Cuộc chiến tranh Việt Nam đã để lại những bài học đau thương, và một trong số đó là hậu quả nặng nề khi thông tin tình báo bị bỏ qua. Câu chuyện của Tom Glenn, cựu nhân viên Cục An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA), là một minh chứng rõ ràng cho điều này, trải dài từ trận Đắk Tô khốc liệt năm 1967 đến sự sụp đổ của Sài Gòn năm 1975. Hành trình của ông, như một Cassandra thời hiện đại, là tiếng chuông cảnh tỉnh về tầm quan trọng của việc lắng nghe và đánh giá đúng những cảnh báo từ tình báo.
Tây Nguyên 1967: Bóng Ma Chiến Tranh Trên Cao Nguyên
Năm 1967, Tây Nguyên, vùng đất chiến lược dọc biên giới Lào – Campuchia, trở thành điểm nóng của cuộc chiến. Địa hình hiểm trở, dân cư thưa thớt, nơi đây vừa là căn cứ địa của quân Bắc Việt, vừa là một phần quan trọng của Đường mòn Hồ Chí Minh. Chính tại đây, Tom Glenn, một chuyên gia thông tin liên lạc, đã bắt đầu công việc bí mật của mình. Với khả năng thông thạo tiếng Việt, tiếng Trung và tiếng Pháp, ông được giao nhiệm vụ huấn luyện và hỗ trợ đội tình báo tín hiệu của Sư đoàn Bộ binh 4 và Lữ đoàn Không vận 173 tại Pleiku.
Những Dấu Hiệu Báo Trước Cuộc Tấn Công
Trên Đồi Kỹ sư, điểm đánh chặn tín hiệu, Tom Glenn và đồng đội đã theo dõi sát sao các hoạt động của Mặt trận B3, trụ sở cấp cao của Bắc Việt tại Tây Nguyên. Những tháng cuối năm 1967, các tín hiệu liên lạc bất thường liên tục được ghi nhận: việc thiết lập liên lạc với Hà Nội, trao đổi thông điệp mật vào ban đêm, sự di chuyển của Trung đoàn 24 và 33, và sự xuất hiện của một đơn vị mới chưa xác định. Tất cả đều cho thấy một cuộc tấn công quy mô lớn sắp xảy ra. Sự xuất hiện đột ngột của một đơn vị Bắc Việt cách vị trí của họ chỉ 20km, cùng với đợt pháo kích bất ngờ, càng củng cố thêm nhận định này.
Sự Ngờ Vực Tai Hại
Dựa trên phân tích tình báo, Tom Glenn đã cảnh báo Thiếu tướng William Peers, chỉ huy Sư đoàn 4, về khả năng Bắc Việt tấn công Đắk Tô trong khoảng thời gian từ 30/10 đến 04/11. Tuy nhiên, lời cảnh báo của ông đã bị phớt lờ. Sự ngờ vực của tướng Peers đối với “ma thuật” của tình báo tín hiệu đã dẫn đến một sai lầm chiến lược nghiêm trọng.
Đắk Tô: Trận Chiến Đẫm Máu
Ngày 1/11/1967, một vụ nổ kho tiếp tế của Bắc Việt gần Đắk Tô đã chứng minh sự hiện diện của một lực lượng lớn quân địch. Việc đổ bộ của Lữ đoàn Không vận 1 vào Đồi 882 và Đồi 979 đã vấp phải sự kháng cự quyết liệt của quân Bắc Việt, gây ra tổn thất nặng nề cho quân Mỹ. Trận Đắk Tô, một trong những trận đánh khốc liệt nhất của cuộc chiến, đã nổ ra. Hàng ngàn binh sĩ hai bên đã ngã xuống trên những ngọn đồi đẫm máu.
Từ Đắk Tô Đến Mậu Thân: Vòng Lặp Sai Lầm
Sau Đắk Tô, Tom Glenn được điều chuyển đến Biên Hòa, gần Sài Gòn. Tại đây, ông một lần nữa phát hiện những tín hiệu tương tự báo trước một cuộc tấn công quy mô lớn. Mặc dù nhiều đơn vị tình báo khác cũng ghi nhận những dấu hiệu này, nhưng giới lãnh đạo quân sự Mỹ vẫn không tin, cho rằng đó chỉ là chiêu đánh lạc hướng của Bắc Việt. Họ đã sai lầm khi đánh giá thấp quy mô và ý nghĩa của cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân. Sự lặp lại của sai lầm tương tự trong việc đánh giá tình báo đã dẫn đến sự sụp đổ của Sài Gòn năm 1975, bất chấp những cảnh báo của Tom Glenn gửi đến Đại sứ Graham Martin.
Bài Học Lịch Sử Còn Nguyện Vẹn
Câu chuyện của Tom Glenn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc lắng nghe và tin tưởng vào tình báo. Sự ngờ vực, chủ quan, và đánh giá sai lầm thông tin tình báo đã dẫn đến những hậu quả thảm khốc trong Chiến tranh Việt Nam. Bài học này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, trong bối cảnh thế giới đầy biến động và phức tạp.
Tài liệu tham khảo
- Glenn, Tom. “Was the Tet Offensive Really a Surprise?”. The New York Times, 03/11/2017.
