Lễ Tạ Mộ – Lễ Truyền Thống Của Người Việt
Phần mộ được coi như “nhà” của người đã khuất, và vào cuối năm, con cháu thường làm sạch, trang trí phần mộ để đón Tết bằng lễ tạ mộ. Đây là một truyền thống lâu đời của người Việt Nam, có ý nghĩa tôn trọng đạo hiếu và tri ân tổ tiên, cha mẹ, ông bà.
Chạp Mộ và Mời Tổ Tiên Về Ăn Tết
Bên cạnh việc chạp mộ, các gia đình còn thực hiện lễ mời tổ tiên về ăn Tết, để con cháu bày tỏ lòng biết ơn và báo hiếu. Vì vậy, vào dịp này, mọi nhà đều tất bật lau chùi, quét dọn, sửa soạn nơi thờ cúng để đón gia tiên về ăn Tết cổ truyền cùng con cháu.
Theo GS Lương Ngọc Huỳnh, công việc trong lễ chạp mộ là dọn dẹp sạch sẽ phần mộ, làm cho phong quang thoáng đãng. Việc này cũng giúp tránh sự phát triển của cỏ dại và cây hoang trên mộ, đồng thời giảm thiểu sự xuất hiện của rắn và chuột trong hang. Thời gian từ ngày 24 tháng Chạp đến sáng ngày 30 Tết là thời điểm lý tưởng để con cháu có thể chọn ngày tốt để thực hiện lễ chạp mộ.
Tư Vấn Về Lễ Chạp Mộ từ GS Lương Ngọc Huỳnh
Dưới đây là những tư vấn của GS Lương Ngọc Huỳnh về các nghi lễ chạp mộ:
Trước Khi Ra Mộ Mời Gia Tiên
- Dọn dẹp sạch sẽ nhà cửa từ trong ra ngoài.
- Lấy một nắm gạo, một nắm muối, và một nắm trà khô trộn lẫn với nhau, rồi mang ra trước nhà và tung gạo muối quanh nhà theo chiều xoáy dương và ngược chiều kim đồng hồ, để xua đuổi tà khí ám vào dịp Tết.
- Lấy rượu trắng thấm vào khăn sạch để lau dọn sạch sẽ ban thờ, và dùng nước thơm hoặc nước có tinh dầu trầm để lau lại lần cuối.
- Lấy 9 bát nhỏ đựng cồn, mỗi bát đổ khoảng một chén cồn nhỏ. Đặt ở giữa nhà, giữa gian giữa, hoặc phòng khách theo vị trí tám hướng theo la bàn như bát quái, rồi châm lửa đốt. Khi đốt cồn, hãy mở tất cả các cửa trong nhà, kể cả cửa sổ. Đây là việc làm cần thiết để xua sạch tà khí và mang lại vận khí mới cho gia đình.
Cúng Thần Cai Quản Nghĩa Trang
- Trước khi ra mộ tổ tiên, nên đến nơi thờ Thổ Địa hoặc nơi thờ Địa Tạng Vương Bồ Tát ở khu vực nghĩa trang, đặt lễ tiền, hoa quả, vàng thuyền (nếu có). Lưu ý không đặt tiền âm phủ lên ban thờ Địa Tạng Vương và ban thờ Sơn Thần Thổ Địa.
- Sau khi sắp lễ xong, thắp 9 nén nhang, chắp tay lòng thành xá lễ 5 lễ và khấn văn khấn thần cai quản nghĩa trang.
Cúng Ở Phần Mộ Gia Tiên
- Khi đến phần mộ tổ tiên, đặt lễ trên nơi thờ chung ở phần mộ hoặc đặt bàn lễ nhỏ dưới chân phần mộ nếu gia đình có điều kiện. Lễ vật có thể bao gồm gà, xôi, hoa quả, tiền vàng để mời gia tiên.
- Thắp 9 nén nhang lên bát hương trước mộ hoặc cắm xuống đất phần chân mộ, sau đó quỳ lễ gia tiên và khấn văn khấn phần mộ gia tiên.
Cúng Ở Nhà
- Khi về đến nhà, cần đặt mâm cơm thịnh soạn cùng lễ vật tiền vàng trên ban thờ gia tiên. Thắp 9 nén nhang, chắp tay quỳ lễ 9 lễ và khấn văn khấn ở nhà.
Với những lời khuyên và hướng dẫn trên đây từ GS Lương Ngọc Huỳnh, hy vọng bạn có thể tổ chức một buổi lễ chạp mộ và mời tổ tiên về ăn Tết thật trang trọng và ý nghĩa.
Hãy Khám Phá Lịch Sử để tìm hiểu thêm về các truyền thống và phong tục trong lịch sử Việt Nam.
