Trên dải đất miền Trung đầy nắng gió, Phan Thiết hiện lên như một bức tranh thơ mộng với những cồn cát trắng trải dài, những hàng dừa xanh ngát và biển cả bao la. Nơi đây, không chỉ là vùng đất của thiên nhiên kỳ vĩ mà còn là nơi lưu dấu những tâm hồn thơ ca lãng mạn, tài hoa nhưng cũng đầy bi kịch của nền văn học Việt Nam hiện đại: Hàn Mặc Tử, Mộng Cầm và Bích Khê. Bài viết này sẽ đưa chúng ta trở về với câu chuyện tình yêu, nỗi đau và những vần thơ da diết gắn liền với Lầu Ông Hoàng – một chứng nhân lịch sử trầm mặc trên đồi cát Phan Thiết.
Lầu Ông Hoàng – Dấu Ấn Kiến Trúc Pháp Trên Đất Biển
Lầu Ông Hoàng, tọa lạc trên đỉnh đồi Bà Nài cao 105m, là một công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn Pháp, được xây dựng vào năm 1911 bởi Công tước Ferdinand d’Orléans (1884-1924), hậu duệ của vua Louis-Philippe I. Lầu được xây dựng với 13 phòng khang trang, tiện nghi hiện đại bậc nhất thời bấy giờ, bao gồm cả hệ thống máy phát điện riêng và bể chứa nước mưa. Xung quanh Lầu là khu vườn xanh mát với những hàng hiên rực rỡ sắc bông giấy.
Bức ảnh được cho là Lầu Ông Hoàng (Nguồn: internet)
Công trình này không chỉ là nơi nghỉ dưỡng lý tưởng của giới thượng lưu mà còn là chứng nhân cho những thăng trầm lịch sử của Phan Thiết. Năm 1917, Lầu Ông Hoàng được bán cho một chủ khách sạn người Pháp và trở thành khách sạn Ngọc Lâm. Sau đó, vào thời vua Bảo Đại, Lầu được mua lại và trở thành tài sản của triều đình. Tuy nhiên, trải qua chiến tranh, Lầu Ông Hoàng bị tàn phá nặng nề, chỉ còn sót lại những nền móng đổ nát.
Hàn Mặc Tử – Mộng Cầm: Nỗi Khát Khao Yêu Thương Bên Lề Bi Kịch
“Phan Thiết! Phan Thiết!
Mà tang thương còn lại mảnh trăng rơi…”
Những vần thơ da diết trong bài “Phan Thiết Phan Thiết” của Hàn Mặc Tử như một lời ai oán cho chuyện tình đầy ngang trái của ông với Mộng Cầm – nàng thơ mang vẻ đẹp thanh tao, thuần khiết như “nường nguyệt cõi Đào Nguyên”.
Hàn Mặc Tử (1912-1940), tên thật là Nguyễn Trọng Trí, là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào Thơ Mới. Thơ ông mang đậm dấu ấn cá nhân với những sáng tạo độc đáo về ngôn ngữ, hình ảnh, thể hiện một tâm hồn nhạy cảm, lãng mạn nhưng cũng đầy u uất, dằn vặt.
Mộng Cầm, tên thật là Huỳnh Thị Nghệ (1917-2007), là cháu gọi nhà thơ Bích Khê bằng cậu. Bà gặp Hàn Mặc Tử khi ông từ Sài Gòn ra Phan Thiết thăm Bích Khê. Vẻ đẹp thanh tao, trong sáng của Mộng Cầm đã khiến trái tim đa sầu đa cảm của Hàn Mặc Tử rung động.
Lầu Ông Hoàng là nơi chứng kiến những cuộc gặp gỡ, những tâm tình thơ ca và cả những nỗi niềm thầm kín của đôi trai tài gái sắc. Tuy nhiên, chuyện tình của họ cũng nhanh chóng rơi vào bi kịch khi Hàn Mặc Tử phát hiện mình mắc phải căn bệnh phong quái ác.
“Ta đến nơi – nường ấy vắng lâu rồi
Nghĩa đã chết từ muôn trăng thế kỷ”
Nỗi đau bệnh tật, sự chia cắt và tuyệt vọng đã nhuốm màu u ám lên những vần thơ của Hàn Mặc Tử giai đoạn cuối đời. Ông qua đời năm 1940 tại trại phong Quy Hòa, để lại bao tiếc thương cho nền văn học Việt Nam.
Bích Khê – “Kẻ Mượn Thi Ca Để Tồn Tại”
Bên cạnh Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm, Bích Khê (1916-1946) là cái tên không thể thiếu khi nhắc về Lầu Ông Hoàng và dòng chảy thơ ca lãng mạn ở Phan Thiết. Ông là một nhà thơ tài hoa, được biết đến với tập thơ “Tinh Huyết” mang đậm dấu ấn Thơ Mới.
Bích Khê có mối quan hệ thân thiết với cả Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm. Ông là người đã đưa Hàn Mặc Tử đến với Phan Thiết, giới thiệu Mộng Cầm cho bạn và cũng là người chứng kiến chuyện tình buồn của họ.
“Bóng nào nhợt như ma
Khắp châu thân hổn hển
Huyền hồ nhìn không ra
Lưu luyến đường thiết tha
Chờm chồm trên giường bệnh?”
Bài thơ “Hàn Mặc Tử” của Bích Khê như một lời tiễn biệt đầy xót xa dành cho người bạn thơ tài hoa bạc mệnh. Bản thân Bích Khê cũng sớm ra đi ở tuổi 30 vì căn bệnh lao phổi, để lại nhiều dang dở cho sự nghiệp thơ ca.
Lầu Ông Hoàng – Chứng Nhân Lịch Sử Và Nơi Giao Thoa Văn Hóa
Ngày nay, Lầu Ông Hoàng chỉ còn là phế tích. Tuy nhiên, nơi đây vẫn là điểm đến thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng và những câu chuyện tình lãng mạn, bi thương gắn liền với nó. Lầu Ông Hoàng như một chứng nhân lịch sử, chứng kiến bao thăng trầm của thời gian, chứng kiến những khoảnh khắc đẹp nhưng cũng đầy nước mắt của những tâm hồn thơ ca.
Câu chuyện về Hàn Mặc Tử, Mộng Cầm, Bích Khê và Lầu Ông Hoàng là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của văn học, cho thấy rằng dù thời gian có trôi qua, những tác phẩm văn học chân chính vẫn luôn giữ được giá trị nhân văn sâu sắc, lay động trái tim bạn đọc ở mọi thế hệ.
