Lễ Cúng Tất Niên: Nét Đẹp Văn Hóa Việt Nam
Lễ cúng Tất Niên là một phần trọng đại trong nghi thức Tết, nơi mà các gia đình Việt quây quần bên nhau để cúng tổ tiên và tiễn biệt năm cũ. Dù ngày cúng thường rơi vào chiều 30 Tết, nhưng do điều kiện thời gian và công việc, có những gia đình đã tổ chức lễ cúng vào các ngày trước đó như 29 hoặc 28 âm lịch.
Lưu Ý Quan Trọng Khi Tổ Chức Lễ Cúng Tất Niên
Theo truyền thống, gia đình cần lau chùi và trang hoàng bàn thờ với mâm ngũ quả, hoa tươi, đèn nến và hương. Nhà cửa cũng được trang hoàng với hoa mai, cành đào và chậu quất. Tùy theo phong tục từng vùng miền, có những lễ vật cúng Tất Niên khác nhau.
Sau khi trang hoàng nhà cửa hoàn tất, gia chủ sẽ chuẩn bị mâm cỗ cúng Tất Niên để cả gia đình cùng sum họp cuối năm.
Văn Khấn Cúng Tất Niên: Lời Nguyện Tâm Hồn
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.
- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương.
- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, tiên linh nội ngoại họ…
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm…
Tín chủ (chúng) con là…
Ngụ tại…
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Hôm nay là ngày 30 Tết, chúng con cùng toàn bộ gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ Tất Niên, dâng cúng Thiên địa Tôn thần, phụng hiến tổ tiên, truy niệm chư linh. Theo truyền thống, chỉ trừ cáo tế, chúng con xin kính cầu chư vị tôn thần, vị gia tiên, vị xứ tiền hậu, vị hương linh, về tham dự lễ cúng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Mong rằng gia đình lớn bé, trẻ già, mọi người đều được an lành, thịnh vượng, mạnh khỏe, mọi sự bình an và tốt lành. Mong rằng gia đình luôn hòa thuận và công việc hanh thông.
Nam mô A Di Đà Phật (cúi lạy) (3 lần).
Văn Khấn Gia Thần Vào Ngày Tất Niên
Ngoài việc cúng gia tiên, theo lễ tục cổ xưa, vào ngày 30 Tết, các gia đình và các công ty, cửa hàng thường cúng gia thần để tạ chỗ đất đai sau một năm làm ăn.
Các gia đình có thể chuẩn bị cỗ lễ tùy ý, có thể là cỗ mặn hoặc chay, với đầy đủ các món đơn giản như xôi, chè, hương, hoa, trầu cau, quả, tiền vàng, trà rượu… Bàn lễ có thể đặt tại sân hoặc hiên nhà, và khi cúng thì lạy ra phía trước nhà.
Bài cúng Tất Niên gia thần:
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ chư vị tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Con kính lạy ngài Bản gia Thổ địa Long mạch tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần.
Con kính lạy ngài tiền hậu Địa chủ Tài thần.
Con kính lạy các tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là…
Tuổi…
Ngụ tại…
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp, tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả, đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Sau một năm làm ăn, chúng con xin cảm tạ đã được gia tiên phù hộ, độ trì và mang đến sự an lành và may mắn cho chúng con.
Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa Long mạch Tôn thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần, các vị tôn thần cai quản trong khu vực này.
Chúng con xin kính cầu các ngài lắng nghe lời mời, hiện diện trước án, thể hiện lòng thành và thụ hưởng lễ vật. Mong rằng các ngài phù trì cho tín chủ chúng con và gia đình an lành, công việc hanh thông. Mong rằng mọi người luôn được bình an, thăng tiến và tìm được niềm hạnh phúc.
Chúng con thành tâm kính bạc, trước án kính lễ. Xin các ngài phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
