Victor Hugo, một tên tuổi lừng lẫy trong nền văn học Pháp và thế giới, là nhà thơ, tiểu thuyết gia, và nhà viết kịch tiêu biểu của chủ nghĩa lãng mạn. Ông để lại cho hậu thế một kho tàng văn học đồ sộ với hơn 45 tác phẩm, trong đó nổi bật nhất là hai kiệt tác “Nhà Thờ Đức Bà Paris” (1831) và “Những Người Khốn Khổ” (1862). Cuộc đời và sự nghiệp của Victor Hugo gắn liền với những biến động chính trị – xã hội của nước Pháp thế kỷ 19, phản ánh lý tưởng tự do, dân chủ và khoa học mà ông hằng theo đuổi. Thế kỷ 19, với những đóng góp văn chương vĩ đại của ông, còn được mệnh danh là “Thế kỷ của Victor Hugo”.
Tuổi Trẻ Và Những Bước Chân Đầu Tiên Trên Văn Đàn (1802-1830)
Victor Hugo sinh ngày 26 tháng 2 năm 1802 tại Besançon, Pháp. Cha ông, Joseph Léopold Sigisbert Hugo, là một tướng lĩnh trong quân đội Napoléon, người trung thành với chế độ mới. Mẹ ông, Sophie Trébuchet, lại là một người phụ nữ độc lập, mang tư tưởng bảo hoàng. Chính sự khác biệt về chính kiến và tính cách đã dẫn đến sự ly hôn của cha mẹ ông vào năm 1818. Tuổi thơ của Victor Hugo gắn liền với những chuyến đi theo cha đến Ý và Tây Ban Nha, những ký ức về những năm tháng này đã được ông tái hiện trong nhiều tác phẩm sau này.
Sống cùng mẹ tại Paris, Victor Hugo ban đầu chịu ảnh hưởng của tư tưởng bảo hoàng. Tuy nhiên, niềm đam mê văn chương đã sớm bộc lộ. Từ năm 15 tuổi, ông đã ấp ủ giấc mơ trở thành nhà văn và kết hôn với người yêu Adèle Foucher. Những năm tháng học tập tại trường trung học Louis-le-Grand (1816-1818), ông đã bộc lộ tài năng xuất chúng về cả toán học và văn chương, giành được nhiều giải thưởng danh giá. Mặc dù ghi danh vào Đại học Luật khoa Paris, nhưng Victor Hugo vẫn dành phần lớn thời gian cho việc sáng tác thơ và kịch.
Năm 1822, sau khi mẹ qua đời, Victor Hugo bắt đầu sự nghiệp văn chương chuyên nghiệp. Ông cho xuất bản tập thơ đầu tay “Odes et poesies diverses” và kết hôn với Adèle Foucher. Các tác phẩm tiếp theo như tiểu thuyết “Han d’Islande” (1823), tập thơ “Nouvelles Odes” (1824) và tiểu thuyết “Bug-Jargal” (1826) dần khẳng định tên tuổi của ông trên văn đàn. Việc tham gia nhóm văn học Cénacle, nơi quy tụ những người theo chủ nghĩa lãng mạn, đã có ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng và phong cách sáng tác của Victor Hugo.
Thời Kỳ Hoàng Kim Của Sáng Tạo (1830-1852)
Giai đoạn từ 1829 đến 1843 được xem là thời kỳ sáng tác đỉnh cao của Victor Hugo. Năm 1827, vở kịch “Cromwell” với lời tựa dài, được coi là bản tuyên ngôn của chủ nghĩa lãng mạn, đã tạo nên một cuộc cách mạng trên sân khấu kịch Pháp. Ông đề cao tự do trong sáng tác, phá bỏ những quy tắc cổ điển cứng nhắc, đề cao Shakespeare như một hình mẫu lý tưởng.
Năm 1830, vở kịch “Hernani” của Victor Hugo đã gây ra một cuộc tranh luận nảy lửa giữa những người theo chủ nghĩa cổ điển và lãng mạn. Sự thành công vang dội của vở kịch này đã đánh dấu chiến thắng của chủ nghĩa lãng mạn, đưa Victor Hugo trở thành người dẫn đầu phong trào.
