Câu chuyện về Đỗ Hữu Vị, phi công người Việt đầu tiên, là một hành trình đầy cảm hứng về lòng dũng cảm, sự cống hiến và niềm đam mê cháy bỏng với bầu trời. Từ Sài Gòn hoa lệ đến chiến trường khốc liệt của Thế chiến I, cuộc đời ông là một bản hùng ca về khát vọng chinh phục những giới hạn và để lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử hàng không Việt Nam và Pháp.
Tuổi Trẻ Và Khát Vọng Bay Cao
Sinh năm 1883 trong một gia đình danh giá bậc nhất Sài Gòn, Đỗ Hữu Vị sớm được tiếp cận với nền giáo dục Pháp. Ông là con trai thứ năm của Đỗ Hữu Phương, tỉnh trưởng Nam Kỳ, một vị trí quyền lực trong bộ máy hành chính thời bấy giờ. Nền tảng gia đình vững chắc cùng với môi trường học tập hiện đại đã hun đúc trong ông tinh thần cầu tiến và khát khao vươn tới những tầm cao mới. Năm 20 tuổi, chàng trai trẻ Đỗ Hữu Vị đặt chân đến nước Pháp, theo học tại trường quân sự danh tiếng Saint Cyr, cái nôi đào tạo nhiều tướng lĩnh tài ba, trong đó có cả đại tướng Leclerc, người sau này trở thành tổng tư lệnh quân đội viễn chinh Pháp tại Đông Dương. Chỉ hai năm sau, ông tốt nghiệp và được bổ nhiệm làm thiếu úy trong trung đoàn số 1 của Binh Đoàn Nước Ngoài (Légion Étrangère), tham gia chiến đấu tại Maroc và Algeria.
Chính tại đây, giữa những cuộc hành quân gian khổ, Đỗ Hữu Vị đã tìm thấy niềm đam mê cháy bỏng của cuộc đời mình: hàng không. Năm 1910, ông quyết định theo đuổi giấc mơ bay bằng cách ghi danh vào trường Quân sự lái máy bay. Chỉ một năm sau, ông đã xuất sắc giành được chứng chỉ bay với cấp bậc trung úy. Năm 1912 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của Đỗ Hữu Vị khi ông trở thành một trong những phi công tiên phong thực hiện chuyến bay do thám tại Casablanca. Hơn thế nữa, ông còn là người đầu tiên thiết lập đường bay từ Pháp đến Maroc, một kỳ tích đầy táo bạo trong thời kỳ mà máy bay còn thô sơ và ẩn chứa nhiều hiểm nguy. Chính những đóng góp tiên phong này đã mang về cho ông huân chương Bắc Đẩu Bội Tinh danh giá của nước Pháp.
Trở Về Và Cống Hiến Cho Quê Hương
Năm 1914, Đỗ Hữu Vị trở về Việt Nam, mang theo kiến thức và kinh nghiệm quý báu về hàng không. Ông bắt tay vào thử nghiệm thủy phi cơ trên sông Cửu Long, mở ra một trang sử mới cho ngành hàng không non trẻ tại quê nhà. Với vai trò là phi công người Việt đầu tiên, ông đã cùng các phi công nước ngoài tham gia diễn tập tại Sài Gòn và Hà Nội, truyền bá niềm đam mê bay và đặt nền móng cho sự phát triển của hàng không Việt Nam sau này.
Chiến Tranh Và Sự Hy Sinh Cao Cả
Khi Thế chiến I bùng nổ, Đỗ Hữu Vị một lần nữa lên đường, gia nhập quân đội Pháp và thực hiện các chuyến bay do thám trên chiến tuyến với Đức. Những thông tin tình báo quan trọng mà ông thu thập được đã đóng góp đáng kể vào chiến thắng của phe Đồng minh. Ông từng chia sẻ: “Tôi phải can đảm gấp bội, bởi vì tôi vừa là người Pháp, vừa là người An Nam”. Tuy nhiên, số phận nghiệt ngã đã không cho phép ông tiếp tục cống hiến. Trong một lần thực hiện nhiệm vụ, máy bay của ông gặp bão và bị rơi, khiến ông bị thương nặng và mất khả năng lái máy bay. Không chịu khuất phục trước số phận, Đỗ Hữu Vị tiếp tục phục vụ trong quân đội với vai trò quan sát viên trong các cuộc ném bom, sau đó trở thành chỉ huy đại đội 7 của Binh Đoàn Nước Ngoài tại Somme. Cuối cùng, người phi công dũng cảm đã hy sinh anh dũng trên chiến trường vào năm 1916. Sau chiến tranh, thi hài ông được anh trai là Đỗ Hữu Chấn đưa về an táng tại quê nhà.
Di Sản Và Vinh Danh
Dù cuộc đời ngắn ngủi, Đỗ Hữu Vị đã để lại di sản to lớn cho lịch sử hàng không Việt Nam và Pháp. Tên tuổi của ông được khắc ghi trên tem thư Đông Dương, một con đường tại Casablanca (Maroc) vẫn mang tên ông để tưởng nhớ những đóng góp của ông cho ngành hàng không tại đây. Tháng 6/2022, chính quyền thành phố Paris đã quyết định đặt tên ông cho một quảng trường tại quận 16, gần đường Louis Blériot, người thầy của ông và cũng là người đầu tiên lái máy bay vượt qua eo biển Manche.
Bài Học Lịch Sử
Câu chuyện về Đỗ Hữu Vị không chỉ là câu chuyện về một phi công tài ba, mà còn là minh chứng cho tinh thần vượt khó, sự cống hiến và lòng dũng cảm. Ông là tấm gương sáng cho các thế hệ sau noi theo, là biểu tượng của khát vọng chinh phục bầu trời và khẳng định tài năng của người Việt trên trường quốc tế. Câu chuyện của ông cũng nhắc nhở chúng ta về những hy sinh thầm lặng của những người con đất Việt đã cống hiến cho hòa bình và sự tiến bộ của nhân loại.
