Đằng Vương Các, một danh thắng nổi tiếng của Trung Quốc, lại gắn liền với tên tuổi và thi tài của Vương Bột, một thi nhân sinh ra và lớn lên trên đất Trung Hoa nhưng có mối duyên kỳ ngộ với đất Việt. Không chỉ vậy, Đằng Vương Các còn là nơi ghi dấu ấn thơ văn của nhiều sứ thần Việt Nam trên hành trình ngoại giao, tạo nên một dòng chảy văn hóa xuyên suốt chiều dài lịch sử. Bài viết này sẽ đưa bạn đọc ngược dòng thời gian, khám phá vẻ đẹp kiến trúc và những giá trị văn hóa đặc sắc ẩn chứa trong từng lớp lang lịch sử của Đằng Vương Các.
đằng vương cácĐằng Vương Các ngày nay nguy nga, tráng lệ
Đằng Vương Các – Từ Thời Sơ Đường Đến Nền Văn Hóa Trung Hoa
Năm 652, hoàng tử Lý Nguyên Anh, con trai Đường Cao Tổ Lý Uyên và em ruột Đường Thái Tôn Lý Thế Dân, được phong tước Đằng Vương và nhậm chức Thứ sử Tô Châu (nay thuộc Nam Xương, tỉnh Giang Tây). Ông cho xây dựng một khu lầu các nguy nga bên sông Cám Giang làm nơi ở, lấy tên là Đằng Vương Các. Từ đó, Đằng Vương Các trở thành một danh lam thắng cảnh, là nơi tụ hội của văn nhân mặc khách, ngắm cảnh non nước hữu tình và lưu lại biết bao áng thơ văn bất hủ.
Đằng Vương Các, cùng với Nhạc Dương Lâu (Hồ Nam), Hoàng Hạc Lâu (Hồ Bắc) và Bồng Lai Các (Sơn Đông), được mệnh danh là “Tứ đại danh lâu” của Trung Quốc, thể hiện tầm vóc và giá trị văn hóa to lớn của công trình này. Nằm ở vị trí đắc địa “ngã ba sông, đai Ngũ Hồ”, Đằng Vương Các như một minh chứng cho khả năng chinh phục thiên nhiên và khát vọng vươn tới cái đẹp của con người.
Hai mươi năm sau khi Lý Nguyên Anh qua đời, Diêm Bá Dư, Đô đốc Hồng Châu, đã cho trùng tu lại Đằng Vương Các và tổ chức một cuộc thi thơ nhằm tìm kiếm nhân tài. Vương Bột, lúc đó mới 18, 19 tuổi, trên đường vào thăm cha đang làm Huyện lệnh Hoan Châu (Nghệ An, Việt Nam) đã tình cờ ghé qua. Chính tại nơi đây, tài năng văn chương của ông đã tỏa sáng rực rỡ với bài thơ “Đằng Vương Các tự” kinh tài tuyệt diễm, mang đến cho ông danh hiệu Trạng nguyên và lưu danh muôn thuở.
Vương Bột Và “Đằng Vương Các Tự” – Tuyệt Tác Ngàn Đời Vang Vọng
Sinh ra và lớn lên trên đất Trung Hoa, nhưng Vương Bột lại có mối liên hệ đặc biệt với đất Việt. Cha ông là Vương Phúc Cơ, Huyện lệnh Hoan Châu, Giao Chỉ (nay là Nghệ An, Việt Nam). Chính trên đường đi thăm cha, Vương Bột đã dừng chân ở Đằng Vương Các và sáng tác nên bài thơ nổi tiếng. Hai câu thơ “Lạc hà dữ cô vụ tề phi, Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc” (Ráng chiều cò lẻ đồng bay, Nước thu nối với trời xanh một màu) đã trở thành tuyệt bút, khắc họa vẻ đẹp non sông hùng vĩ, tráng lệ, thể hiện được cái hồn của đất trời, của đất nước.
Bài thơ “Đằng Vương Các tự” không chỉ là minh chứng cho tài năng thơ phú lỗi lạc của Vương Bột mà còn là sợi dây kết nối hai nền văn hóa Việt – Trung. Nó là sự giao thoa tinh tế giữa tình yêu thiên nhiên, quê hương đất nước với khát vọng vươn tới cái đẹp, cái cao cả của tâm hồn thi sĩ.
Dấu Ấn Văn Hóa Việt Trên Nét Chữ Hán Nôm
Dòng chảy văn hóa Việt – Trung tại Đằng Vương Các không chỉ dừng lại ở Vương Bột mà còn được tiếp nối bởi những áng thơ văn của các sứ thần Việt Nam như Lê Cảnh Tuân, Nguyễn Tông Khuê, Phan Huy Ích, Đoàn Nguyễn Tuấn,… Trên hành trình ngoại giao, khi đặt chân đến Đằng Vương Các, các sứ thần đều xúc động trước cảnh đẹp và lịch sử của di tích. Họ đã sáng tác thơ văn để bày tỏ lòng ngưỡng mộ đối với danh lam thắng cảnh này, đồng thời gửi gắm vào đó những tâm tư, tình cảm của mình đối với quê hương đất nước.
Các sáng tác của Lê Cảnh Tuân, Nguyễn Tông Khuê, Phan Huy Ích, Đoàn Nguyễn Tuấn,… tuy viết bằng chữ Hán nhưng đều mang đậm âm hưởng văn hóa Việt. Từ ngữ, hình ảnh, thi liệu được sử dụng đều mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc. Qua đó, ta thấy được tâm hồn Việt, tình yêu quê hương đất nước tha thiết của các sứ thần.
Kết Luận
Đằng Vương Các không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mà còn là chứng nhân lịch sử, là nơi giao thoa văn hóa đặc sắc. Nơi đây đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các thi nhân muôn đời, in dấu ấn đậm nét trong lịch sử văn học Trung Hoa và Việt Nam. Hình ảnh Đằng Vương Các sừng sững bên dòng Cám Giang, cùng với những vần thơ bất hủ của Vương Bột, của các sứ thần Việt Nam sẽ mãi là biểu tượng cho vẻ đẹp trường tồn của văn hóa, cho sức sống mãnh liệt của ngôn ngữ và tâm hồn con người. Việc tìm hiểu, nghiên cứu và gìn giữ những giá trị văn hóa đặc sắc của Đằng Vương Các nói riêng và các di sản văn hóa chung nói chung là trách nhiệm của mỗi người, mỗi quốc gia, góp phần vun đắp cho sự phát triển phồn vinh của nền văn hóa nhân loại.
