Những năm tháng sau Hiệp định Geneva (1954) chứng kiến một chương đen tối trong lịch sử Chiến tranh Việt Nam, nơi hoạt động tình báo bí mật đan xen vào dòng chảy sự kiện. Trong bối cảnh Miền Bắc Việt Nam chuyển mình dưới sự lãnh đạo của Việt Minh, CIA đã âm thầm triển khai hai mạng lưới gián điệp với mật danh “Nhóm Binh” và “Nhóm Hao”, gieo mầm cho một cuộc chiến ngầm đầy toan tính và bi kịch.
Bóng Ma Của CIA Hiện Diện
Năm 1954, khi nước Pháp thất thế trong cuộc chiến tranh Đông Dương, bóng ma của chủ nghĩa cộng sản bao trùm Đông Nam Á. Lo sợ hiệu ứng domino, Tổng thống Mỹ Eisenhower đã tìm kiếm một giải pháp thay thế cho sự can thiệp quân sự trực tiếp, mở đường cho CIA bước vào cuộc chơi quyền lực.
Edward Lansdale, một chuyên gia về chiến tranh du kích, được giao nhiệm vụ thành lập Phái đoàn Quân sự Sài Gòn (SMM) với mục tiêu hỗ trợ chính phủ bù nhìn Bảo Đại. Tuy nhiên, Hiệp định Geneva đã thay đổi cục diện. SMM chuyển hướng sang xây dựng lực lượng kháng chiến bí mật ở Miền Bắc, nhắm vào chính quyền non trẻ của Việt Minh.
Edward Lansdale – Kiến trúc sư của mạng lưới gián điệp Mỹ ở Miền Bắc Việt Nam
Lansdale đã tìm đến Đại Việt, một tổ chức dân tộc chủ nghĩa cực đoan từng là đồng minh của Việt Minh. Nhận thấy tiềm năng của Đại Việt, Lansdale đã đề nghị hỗ trợ thành lập một mạng lưới nằm vùng ở Miền Bắc.
Nhóm Binh – Nỗ Lực Nằm Vùng Của Đại Việt
Tháng 7/1954, cuộc gặp gỡ giữa Lansdale và Phan Huy Quát, Bộ trưởng Quốc phòng của chính phủ Bảo Đại và là thành viên chủ chốt của Đại Việt, đã mở ra chương mới cho mạng lưới gián điệp. Lansdale đề nghị hỗ trợ, Quát nhận thấy cơ hội chứng minh sức mạnh của Đại Việt.
Phan Huy Quát – Cầu nối đưa Đại Việt vào mạng lưới gián điệp của Mỹ
Thiếu tá Lucien Conein, một chuyên gia bán quân sự của CIA, được giao nhiệm vụ huấn luyện nhóm gián điệp đầu tiên mang tên “Nhóm Binh”. Nhóm gồm 16 thành viên Đại Việt được tuyển chọn kỹ lưỡng, trong đó có Trần Minh Châu (bí danh Leslie) – một cựu thành viên Việt Minh.
Lucien Conein – “Kiến trúc sư” huấn luyện “Nhóm Binh”
Nhóm Binh trải qua quá trình đào tạo khắc nghiệt tại căn cứ bí mật của CIA ở Saipan. Tại đây, họ được trang bị kỹ năng chiến tranh du kích, phá hoại và thu thập thông tin tình báo.
Căn cứ huấn luyện Saipan – Nơi ươm mầm cho “Nhóm Binh”
Nhóm Hao – Con Bài Mạo Hiểm Từ Việt Nam Quốc Dân Đảng
Không chỉ dừng lại ở Đại Việt, Lansdale còn hướng đến Việt Nam Quốc Dân Đảng (VNQDĐ), một tổ chức dân tộc chủ nghĩa có lịch sử đối đầu lâu dài với cả Pháp và Việt Minh. 21 thành viên VNQDĐ được tuyển chọn và huấn luyện tại Saipan, tạo thành “Nhóm Hao”.
Nhóm Hao được trang bị vũ khí, điện đài và chất nổ, được kỳ vọng sẽ trở thành mũi nhọn trong cuộc chiến tranh ủy nhiệm của Mỹ ở Miền Bắc.
Gieo Gió Gặt Bão
Việc Mỹ hậu thuẫn Ngô Đình Diệm lên nắm quyền ở miền Nam đã tạo ra một sự rạn nứt. Diệm yêu cầu kiểm soát Nhóm Binh, đẩy Đại Việt ra rìa. Bác sĩ Đặng Văn Sung, Tổng Bí thư Đại Việt, đã phản đối kịch liệt nhưng bất thành.
Sự thay đổi quyền lãnh đạo khiến hoạt động của Nhóm Binh mất phương hướng. Họ bị mắc kẹt giữa hai mệnh lệnh đối nghịch: tiến hành phá hoại để gây chú ý và mở rộng mạng lưới một cách bí mật.
Kết cục của Nhóm Binh là một tấn bi kịch. Năm 1958, sau một loạt sai lầm, toàn bộ mạng lưới bị lực lượng an ninh Bắc Việt Nam triệt phá. Leslie và Bosco, hai chỉ huy chủ chốt, lần lượt nhận án tử hình và chung thân. Nhóm Hao cũng chịu chung số phận vào năm 1964 sau khi kho vũ khí của chúng bị phát hiện.
Phiên tòa xét xử gián điệp Quốc Dân Đảng vào tháng 4/1965 – Minh chứng cho sự thất bại của CIA
Tang vật thu được từ gián điệp Quốc Dân Đảng – Bằng chứng cho sự can thiệp sâu rộng của Mỹ
Câu chuyện về Nhóm Binh và Nhóm Hao là minh chứng cho sự thất bại của CIA trong việc xây dựng một lực lượng kháng chiến hiệu quả ở Miền Bắc Việt Nam. Nó cũng cho thấy sự tàn nhẫn và toan tính của cuộc Chiến tranh Lạnh, nơi những mạng sống con người bị biến thành con tốt trên bàn cờ chính trị.
