Cuối tháng 8/2014, khu vực biên giới giữa hai bang Assam và Nagaland của Ấn Độ lại chìm trong khói lửa bạo loạn. Những cuộc đụng độ đẫm máu giữa các bộ tộc trồng chè và người Tai Ahom ở Assam với bộ tộc Lotha Nagas và dân quân Nagaland đã cướp đi sinh mạng của 9 người. Nguồn cơn của làn sóng bạo lực này bắt nguồn từ việc phong tỏa tuyến đường cao tốc Xuyên Á NH-39 nối Assam và Nagaland bởi các tổ chức địa phương như Hiệp hội sinh viên Assam, Hiệp hội sinh viên các bộ tộc trồng chè ở Assam, Hội liên hiệp sinh viên Tai Ahom ở Assam và Hiệp hội sinh viên Adivadis. Sự kiện này phơi bày một thực tế nhức nhối: Vùng đất biên giới giữa hai bang Assam và Nagaland, vốn là “Khu vực vành đai bất ổn” (Disturbed Area Belt – DAB), vẫn chưa thôi âm ỉ những mâu thuẫn lịch sử dai dẳng.
Bóng Dài Lịch Sử Trên Vùng Đất Tranh Chấp
Để hiểu rõ căn nguyên của vòng xoáy bạo lực dai dẳng này, chúng ta cần ngược dòng thời gian, trở về quá khứ trước khi thực dân Anh đặt chân đến khu vực Đông Bắc Ấn Độ. Vào thời điểm đó, các bộ tộc Assam và Nagaland, dù có lúc xung đột, nhưng nhìn chung vẫn duy trì mối quan hệ tương đối hòa bình. Mâu thuẫn chủ yếu giữa họ không nằm ở việc tranh giành đất đai, mà xoay quanh quyền lực và ảnh hưởng trong khu vực.
Hình 1: Sơ đồ phân chia lãnh thổ của các nhóm người Assam và Naga ở khu vực biên giới
Sự xuất hiện của đế quốc Anh vào đầu thế kỷ 19 đã làm thay đổi hoàn toàn cục diện. Sau khi đánh bại người Miến Điện (Myanmar ngày nay) và thôn tính vương quốc Ahom, người Anh bắt đầu áp đặt hệ thống cai trị của mình lên vùng đất mới. Các đường biên giới hành chính được vạch ra một cách tùy tiện, ít quan tâm đến lịch sử, văn hóa và cấu trúc xã hội truyền thống của các cộng đồng bản địa.
Chính sách phân chia và cai trị của thực dân Anh đã gieo rắc mầm mống cho những xung đột sau này. Người Naga là một trong những cộng đồng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Họ bị chia cắt, sáp nhập vào các đơn vị hành chính khác nhau, khiến cho ranh giới truyền thống bị phá vỡ.
Hình 2 – Lãnh địa của thực dân Anh ở vùng Đông Bắc Ấn Độ
Từ Di Sản Thực Dân Đến Bất Ổn Hậu Độc Lập
Sự ra đời của nước Ấn Độ độc lập vào năm 1947 không đồng nghĩa với việc chấm dứt những mâu thuẫn lịch sử. Người Naga, vốn đã bị chia cắt bởi những đường biên giới thực dân, tiếp tục đấu tranh đòi quyền tự quyết. Tranh chấp biên giới giữa Assam và Nagaland bùng nổ dữ dội vào năm 1963, khi Nagaland trở thành một bang độc lập. Cả hai bên đều đưa ra những tuyên bố chủ quyền đối với vùng đất biên giới, dựa trên những luận cứ lịch sử khác nhau.
Hình 3 – Khu vực tranh chấp lãnh thổ của Nagaland và Khu vực vành đai bất ổn của Assam
Trận chiến Merapani năm 1985, nơi lực lượng cảnh sát của hai bang đối đầu trực tiếp, là minh chứng rõ nét cho thấy sự thù địch âm ỉ giữa Assam và Nagaland. “Khu vực vành đai bất ổn” được thiết lập sau đó như một giải pháp tình thế nhằm ngăn chặn xung đột leo thang. Tuy nhiên, giải pháp này không giải quyết được mâu thuẫn gốc rễ, mà chỉ như một miếng vá tạm thời trên một vết thương đang rỉ máu.
Hướng Tới Tương Lai: Bài Học Từ Quá Khứ Đau Thương
Bạo loạn biên giới Assam – Nagaland năm 2014 là lời cảnh tỉnh cho thấy những di sản của chủ nghĩa thực dân vẫn còn đó. Sự can thiệp thô bạo của người Anh vào cấu trúc xã hội truyền thống, cùng với việc phân chia lãnh thổ tùy tiện, đã để lại những vết sẹo khó lành.
Để hướng tới một tương lai hòa bình và phát triển, cần có những nỗ lực từ cả phía chính phủ Ấn Độ và cộng đồng người dân Assam và Nagaland. Đối thoại cởi mở, tôn trọng lẫn nhau và công nhận những khác biệt lịch sử là chìa khóa để hóa giải mâu thuẫn. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội ở khu vực biên giới cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng lòng tin và sự đoàn kết giữa các cộng đồng.
Lịch sử đã chứng minh rằng, bạo lực chỉ dẫn đến thêm đau thương và mất mát. Đã đến lúc Assam và Nagaland cần gác lại quá khứ, chung tay xây dựng một tương lai hòa bình và thịnh vượng.
