Cuối thập niên 1960, giữa bối cảnh Chiến tranh Lạnh đang leo thang và tình hình Đông Nam Á rối ren, Australia, một đồng minh thân cận của Mỹ, đã tham gia vào cuộc chiến tại Việt Nam. Quyết định này, bắt nguồn từ học thuyết domino và mong muốn duy trì sự hiện diện của Mỹ tại khu vực, đã vấp phải nhiều tranh cãi và để lại những dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Australia.
Bối cảnh Tham chiến của Australia
Tháng 7/1967, hai cố vấn của Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson, Clark Clifford và Tướng Maxwell Taylor, đến Australia trong một nhiệm vụ quan trọng: vận động sự ủng hộ của đồng minh trong bối cảnh chiến tranh Việt Nam đang gây chia rẽ sâu sắc trong nước Mỹ. Lúc này, chính quyền Johnson cần chứng minh sự ủng hộ quốc tế để thuyết phục Quốc hội Mỹ tăng quân số cho cuộc chiến.
Hình ảnh lính Úc tại Việt Nam.
Sự tham gia của Australia vào chiến tranh Việt Nam không phải là điều bất ngờ. Ngay từ năm 1964, dưới thời Thủ tướng Robert Menzies, Australia đã gửi một tiểu đoàn 800 lính đến miền Nam Việt Nam theo lời đề nghị của Mỹ. Menzies, người đã trải qua hai cuộc thế chiến, tin rằng sự hiện diện của Mỹ ở châu Á là then chốt cho sự ổn định của khu vực, và Australia cần đóng góp để duy trì cam kết này.
Học thuyết Domino và Nỗi lo về An ninh Khu vực
Học thuyết domino, cho rằng sự sụp đổ của một quốc gia trước chủ nghĩa cộng sản sẽ dẫn đến sự sụp đổ của các quốc gia láng giềng, đã ảnh hưởng sâu sắc đến chính sách đối ngoại của Australia. Đông Nam Á những năm 1960 là một khu vực bất ổn, với các cuộc xung đột diễn ra ở nhiều quốc gia như Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Philippines. Việc Indonesia dưới thời Tổng thống Sukarno xích lại gần khối cộng sản càng làm gia tăng nỗi lo ngại của Australia về an ninh khu vực.
Lính Úc đang tuần tra tại Việt Nam.
Trong bối cảnh này, sự can thiệp quân sự vào Việt Nam được xem như một phần trong chiến lược “phòng thủ phía trước” của Australia, nhằm duy trì sự ổn định khu vực và đảm bảo cam kết của Mỹ với Đông Nam Á.
Leo thang và Dư luận
Dưới thời Thủ tướng Harold Holt, người kế nhiệm Menzies, sự tham gia của Australia vào chiến tranh Việt Nam tiếp tục leo thang. Holt công khai ủng hộ Tổng thống Johnson và cam kết “luôn đồng hành cùng LBJ”. Đến đầu năm 1967, Australia đã trở thành một trong số ít các quốc gia gửi cả lục quân, hải quân và không quân đến Việt Nam.
Tuy nhiên, sự ủng hộ của công chúng đối với chiến tranh bắt đầu suy giảm khi thương vong của binh sĩ Australia tăng lên. Hệ thống tuyển quân bắt buộc, áp dụng với những thanh niên 20 tuổi chưa đủ tuổi bầu cử, đã gây ra nhiều tranh cãi.
Thay đổi cục diện và Rút quân
Cuộc đảo chính ở Indonesia năm 1965, dẫn đến sự thay đổi chế độ sang thân phương Tây, cùng với việc giảm căng thẳng ở Malaysia, đã làm thay đổi cục diện khu vực. Điều này khiến chính phủ Australia khó khăn hơn trong việc biện minh cho việc tiếp tục leo thang chiến tranh tại Việt Nam. Khi Clifford và Taylor đến Australia vào tháng 7/1967 để vận động tăng quân, chính phủ Holt đã từ chối, cho rằng Australia đã đạt đến giới hạn khả năng.
Từ năm 1968, dưới áp lực chính trị và chính sách “Việt Nam hóa” của Tổng thống Nixon, Australia bắt đầu rút quân dần dần. Đến cuối năm 1972, toàn bộ quân đội Australia đã rời khỏi Việt Nam.
Bài học Kinh nghiệm và Di sản Chiến tranh
Cuộc chiến tại Việt Nam đã để lại những bài học kinh nghiệm quý báu cho Australia. Sự khác biệt trong chiến thuật quân sự giữa Mỹ và Australia, cũng như những tranh cãi về hiệu quả của cuộc chiến, đã đặt ra câu hỏi về vai trò của Australia trong các liên minh quân sự và mối quan hệ với Mỹ.
Binh lính Úc và trẻ em Việt Nam.
Cho đến ngày nay, cuộc chiến tại Việt Nam vẫn là một chủ đề gây tranh cãi ở Australia. Dù vậy, nó là một phần quan trọng trong lịch sử quan hệ Australia-Mỹ và là một lời nhắc nhở về những hậu quả của chiến tranh.
Tài liệu tham khảo
- Edwards, Peter. “What Was Australia Doing in Vietnam?”. The New York Times, 04/08/2017.