Năm 1831, tiểu thuyết “Nhà Thờ Đức Bà Paris” ra đời, trở thành một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thế giới. Cuốn tiểu thuyết không chỉ là một câu chuyện tình yêu bi thương giữa anh gù Quasimodo và cô gái Esmeralda, mà còn là bức tranh xã hội Pháp thế kỷ 15 với những bất công và tàn bạo. Cùng năm này, ông cho ra đời tập thơ “Les Feuilles d’automne” với những cảm xúc cá nhân và suy tư về cuộc đời. Những năm tiếp theo, Victor Hugo tiếp tục cho ra đời nhiều tập thơ mang đậm tính chính trị và triết học như “Les Chants du Crépuscule” (1835), “Les Voix intérieures” (1837), “Les Rayons et les Ombres” (1840).
Năm 1843, bi kịch ập đến với Victor Hugo khi con gái Léopoldine qua đời trong một tai nạn. Sự kiện này cùng với những biến động chính trị xã hội đã khiến ông tạm ngừng sáng tác một thời gian. Sự thay đổi của xã hội Pháp, với sự trỗi dậy của chủ nghĩa hiện thực, đã ảnh hưởng đến tư tưởng và sáng tác của Victor Hugo. Từ một người bảo hoàng, ông dần chuyển sang lập trường cộng hòa. Sự ủng hộ ban đầu dành cho Louis Napoléon đã chuyển thành sự phản đối mạnh mẽ khi Louis Napoléon lên ngôi hoàng đế, thiết lập Đế chế thứ hai. Victor Hugo buộc phải lưu vong sang Bỉ.
Những Năm Tháng Lưu Vong Và Tiếng Nói Phản Kháng (1851-1870)
Từ Bỉ, Victor Hugo chuyển sang Anh, sống trên đảo Jersey rồi Guernsey. Những năm tháng lưu vong là thời kỳ ông dồn hết tâm huyết cho sáng tác, lên án chế độ Napoléon III. Các tập thơ “Napoléon le petit” (1852), “Les Châtiments” (1853) là những lời tố cáo đanh thép, mạnh mẽ nhất trong lịch sử văn học Pháp. Tập thơ “Les Contemplations” (1856) lại là những suy tư về cuộc đời, tình yêu, cái chết, thiên nhiên, thể hiện những trải nghiệm sâu sắc của bản thân tác giả.
Năm 1859, Victor Hugo cho ra đời tập thơ sử thi “La Légende des Siècles”, ca ngợi sự tiến bộ của nhân loại qua các thời đại. Nhưng tác phẩm nổi tiếng nhất trong thời kỳ này phải kể đến “Những Người Khốn Khổ” (1862), một bản án đanh thép đối với xã hội bất công, tàn bạo, đồng thời khẳng định niềm tin vào khả năng hướng thiện của con người. Đây được coi là tiểu thuyết của thế kỷ, được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới.
Trở Về Và Những Ngày Cuối Đời (1870-1885)
Sau khi Đế chế thứ hai sụp đổ, Victor Hugo trở về Paris trong sự chào đón nồng nhiệt của người dân. Ông tiếp tục tham gia vào chính trường, được bầu vào Quốc hội và sau đó là Thượng viện. Tuy nhiên, những mất mát liên tiếp của người thân và sức khỏe suy yếu đã khiến ông dần rút lui khỏi chính trường. Ngày 22 tháng 5 năm 1885, Victor Hugo qua đời, để lại niềm tiếc thương vô hạn cho người dân Pháp. Tang lễ của ông được tổ chức trọng thể như một quốc tang, ông được an táng tại Điện Panthéon, nơi yên nghỉ của những vĩ nhân nước Pháp.
Victor Hugo, với tài năng văn chương kiệt xuất và tinh thần đấu tranh vì tự do, công lý, xứng đáng là đại diện cho tinh thần của nước Pháp thế kỷ 19. Tác phẩm của ông vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, tiếp tục truyền cảm hứng cho các thế hệ độc giả trên toàn thế giới.
Tài liệu tham khảo: Wikipedia.org; Britannica Encyclopedia; Sparknotes.com; Cliffsnotes.com.
