Vua Mongkut, hay Rama IV (1804-1868), là một nhân vật lịch sử nổi bật của Thái Lan, không chỉ vì là vị vua thứ tư của Vương triều Chakri mà còn bởi tầm nhìn xa trông rộng và những cải cách mang tính bước ngoặt cho đất nước. Cuộc đời ông, từ những năm tháng tu hành trong chùa cho đến khi nắm giữ trọng trách quốc gia, là một hành trình đầy thú vị và đáng để chiêm nghiệm.
Từ Chú Tiểu Đến Sư Trưởng: Hơn Hai Thập Kỷ Nghiền Ngẫm Phật Pháp
Sinh ra trong một gia đình hoàng tộc, Mongkut sớm được tiếp xúc với giáo dục và văn hóa truyền thống. Theo phong tục Thái Lan thời bấy giờ, giáo dục gắn liền với Phật giáo, và các chùa chiền đóng vai trò như những trung tâm học tập. Năm 13 tuổi, ông trải qua lễ xuống tóc, trở thành chú tiểu và bắt đầu con đường tu hành. Đến năm 21 tuổi, ông chính thức xuất gia, lấy pháp danh Mongkut. Quyết định này trùng hợp với thời điểm vua cha, Rama II, băng hà. Dù là hoàng thế tử, Mongkut đã chọn ở lại chùa thay vì tranh giành ngai vàng với người em cùng cha khác mẹ, Rama III. Ông sống cuộc đời tu sĩ suốt 27 năm, miệt mài nghiên cứu kinh kệ và thực hành Phật pháp.
Trong thời gian tu hành tại chùa Mahatat, sư Mongkut nhận thấy nhiều bất cập trong giới tăng sĩ đương thời. Ông nhận ra sự sai lệch trong việc phiên dịch và diễn giải kinh Phật từ tiếng Pali, ngôn ngữ gốc của kinh điển Phật giáo Theravada. Mongkut kiên trì học tiếng Pali để trực tiếp nghiên cứu kinh điển, đạt đến trình độ uyên thâm được công nhận là bậc Thái học sinh đệ cửu đẳng, cấp bậc cao nhất của Phật học thời bấy giờ.
Cải Cách Phật Giáo và Giao Lưu Văn Hóa
Mongkut không chỉ am hiểu Phật pháp mà còn rất cởi mở với văn hóa và tư tưởng phương Tây. Ông học tiếng Anh với các giáo sĩ Mỹ và tiếng Pháp với Giám mục Pallegois. Sự giao lưu văn hóa này đã góp phần hình thành tư tưởng canh tân của ông. Mongkut nhận thấy những điểm mạnh trong phương pháp truyền giáo của Thiên Chúa giáo và áp dụng vào việc hoằng dương Phật pháp. Ông chủ trương thanh lọc giáo lý, loại bỏ những kinh sách sai lệch, và thiết lập pháp môn Dharmayukta, góp phần hiện đại hóa Phật giáo Thái Lan.
Từ Tu Viện Đến Ngôi Vua: Một Nhà Cải Cách Tiên Phong
Năm 1851, Rama III qua đời. Trước tình hình đất nước đối mặt với sự đe dọa xâm lược từ các cường quốc phương Tây, hoàng gia Thái Lan đã quyết định mời Mongkut về nối ngôi, trở thành Rama IV. Lên ngôi ở tuổi 47, Vua Mongkut mang theo tư tưởng cải cách mạnh mẽ. Ông áp dụng những kiến thức và kinh nghiệm tích lũy được trong thời gian tu hành và giao lưu với phương Tây để hiện đại hóa đất nước.
Ngay từ buổi lễ đăng quang, Mongkut đã thể hiện tinh thần phá cách khi mời người nước ngoài tham dự và bãi bỏ nhiều nghi thức rườm rà. Ông ban hành nhiều chính sách tiến bộ, cấm chế độ nô lệ, khuyến khích giáo dục hiện đại, và mở cửa giao thương với nước ngoài. Đặc biệt, Mongkut chủ trương học hỏi khoa học kỹ thuật phương Tây, đặt nền móng cho sự phát triển của Thái Lan sau này.
Di Sản Của Một Vị Vua Tiến Bộ
Vua Mongkut qua đời năm 1868, để lại một di sản quý giá cho Thái Lan. Những cải cách của ông đã giúp đất nước tránh khỏi số phận bị đô hộ như nhiều quốc gia khác trong khu vực. Tinh thần cầu tiến, ham học hỏi, và cởi mở với văn hóa thế giới của Mongkut đã trở thành nguồn cảm hứng cho các thế hệ sau. Con trai ông, Rama V, tiếp tục con đường hiện đại hóa đất nước, đưa Thái Lan trở thành một quốc gia phát triển trong khu vực Đông Nam Á.
Kết luận
Vua Mongkut là một minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Hơn hai thập kỷ tu hành đã rèn luyện cho ông một bản lĩnh vững vàng và một tầm nhìn sâu sắc. Khi trở thành vua, ông đã vận dụng những kiến thức và kinh nghiệm tích lũy được để dẫn dắt đất nước vượt qua những thách thức của thời đại. Cuộc đời và sự nghiệp của Vua Mongkut là một bài học quý báu về tinh thần cầu tiến, đổi mới, và hòa nhập với thế giới.
Tài liệu tham khảo
- Sách/tài liệu gốc:
- King Mongkut and The British – M.L. Manich Jumsai-Chalermnit (Bangkok, 1991)
- In His Own Words – Vasana Chinvarakorn (Bangkok Post, 12-18-2004) – Excerpts from Collected Proclamations.
- Nguồn khác:
- Diễn đàn thế kỷ
- Thai Air Magazine (12-04) – Google Search.
