Trên vùng đất Sài Gòn – Gia Định phồn hoa ngày nay, vẫn còn đó những chứng nhân lịch sử lặng lẽ kể chuyện quá khứ. Tám công trình đầu tiên, được xây dựng từ những năm cuối thế kỷ 17 đến đầu thế kỷ 20, không chỉ là những công trình kiến trúc độc đáo mà còn là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa Đông – Tây và những biến động lịch sử của thành phố mang tên Bác.
Từ Nhà Hát Tây Âu Đến Chợ Quán Đông Đúc
Khởi công năm 1898 và hoàn thành hai năm sau đó, Nhà hát lớn Sài Gòn là công trình kiến trúc mang đậm phong cách Tây Âu, toát lên vẻ đẹp tráng lệ và tinh tế. Các phù điêu bên trong được chính tay những họa sĩ Pháp tài danh tô điểm, lấy cảm hứng từ các nhà hát lừng danh của kinh đô ánh sáng Paris vào cuối thế kỷ 19.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Nhà hát lớn Sài Gòn
Ban đầu, nhà hát là nơi để giới thượng lưu Pháp thưởng thức những buổi biểu diễn ca nhạc kịch. Sau đó, nó trở thành trụ sở Hạ nghị viện của chính quyền Việt Nam Cộng Hòa vào năm 1956. Đến năm 1975, nhà hát chính thức mang tên gọi Nhà hát Thành phố và trở thành trung tâm văn nghệ sôi động, là nơi diễn ra nhiều sự kiện văn hóa lớn của thành phố.
Cùng thời điểm nhà hát được xây dựng, Khách sạn Continental uy nghi và sang trọng mọc lên trên con đường Đồng Khởi sầm uất. Được khởi công năm 1878 bởi ông Pierre Cazeau, một doanh nhân người Pháp, khách sạn là biểu tượng cho sự xa hoa và hiện đại.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Continental Palace Sài Gòn
Kiến trúc, nội thất và cách bài trí của Continental đều tuân theo tiêu chuẩn khắt khe của những khách sạn hạng sang bậc nhất kinh đô Paris. Nơi đây từng là điểm dừng chân lý tưởng của các quan chức, sĩ quan cao cấp người Pháp khi đến Sài Gòn công tác, đồng thời cũng là nơi hội tụ của du khách thập phương.
Nằm ẩn mình giữa khu Chợ Quán đông đúc là Bệnh viện Chợ Quán, được xây dựng từ năm 1862 nhờ sự đóng góp của nhiều nhà hảo tâm. Ban đầu, bệnh viện do chính người dân quản lý, sau đó được chuyển giao cho chính quyền vào năm 1864.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Bệnh Viện Chợ Quán
Trải qua nhiều biến động lịch sử, bệnh viện từng được sử dụng làm nơi điều trị bệnh lao cho binh lính và mang tên Viện bài lao Ngô Quyền từ năm 1954 đến 1957. Sau đó, bệnh viện được trả lại cho dân sự và tiếp tục phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân. Hiện nay, bệnh viện mang tên Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới, là một trong những bệnh viện chuyên khoa đầu ngành của cả nước.
Dòng Chảy Văn Hóa Đông – Tây
Từ những ngày đầu đặt chân đến Sài Gòn, người Pháp đã nhanh chóng thiết lập hệ thống bưu chính. Bưu điện Sài Gòn ra đời năm 1860, ban đầu được gọi là “Sở dây thép”. Đến năm 1863, bưu điện chính thức khánh thành và cho phát hành con tem đầu tiên, đánh dấu bước phát triển mới trong lĩnh vực thông tin liên lạc.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Bưu điện Sài Gòn
Công trình kiến trúc đồ sộ mà chúng ta thấy ngày nay được xây dựng từ năm 1886 đến 1891, theo thiết kế của kiến trúc sư người Pháp Villedieu. Bưu điện Sài Gòn là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách kiến trúc châu Âu và những nét trang trí tinh tế của châu Á, trở thành biểu tượng cho sự giao thoa văn hóa Đông – Tây.
Nằm khiêm nhường giữa lòng Sài Gòn náo nhiệt là Nhà thờ Chợ Quán, được xây dựng lần đầu vào năm 1700, là một trong những nhà thờ lâu đời nhất thành phố. Trải qua nhiều biến cố lịch sử, nhà thờ nhiều lần bị tàn phá và được xây dựng lại.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Nhà thờ Chợ Quán
Ngôi nhà thờ hiện nay được xây dựng từ năm 1882 và hoàn thành vào năm 1896. Kiến trúc nhà thờ mang đậm phong cách phương Tây, là nơi sinh hoạt tôn giáo quan trọng của cộng đồng giáo dân.
Giữa lòng Sài Gòn phồn hoa vẫn còn lưu giữ những nét đẹp cổ kính của văn hóa Việt. Đình Thông Tây Hội, được xây dựng vào khoảng năm 1679, là ngôi đình cổ nhất của vùng đất Gia Định xưa.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Đình Thông Tây Hội
Đình là nơi thờ hai vị hoàng tử con vua Lý Thái Tổ là Đông Chinh Vương và Dục Thánh Vương, được xem là “Thủy tổ khai hoang” trong lịch sử Việt Nam. Đình Thông Tây Hội là minh chứng cho văn hóa và tín ngưỡng lâu đời của người Việt trên vùng đất phương Nam.
Cũng mang đậm dấu ấn tâm linh là Chùa Huê Nghiêm, được xem là ngôi chùa cổ nhất Sài Gòn, tọa lạc tại quận Thủ Đức. Chùa được Thiền sư Thiệt Thụy – Tánh Tường khai sơn vào thế kỷ 18.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Chùa Huê Nghiêm Thủ Đức
Trải qua nhiều lần trùng tu và tôn tạo, chùa Huê Nghiêm vẫn giữ được nét kiến trúc cổ kính. Chùa là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa và lịch sử Phật giáo, là điểm đến tâm linh của người dân thành phố.
Cầu Mống – Chứng Nhân Lịch Sử
Nối liền hai bờ kênh Tàu Hủ – Bến Nghé là Cầu Mống, một trong những cây cầu cổ nhất Sài Gòn. Được xây dựng từ năm 1893 đến 1894 bởi công ty Eiffel của Pháp, cầu Mống là minh chứng cho kỹ thuật xây dựng tiên tiến vào thời điểm bấy giờ.
8 công trình đầu tiên của Sài Gòn xưa – Cầu Mống
Cây cầu thép uốn cong mềm mại, sơn màu xanh dịu mát, đã trở thành một trong những biểu tượng quen thuộc của Sài Gòn. Ngày nay, cầu Mống không chỉ là điểm giao thông quan trọng mà còn là nơi thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính và lãng mạn.
Tám công trình kiến trúc, mỗi công trình mang một vẻ đẹp riêng, một câu chuyện riêng, đã góp phần tạo nên diện mạo và linh hồn cho Sài Gòn. Chúng là những di sản quý giá, kết nối quá khứ và hiện tại, là niềm tự hào của người dân thành phố mang tên Bác.
