Vào thời khắc lịch sử đầy biến động của cuộc Chiến tranh Việt Nam, Chiến dịch Bờ Biển Ngà nổi lên như một minh chứng cho lòng dũng cảm, sự hy sinh và cả những toan tính phức tạp trên bàn cờ chính trị. Được thực hiện vào ngày 21 tháng 11 năm 1970, cuộc đột kích vào trại giam Sơn Tây, cách trung tâm Hà Nội 32km, là nỗ lực táo bạo nhất của quân đội Mỹ nhằm giải cứu các phi công bị giam giữ tại miền Bắc Việt Nam.
Hành Trình Tìm Kiếm Hy Vọng
Kể từ năm 1966, quân đội Mỹ đã thực hiện nhiều chiến dịch giải cứu tù binh tại Nam Việt Nam, Campuchia và Lào. Tuy nhiên, cuộc đột kích Sơn Tây đánh dấu lần đầu tiên một chiến dịch tương tự được thực hiện tại miền Bắc Việt Nam, cho thấy quyết tâm của chính quyền Nixon trong việc đưa tù binh Mỹ trở về.
Ý tưởng về Chiến dịch Bờ Biển Ngà được thai nghén bởi Chuẩn tướng Donald D. Blackburn, một chiến lược gia dày dạn kinh nghiệm với niềm tin mãnh liệt vào chiến tranh đặc biệt. Với vốn hiểu biết sâu sắc về tình hình chiến trường Việt Nam, Blackburn nhìn thấy tiềm năng thành công trong việc giải cứu tù binh tại Sơn Tây.
Dưới sự chỉ đạo của Blackburn, một kế hoạch tỉ mỉ được vạch ra, với sự tham gia của những cái tên sừng sỏ nhất trong lực lượng đặc nhiệm Mỹ, bao gồm Thiếu tướng Không quân Leroy J. Manor và Đại tá Arthur D. “Bull” Simons. Simons, một huyền thoại của lực lượng đặc nhiệm, đã từng tham gia Chiến dịch Ngôi sao trắng tại Lào, mang đến cho chiến dịch kinh nghiệm và bản lĩnh chiến đấu dày dạn.
Chuẩn Bị Công Phu, Bí Mật Tuyệt Đối
Để đảm bảo thành công cho chiến dịch, các binh sĩ tham gia Chiến dịch Bờ Biển Ngà đã trải qua quá trình huấn luyện khắc nghiệt tại căn cứ không quân Eglin, bang Florida. Một ngôi làng mô phỏng được dựng lên để tái hiện chân thực địa hình và kiến trúc của trại giam Sơn Tây, cho phép binh sĩ làm quen với mọi tình huống có thể xảy ra.
Tính bảo mật được đặt lên hàng đầu. Mọi hoạt động huấn luyện đều được giữ bí mật tuyệt đối, với ngôi làng mô phỏng bị dỡ bỏ và di dời mỗi khi vệ tinh do thám của Liên Xô xuất hiện. Hơn 100 cuộc tập trận được thực hiện, cùng với hàng trăm giờ bay huấn luyện cho phi hành đoàn trực thăng HH-53, đảm bảo mọi chi tiết trong chiến dịch đều được tính toán kỹ lưỡng.
Vào ngày 18 tháng 11 năm 1970, Tổng thống Nixon chính thức phê duyệt Chiến dịch Bờ Biển Ngà sau khi nhận được báo cáo chi tiết từ Đô đốc Thomas Moorer, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ. Quyết định được đưa ra trong bối cảnh đàm phán hòa bình tại Việt Nam đang diễn ra, cho thấy toan tính phức tạp của chính quyền Nixon.
Đêm Đột Kích Và Cái Kết Bất Ngờ
Nhóm lính Mỹ tham gia vụ Tập kích Sơn Tây. Ảnh: sontayraider.com
Lực lượng đặc nhiệm do Bull Simons chỉ huy xuất phát từ căn cứ bí mật “Cối xay hạt tiêu” tại Takhli, Thái Lan, trước khi di chuyển đến Udon và tiến hành cuộc đột kích vào đêm 21, rạng sáng 22 tháng 11. Với sự chính xác và tốc độ đáng kinh ngạc, chiến dịch diễn ra chỉ trong vòng 27 phút.
Tuy nhiên, một sự thật phũ phàng đã chờ đợi lực lượng đặc nhiệm Mỹ tại Sơn Tây: Trại giam không còn một bóng tù binh.
Hóa ra, do lo ngại lũ lụt từ sông Hồng, trại giam Sơn Tây đã được di dời trước đó. Mặc dù thông tin tình báo về việc di dời trại giam đã được một điệp viên chuyển cho phía Mỹ, nhưng do nhiều yếu tố, bao gồm cả việc phân tích ảnh chụp từ máy bay trinh sát SR-71, thông tin này đã không được xem trọng.
Mặc dù thất bại trong việc giải cứu tù binh, Chiến dịch Bờ Biển Ngà đã cho thấy khả năng tác chiến vượt trội của lực lượng đặc nhiệm Mỹ. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng, khả năng xâm nhập thần tốc và rút lui an toàn trong lòng địch đã khiến Chiến dịch Bờ Biển Ngà trở thành một bài học kinh điển trong lịch sử chiến tranh hiện đại.
Bài Học Từ Sơn Tây
Chiến dịch Bờ Biển Ngà, dù không đạt được mục tiêu ban đầu, đã để lại nhiều bài học quý giá. Sai lầm về mặt tình báo, sự thiếu sót trong khâu phân tích thông tin đã dẫn đến kết quả đáng tiếc.
Hơn nữa, Chiến dịch Bờ Biển Ngà phơi bày thực tế phức tạp của cuộc Chiến tranh Việt Nam, nơi ranh giới giữa chiến trường và chính trường trở nên mong manh. Quyết định tấn công Sơn Tây được đưa ra trong bối cảnh đàm phán hòa bình đang diễn ra, cho thấy toan tính phức tạp của giới lãnh đạo Mỹ, với hy vọng tạo lợi thế trên bàn đàm phán.
Dù đã qua đi hơn 50 năm, Chiến dịch Bờ Biển Ngà vẫn là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử Chiến tranh Việt Nam. Cuộc đột kích Sơn Tây, với tất cả những hy vọng, thất bại và bài học của nó, là lời nhắc nhở về bản chất khốc liệt của chiến tranh và những hy sinh to lớn mà những người lính phải gánh chịu.
