Bài viết ghi lại câu chuyện của Giáo sư Hồ Ngọc Đại về những kỷ niệm với cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, những câu chuyện đời thường nhưng chứa đựng nhiều bài học sâu sắc về đạo đức, sự giản dị và tinh thần trách nhiệm của người lãnh đạo.
Mở đầu câu chuyện là cuộc gặp gỡ giữa tác giả – nhà văn Vũ Ngọc Phương, Trung tướng Nguyễn Đình Chiến và Giáo sư Hồ Ngọc Đại vào một ngày đầu tháng 12 năm 2021 tại dinh thự số 6 Hoàng Diệu, nơi ở và làm việc trước đây của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn. Cơ duyên đưa đẩy tác giả đến với căn dinh thự này bắt nguồn từ mối quan hệ thân thiết giữa gia đình ông với cố Tổng Bí thư Lê Duẩn từ những ngày đầu sau Cách mạng Tháng Tám.
Gần Gũi Như Người Cha
Giáo sư Hồ Ngọc Đại từng được cố Tổng Bí thư tin tưởng giao trọng trách ở một phòng liền kề phòng làm việc cơ mật tại dinh thự. Tại đây, ông được tiếp xúc với nhiều tài liệu quan trọng và thậm chí được nghe điện thoại khi ông Lê Duẩn bận. Điều này cho thấy sự tin tưởng tuyệt đối mà cố Tổng Bí thư dành cho Giáo sư.
Giữa những câu chuyện thường nhật, Giáo sư Hồ Ngọc Đại bộc bạch về sự quan tâm của ông Lê Duẩn dành cho mình, như một người cha dành cho con cái. Câu chuyện ông Lê Duẩn gợi ý cho Giáo sư nhận chức Thứ trưởng, sau là Bộ trưởng Bộ Giáo dục cho thấy mong muốn của ông trong việc bồi dưỡng, tạo điều kiện cho thế hệ trẻ gánh vác trọng trách đất nước. Tuy nhiên, với lòng say mê nghiên cứu, Giáo sư đã từ chối và được ông Lê Duẩn ủng hộ: “Làm Thứ trưởng, Bộ Trưởng có nhiều người giỏi hơn tôi để họ làm. Tôi xin được chuyên nghiên cứu, giảng dậy giáo dục thôi”.
Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn (bên trái) trong một buổi làm việc
Giáo sư Hồ Ngọc Đại cũng chia sẻ kỷ niệm về lần được cùng ông Lê Duẩn sang ăn cơm với Bác Hồ. Những lời dặn dò tỉ mỉ của người cha trước chuyến đi, sự giản dị của Bác Hồ trong bữa cơm, cách cư xử của các vị lãnh đạo… Tất cả để lại cho Giáo sư nhiều bài học quý báu về phong cách sống, cách đối nhân xử thế và truyền thống “Tôn sư trọng đạo” của dân tộc.
Lê Duẩn – Vị Lãnh Đạo Tài Năng, Sắc Sảo
Qua lời kể của Giáo sư, chân dung một vị lãnh đạo Lê Duẩn tài năng, sắc sảo nhưng cũng rất gần gũi, tình cảm dần hiện rõ. Ông Lê Duẩn luôn trân trọng, tin tưởng và tạo điều kiện cho những người tài. Ông là người thầy, người anh, người đồng chí luôn theo sát dìu dắt, chỉ bảo tận tình cho thế hệ trẻ.
Câu chuyện ông Lê Duẩn nhiều lần muốn Giáo sư Hồ Ngọc Đại vào thăm ông Lê Đức Thọ khi ông lâm bệnh nặng, hay lời trăn trối của ông Lê Đức Thọ trước lúc đi xa: “Bác cả đời làm tổ chức mà không bảo được cháu,…” đã cho thấy rõ điều đó.
Không chỉ vậy, sự tôn kính của ông Lê Duẩn dành cho Bác Hồ cũng được Giáo sư Hồ Ngọc Đại nhắc đến: “Theo lời kể của Giáo sư Hồ Ngọc Đại, Ông Lê Duẩn rất tôn quý Bác Hồ, thường gặp Bác Hồ xin ý kiến, chỉ thị. Sau khi Bác Hồ từ trần, những lúc đất nước lâm nguy, Ông Lê Duẩn thường đến đứng lặng yên rất lâu trước bàn thờ Bác Hồ.”
Bài Học Lịch Sử Qua Lời Kể Giản Dị
Kết thúc câu chuyện, Giáo sư Hồ Ngọc Đại đã chia sẻ về một bài học quý báu mà ông học được từ ông Lê Duẩn: “Hồi Ba (Lê Duẩn) nói làm gì, đi đâu rồi cũng phải về Hà Nội mới viết, mới nghĩ chín được… Ông (Lê Duẩn) nói Hà Nội tụ hội khí thiêng sông núi làm cho mình tĩnh tâm, sáng suốt”. Lời chia sẻ giản dị nhưng chứa đựng nhiều suy ngẫm sâu sắc về mảnh đất ngàn năm văn hiến, về cội nguồn và nơi hội tụ tinh hoa đất trời.
Qua câu chuyện của Giáo sư Hồ Ngọc Đại, hình ảnh về một vị lãnh tụ Lê Duẩn gần gũi, tình cảm và luôn tâm huyết với sự nghiệp cách mạng, với đất nước và con người Việt Nam càng trở nên sáng rõ.
