Câu chuyện về Việt Thường thị, một quốc gia được cho là tồn tại từ thời xa xưa, đã trở thành đề tài tranh luận sôi nổi trong giới sử học Việt Nam. Vị trí địa lý của quốc gia này, mối quan hệ với các triều đại Trung Hoa cổ đại, và ảnh hưởng của nó đến lịch sử dân tộc Việt Nam vẫn là những câu hỏi chưa có lời giải đáp hoàn toàn. Bài viết này sẽ cùng bạn đọc khám phá những bí ẩn xoay quanh Việt Thường thị, dựa trên các tư liệu lịch sử và những phân tích khách quan, đa chiều.
Nội dung bài viết
Vương quốc bí ẩn này lần đầu tiên được nhắc đến trong “Thượng Thư đại truyện”, một tác phẩm ra đời vào đầu thời Hán. Theo đó, Việt Thường thị nằm ở phía nam Giao Chỉ và đã từng đến giao hảo với triều đình nhà Chu, dâng tặng chim bạch trĩ. Các tài liệu khác như “Thông chí” của Trịnh Tiều thời Tống cũng ghi chép về việc Việt Thường thị dâng rùa thần cho vua Nghiêu. Tuy nhiên, vị trí chính xác của Việt Thường thị vẫn là một ẩn số.
Hai luồng quan điểm về vị trí Việt Thường thị
Có hai quan điểm chính về vị trí của Việt Thường thị. Một số học giả, dựa vào “Cựu Đường thư” và “Văn hiến thông khảo”, cho rằng Việt Thường thị nằm ở miền Cửu Đức (từ Hà Tĩnh, Quảng Bình trở vào) hoặc vùng đất mà sau này là Chiêm Thành. Quan điểm này cũng được một số sử liệu Việt Nam như “Đại Việt sử ký toàn thư” và “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” ghi nhận. Những sử liệu này kể lại câu chuyện Việt Thường thị sang chầu nhà Chu và được Chu Công tặng xe chỉ nam để trở về.
Tuy nhiên, học giả Đào Duy Anh và kỹ sư Trương Thái Du lại phản bác quan điểm trên. Họ cho rằng Việt Thường thị nằm ở phía nam sông Dương Tử, thuộc lãnh thổ Trung Quốc ngày nay. Lập luận của họ dựa trên việc Giao Chỉ thời Đào Đường và nhà Chu không phải là Giao Chỉ ở Việt Nam, mà là một khu vực ở lưu vực sông Dương Tử. Do đó, Việt Thường thị, nằm ở phía nam Giao Chỉ, cũng phải nằm trong khu vực này.
Việt Thường thị: Từ Nam Dương Tử đến miền Trung Việt Nam?
Việc Việt Thường thị dâng cống phẩm cho các triều đại Trung Hoa là điều có thể tin được. Tuy nhiên, nếu Việt Thường thị nằm ở miền Trung Việt Nam, việc giao thương và ngoại giao với Trung Nguyên sẽ gặp nhiều khó khăn do khoảng cách địa lý xa xôi và sự ngăn cách bởi nhiều quốc gia khác. Hơn nữa, việc “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” ghi chép về việc sứ giả Việt Thường thị đi qua Phù Nam và Lâm Ấp là điều không thể xảy ra, vì hai quốc gia này ra đời sau thời điểm được nhắc đến trong câu chuyện.
Một giả thuyết khác cho rằng Việt Thường thị có thể là tiền thân của nước Việt thời Câu Tiễn. Theo đó, Việt Thường thị là một phần của văn hóa Lương Chử, một nền văn minh phát triển rực rỡ ở khu vực Thái Hồ. Sau khi nhà nước Xích Quỷ tan rã, Việt Thường thị trở thành một quốc gia độc lập và duy trì quan hệ với nhà Chu. Sau này, do chiến tranh loạn lạc, người Việt ở Nam Dương Tử di cư xuống phía nam, mang theo những phong tục tập quán và câu chuyện về tổ tiên mình. Một số nhóm người Việt Thường di cư đến miền Trung Việt Nam, đặt tên vùng đất mới theo tên quê hương cũ.
Ấn ngọc hình rùa được cho là của Việt Thường thị
Chi tiết mặt ấn ngọc
Kết luận: Hành trình tìm kiếm vẫn tiếp diễn
Dù có nhiều giả thuyết khác nhau, câu chuyện về Việt Thường thị vẫn còn nhiều bí ẩn. Vị trí chính xác, mối quan hệ với Văn Lang, và sự ảnh hưởng của nó đến lịch sử Việt Nam vẫn là những câu hỏi cần được tiếp tục nghiên cứu và khám phá. Việc tìm hiểu về Việt Thường thị không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cội nguồn dân tộc, mà còn là một phần quan trọng trong hành trình tìm kiếm và khẳng định bản sắc văn hóa Việt Nam.
