Tháng 8/1945, trong khi cả nước sục sôi khí thế cách mạng, Nha Trang – thành phố biển xinh đẹp miền Trung – cũng hòa mình vào dòng chảy lịch sử hào hùng ấy. Giữa vòng vây quân thù, với tinh thần kiên cường, bất khuất, quân và dân Khánh Hòa đã vùng lên giành chính quyền, thiết lập nền độc lập tự do, ghi dấu ấn son chói lọi trên bản đồ Tổ quốc.
Bóng Đêm Trước Bình Minh
Những ngày đầu tháng 8, sau khi Liên Xô tuyên chiến với Nhật, không khí ở Nha Trang trở nên ngột ngạt bởi sự kiểm soát gắt gao của quân phiệt Nhật. Chúng tăng cường khủng bố, lùng bắt những người yêu nước, khiến thành phố vốn nhộn nhịp nay bỗng chìm trong im lặng đáng sợ. Giữa bầu không khí căng thẳng đó, tin Nhật sắp đầu hàng lan truyền như ngọn lửa thổi bùng lên ngọn đuốc đấu tranh trong lòng người dân.
Lúc này, tin đồn về việc Pháp âm mưu trở lại xâm lược Việt Nam càng khiến người dân thêm phẫn uất. Trước tình thế cấp bách, Ủy ban Khởi nghĩa Khánh Hòa được thành lập, gấp rút lên kế hoạch hành động.
Ngày 19/8 Lịch Sử
Ngày 19/8/1945, lợi dụng cuộc mít tinh do chính quyền Nam Triều tổ chức tại sân vận động Nha Trang, lực lượng Việt Minh đã khéo léo biến thành cuộc biểu tình vũ trang, kêu gọi toàn dân đứng lên giành chính quyền.
Lời kêu gọi của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc được dán khắp nơi, cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân và dân cả nước. Nguồn ảnh: BTLSQG.
Từ sáng sớm, cờ đỏ sao vàng đã tung bay trên khắp các đường phố, như lời khẳng định mạnh mẽ về độc lập, tự do. Những tiếng hô vang “Việt Nam độc lập muôn năm!”, “Đả đảo chính phủ bù nhìn!” vang lên đầy khí thế.
Giữa biển người cuồn cuộn, anh Th., đại diện Việt Minh, hiên ngang bước lên khán đài, tuyên bố xóa bỏ chính quyền tay sai, thành lập Ủy ban Nhân dân Cách mạng tỉnh Khánh Hòa. Lá cờ quẻ Ly bị hạ xuống, thay vào đó là lá cờ đỏ sao vàng tung bay kiêu hãnh.
Hình ảnh ông Trần Oanh, người đã kéo lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên sân vận động Nha Trang chiều 19/8/1945, tại Bảo tàng Nha Trang. Nguồn ảnh: Gia đình cung cấp.
Bầu không khí như vỡ òa trong niềm vui chiến thắng. Tiếng súng, tiếng hô vang dội khắp thành phố, báo hiệu một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập, tự do của dân tộc.
Ý Nghĩa Lịch Sử
Khởi nghĩa giành chính quyền ở Nha Trang là một minh chứng hùng hồn cho sức mạnh to lớn của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, cho ý chí kiên cường, bất khuất của nhân dân ta. Chiến thắng này đã góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của Cách mạng Tháng Tám trên cả nước, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam – kỷ nguyên độc lập, tự do.
Bài học về tinh thần đoàn kết, ý chí quyết chiến quyết thắng của quân và dân Khánh Hòa trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. Đó là nguồn cổ vũ, động viên to lớn để thế hệ trẻ Việt Nam tiếp tục vững bước trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
