng ở Đông Âu. Hitler đưa ra yêu sách đòi Ba Lan nhượng lại thành phố cảng Danzig và cho phép Đức xây dựng đường cao tốc qua Hành lang Ba Lan.
Trước sự cứng rắn của Ba Lan và cam kết bảo vệ từ Anh và Pháp, Hitler nhận ra rằng không thể sử dụng chiến thuật “yêu chuộng hòa bình” để thôn tính Ba Lan. Để tránh nguy cơ chiến tranh trên hai mặt trận, Hitler đã tìm cách trung lập hóa Liên Xô.
Hiệp ước không xâm phạm Xô – Đức (1939): Mở màn Chiến tranh thế giới thứ hai
Ngày 23/8/1939, Liên Xô và Đức bất ngờ ký kết Hiệp ước không xâm phạm lẫn nhau, kèm theo một Nghị định thư bí mật về việc phân chia Ba Lan và các nước vùng Baltic. Hiệp ước này là một cú sốc lớn đối với thế giới, bởi nó đánh dấu sự hợp tác giữa hai chế độ đối địch về ý thức hệ.
Đối với Hitler, hiệp ước này là một thắng lợi chiến lược, giúp ông loại bỏ nguy cơ chiến tranh trên hai mặt trận và rảnh tay tấn công Ba Lan. Về phía Stalin, hiệp ước này mang lại cho Liên Xô thời gian để củng cố quốc phòng và mở rộng lãnh thổ sang phía Tây.
Ngày 1/9/1939, quân đội Đức tấn công Ba Lan, mở màn cho Chiến tranh thế giới thứ hai. Anh và Pháp tuyên chiến với Đức hai ngày sau đó, nhưng không thể cứu vãn được Ba Lan. Chính sách “xoa dịu” đã hoàn toàn thất bại, kéo theo những hệ lụy thảm khốc cho toàn nhân loại.
Kết Luận
Chính sách đối ngoại của Đức Quốc xã từ năm 1933 đến 1939 là chuỗi những bước đi táo bạo, đầy toan tính của Hitler nhằm khôi phục vị thế cường quốc cho Đức, xóa bỏ Hòa ước Versailles và bành trướng lãnh thổ. Sự yếu kém của các cường quốc châu Âu, đặc biệt là chính sách “xoa dịu” của Anh và Pháp, đã tạo điều kiện cho Hitler thực hiện tham vọng của mình. Hiệp ước không xâm phạm Xô – Đức càng đẩy nhanh tiến trình bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ hai, một cuộc chiến tranh tàn khốc chưa từng có trong lịch sử nhân loại.
