Bài viết là cuộc hành trình bằng hình ảnh sống động về Đông Dương thuộc Pháp năm 1931, được ghi lại bởi nhiếp ảnh gia W. Robert Moore trên tạp chí National Geographic. Từ những tàn tích huy hoàng của Angkor đến nhịp sống sôi động ở Sài Gòn, từ cao nguyên Lang Biang thơ mộng đến vùng vịnh Hạ Long kỳ vĩ, Moore đã vẽ nên một bức tranh đa sắc màu về mảnh đất và con người Đông Dương.
Campuchia: Dưới Bóng Tòa Tháp Angkor Huyền Thoại
Hành trình bắt đầu từ Aranya Prades, điểm cuối của tuyến đường sắt Xiêm La, đưa chúng ta đến với Sisophon, nơi những người dân Campuchia trong trang phục rực rỡ trở về từ lễ hội chùa. Hình ảnh những chiếc kiệu chở đầy ắp nhạc cụ, lừng lững trên lưng voi, gợi lên một không khí lễ hội đầy màu sắc và âm thanh.
Bóng dáng của sự vinh quang đã mất bám lấy các ngọn tháp điêu khắc của Angkor Wat. Di tích ngôi đền Khmer vĩ đại ở trong một tình trạng bảo quản xuất sắc, mặc dù nó đã bị nhấn chìm trong rừng rậm qua nhiều thế kỷ. Một mô hình thu nhỏ của phần kiến trúc chính yếu của khu đền Angkor Wat đã được dựng lên cho Triển lãm Thuộc địa Quốc tế tại Paris.
Từ Sisophon, con đường dẫn chúng ta đến Angkor, kinh đô cổ xưa của người Khmer, nơi những tòa tháp đá vĩ đại hiện lên đầy mê hoặc dưới ánh trăng. Quần thể Angkor Wat, được nhà tự nhiên học người Pháp Henri Mouhot khám phá vào giữa thế kỷ 19, là minh chứng hùng hồn cho tài năng kiến trúc và nghệ thuật của người Khmer xưa. Những bức phù điêu chạm khắc tinh xảo, những hoa văn cầu kỳ, tất cả tạo nên một vẻ đẹp vừa tráng lệ vừa tinh tế.
Sự biến mất của Angkor vẫn còn là một bí ẩn. Một số sử gia cho rằng nguyên nhân là do nạn lụt lội từ sông Mekong khiến kinh đô chìm trong biển nước. Ngày nay, dòng Mekong vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống của người dân Campuchia, đặc biệt là vùng hạ lưu và Nam Kỳ, nơi những cánh đồng lúa trải dài bất tận.
Sài Gòn: Thành phố Hiện Đại và Nhịp Sống Năng Động
Rời Campuchia, chúng ta đến với Sài Gòn, thành phố hiện đại và sầm uất nhất Đông Dương lúc bấy giờ. Những cửa hàng sang trọng, những công thự nguy nga, những con phố nhộn nhịp xe cộ, tất cả tạo nên một bức tranh đối lập với sự yên bình của vùng nông thôn. Buổi tối, Sài Gòn khoác lên mình một vẻ đẹp lãng mạn với những quán cà phê vỉa hè, nơi người Pháp nhâm nhi ly rượu khai vị và trò chuyện rôm rả.
Hành trình tiếp tục đưa chúng ta đến Phan Thiết, thị trấn ven biển nổi tiếng với nghề làm nước mắm. Những chiếc thuyền đánh cá với những bàn thờ thần linh được sơn phết sặc sỡ là hình ảnh quen thuộc ở vùng biển này.
Cao nguyên Lang Biang: Nơi Cư trú của Người Thượng
Rời Phan Thiết, chúng ta đến với cao nguyên Lang Biang, nơi cư trú của người Thượng. Con đường lên Đà Lạt uốn lượn qua những cánh rừng thông xanh mát, len lỏi giữa những thác nước trắng xóa.
Người Thượng, với trang phục giản dị và cuộc sống gắn bó với núi rừng, là một phần không thể thiếu trong bức tranh đa dạng của Đông Dương. Nếp sống mẫu hệ, phong tục cưới xin độc đáo, tín ngưỡng thờ thần linh… tất cả tạo nên một nét văn hóa đặc sắc, khác biệt với văn hóa người Kinh.
Từ Đà Nẵng đến Huế: Dấu Ấn Chàm Pa và Nét Duyên Xứ Huế
Hành trình tiếp tục đưa chúng ta đến với vùng đất giàu truyền thống văn hóa Chăm Pa. Những ngọn tháp Chàm đổ nát rải rác từ Tháp Chàm đến Đà Nẵng là minh chứng cho một thời kỳ huy hoàng của vương quốc Chăm Pa.
Rời Đà Nẵng, chúng ta đến với Huế, cố đô của Việt Nam. Những cung điện nguy nga, những lăng tẩm tráng lệ, những khu vườn ngập tràn hoa trái, tất cả tạo nên một vẻ đẹp cổ kính, trang nghiêm.
Những chiếc đỉnh đồng vĩ đại tưởng nhớ các vua chúa của Huế
Ở mặt ngoài của chín chiếc đỉnh tượng trưng cho triều đại này, được đúc vào năm 1838, là các biểu tượng liên quan đến các tập quán có từ thời nhà Hạ, Trung Hoa, 4000 năm trước đây. Chiếc đỉnh đứng lẻ hàng tượng trưng cho vua Gia Long, là người sáng lập triều Nguyễn.
Hình ảnh những nữ sinh Huế trong tà áo dài tím thướt tha, những viên quan triều đình trong trang phục thêu lộng lẫy, đã để lại ấn tượng khó phai trong lòng du khách.
Bắc Kỳ: Vùng Đất Của Những Cánh Đồng Lúa và Vịnh Hạ Long Huyền Thoại
Rời Huế, chúng ta đến với Bắc Kỳ, vùng đất trù phú với những cánh đồng lúa bạt ngàn. Hà Nội, thủ đô của Bắc Kỳ, hiện lên với vẻ đẹp cổ kính, pha lẫn nét hiện đại của kiến trúc Pháp.
Hành trình khép lại với Vịnh Hạ Long, nơi hàng ngàn hòn đảo đá vôi nhô lên sừng sững giữa mặt nước xanh biếc, tạo nên một bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp.
Kết Luận:
Cuộc hành trình của W. Robert Moore đã đưa chúng ta ngược dòng thời gian, khám phá một Đông Dương thuộc Pháp đầy sức sống với những nét văn hóa đặc sắc. Những bức ảnh của ông là tư liệu quý giá, giúp thế hệ sau hiểu rõ hơn về một giai đoạn lịch sử của Việt Nam.
