Cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968 đã trở thành một bước ngoặt của Chiến tranh Việt Nam, nhưng ít ai biết rằng, những quyết định then chốt định hình nên sự kiện này đã được đặt ra từ năm 1967, một năm đầy biến động và bất ổn cả tại Việt Nam lẫn Hoa Kỳ. Bài viết này sẽ phân tích bối cảnh lịch sử, những toan tính chính trị và quân sự của cả hai phía, từ đó hé lộ con đường dẫn đến Mậu Thân – một sự kiện đã làm rung chuyển thế giới.
Từ Nguồn Cội Âm Ỉ Đến Bế Tắc Đẫm Máu
Cuộc chiến của Mỹ tại Việt Nam không đơn thuần bắt đầu từ thời Kennedy, mà có nguồn gốc sâu xa từ thời Thế chiến II và cuộc kháng chiến chống Pháp của Việt Minh do Hồ Chí Minh lãnh đạo. Chính sách “ngăn chặn” cộng sản của Mỹ trong Chiến tranh Lạnh đã dẫn đến việc hỗ trợ Pháp chống lại Việt Minh, chi trả gần 80% chiến phí vào năm 1953. Sau Hiệp định Genève 1954, Việt Nam bị chia cắt tại vĩ tuyến 17, chờ đợi tổng tuyển cử thống nhất đất nước.
Hình: Biểu tình phản đối Chiến tranh Việt Nam tại Mỹ năm 1967. Nguồn: Associated Press.
Tuy nhiên, chính quyền Eisenhower đã ủng hộ Ngô Đình Diệm từ chối tổ chức bầu cử, dẫn đến cuộc nổi dậy của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (Việt Cộng) với sự hỗ trợ từ Bắc Việt. Từ 1959 đến 1963, cuộc chiến leo thang với sự can thiệp ngày càng sâu của Mỹ. Kennedy tăng cường “cố vấn” quân sự lên hơn 16.000 người và bí mật cho phép họ tham chiến trực tiếp. Cuộc đảo chính lật đổ Diệm năm 1963 do Mỹ hậu thuẫn lại không mang đến sự ổn định như mong đợi.
1967: Năm Của Những Quyết Định Định Mệnh
Năm 1967 đánh dấu những quyết định quan trọng và bất đồng nội bộ gia tăng ở cả hai phía. Tại Bắc Việt, Lê Duẩn, Tổng Bí thư Đảng Lao động Việt Nam, đề xuất kế hoạch tấn công táo bạo vào mùa xuân năm sau nhằm chấm dứt chiến tranh. Kế hoạch này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Võ Nguyên Giáp và Hồ Chí Minh, những người ủng hộ chiến lược lâu dài và thận trọng hơn. Lê Duẩn và các đồng minh đã sử dụng các biện pháp cứng rắn để loại bỏ bất đồng chính kiến, cuối cùng kế hoạch Tổng tấn công Tết Mậu Thân được thông qua vào đầu năm 1968.
Tại Washington, sự thất vọng về cuộc chiến dẫn đến những tranh luận về leo thang chiến tranh. Các cố vấn quân sự của Johnson thúc giục tăng cường ném bom miền Bắc, huy động thêm quân, và mở rộng chiến tranh sang Lào và Campuchia. Ngược lại, Bộ trưởng Quốc phòng Robert McNamara đề xuất ngừng ném bom và tìm đường rút khỏi Việt Nam. Johnson cuối cùng chọn giải pháp trung dung, tăng cường quân số nhưng từ chối mở rộng chiến tranh, dẫn đến sự bế tắc tiếp diễn.
Mặt Trận Tuyên Truyền và Cuộc Chiến Dư Luận
Năm 1967, chiến tranh Việt Nam trở thành vấn đề gây chia rẽ sâu sắc trong xã hội Mỹ. Phe chủ chiến thúc đẩy leo thang, trong khi phong trào phản chiến ngày càng lớn với sự tham gia của những nhân vật nổi tiếng như Martin Luther King Jr. và Muhammad Ali. Các cuộc biểu tình phản chiến lan rộng khắp nước Mỹ, đỉnh điểm là cuộc tuần hành đến Lầu Năm Góc vào tháng 10.
Lo ngại về sự phản đối trong nước, Johnson đã sử dụng CIA để giám sát các nhà lãnh đạo phản chiến và tiến hành chiến dịch tuyên truyền để thuyết phục công chúng rằng Mỹ đang chiến thắng. Tướng Westmoreland được điều về nước để trấn an dư luận, tuyên bố rằng “hồi kết đã bắt đầu xuất hiện”. Chiến dịch này mang lại kết quả ngắn hạn, nhưng cũng gieo mầm cho sự vỡ mộng sau này.
Đón Chờ Cơn Bão Mậu Thân
Cuối năm 1967, chiến sự ở miền Nam Việt Nam gia tăng. Bắc Việt và Mặt trận Giải phóng tấn công một số địa điểm chiến lược, thu hút quân Mỹ vào các cuộc giao tranh ác liệt. Westmoreland và Washington tin rằng đối phương đã cạn kiệt sức lực, nhưng không lường được ý đồ thực sự của Hà Nội. Một số cố vấn của Johnson đề xuất điều chỉnh chiến lược, nhưng tổng thống vẫn khẳng định quyết tâm chiến thắng. Trong khi đó, Bộ Chính trị Bắc Việt đã thông qua kế hoạch Tổng tấn công Tết Mậu Thân, một cơn bão sắp sửa ập đến.
Kết Luận: Bước Ngoặt Trước Bước Ngoặt
Năm 1967 là một năm của những quyết định định mệnh, đặt nền móng cho cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968. Những toan tính chính trị, bất đồng nội bộ, và những nỗ lực tuyên truyền đã đan xen tạo nên một bức tranh phức tạp về con đường dẫn đến Mậu Thân. Sự kiện này không chỉ là một bước ngoặt của Chiến tranh Việt Nam, mà còn là bài học sâu sắc về tầm quan trọng của việc lắng nghe các ý kiến khác nhau, đánh giá đúng thực lực đối phương, và tránh sa lầy vào những cuộc chiến không lối thoát.
Tài liệu tham khảo:
- Sách/Tài liệu gốc:
- Herring, George C. America’s Longest War: The United States and Vietnam, 1950-1975.
- Nghiên cứu:
- Herring, George C. “The Road to Tet.” New York Times, 27 Jan. 2017.
- Hình ảnh:
- Associated Press. “Vietnam War Protests.” 1967.
Chú thích về độ tin cậy của nguồn tư liệu:
Các nguồn tư liệu được sử dụng trong bài viết đều đến từ các nhà sử học uy tín và các cơ quan báo chí đáng tin cậy, đảm bảo tính chính xác và khách quan của thông tin.
