Nằm uy nghi giữa lòng Sài Gòn nhộn nhịp, Nhà thờ Đức Bà với lối kiến trúc độc đáo mang âm hưởng Tây phương đã trở thành biểu tượng của thành phố mang tên Bác. Ít ai biết rằng, công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn lịch sử này đã trải qua một hành trình kiến tạo đầy biến động, gắn liền với những năm tháng thăng trầm của Sài Gòn xưa.
Nội dung
Từ Ý Tưởng Xây Dựng Đến Việc Lựa Chọn Địa Điểm
Vào giữa thế kỷ 19, sau khi chiếm đóng Sài Gòn, chính quyền thực dân Pháp nhận thấy nhu cầu về một công trình tôn giáo dành cho cộng đồng người Pháp và những người theo đạo Công giáo tại đây. Ý tưởng xây dựng một nhà thờ lớn được nhen nhóm từ đó.
Ban đầu, ba địa điểm được đề xuất: khu vực Trường Thi cũ (nay là góc đường Lê Duẩn và Hai Bà Trưng), khu Kinh Lớn (nay thuộc đường Nguyễn Huệ) và vị trí hiện tại của nhà thờ tại số 1 Công Xã Paris. Cuối cùng, vị trí hiện nay đã được lựa chọn, có lẽ vì không gian rộng rãi và vị trí đắc địa, nằm ngay trung tâm Sài Gòn lúc bấy giờ.
Quá Trình Thi Công Và Hoàn Thiện Nhà Thờ
Năm 1876, Thống đốc Nam Kỳ Duperré tổ chức cuộc thi thiết kế kiến trúc cho nhà thờ mới. Kiến trúc sư J. Bourad đã vượt qua 17 đối thủ khác với bản thiết kế mang phong cách Roman pha trộn nét Gothic độc đáo. Ông cũng là người trúng thầu xây dựng và trực tiếp giám sát công trình.
Ngày 7/10/1877, lễ đặt viên đá đầu tiên được tổ chức long trọng với sự hiện diện của nhiều quan chức cấp cao. Sau ba năm thi công, lễ khánh thành nhà thờ diễn ra vào ngày 11/4/1880, đánh dấu sự ra đời của một công trình kiến trúc mang tính biểu tượng cho Sài Gòn.
Từ “Nhà Thờ Nhà Nước” Đến “Nhà Thờ Đức Bà”
Ban đầu, nhà thờ được gọi là “Nhà thờ Nhà Nước” vì được chính quyền Pháp tài trợ xây dựng. Đến năm 1895, hai tháp chuông cao vút được bổ sung, tạo nên diện mạo uy nghi cho nhà thờ cho đến ngày nay.
Năm 1903, chính quyền Pháp cho dựng tượng Pigneau de Béhaine (Giám mục Bá Đa Lộc) dẫn hoàng tử Cảnh trước nhà thờ. Tuy nhiên, bức tượng này đã bị phá bỏ vào năm 1945.
Năm 1959, tượng Đức Mẹ Hòa Bình được dựng lên trên bệ đá cũ, thay thế cho bức tượng trước đó. Cũng từ đây, nhà thờ được người dân quen gọi là “Nhà thờ Đức Bà”.
Năm 1959, Nhà thờ chính tòa Sài Gòn được Tòa Thánh Vatican nâng lên hàng Vương cung thánh đường và chính thức mang tên gọi “Vương cung thánh đường Chính tòa Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội”.
Kiến Trúc Độc Đáo Mang Dấu Ấn Phương Tây
Nhà thờ Đức Bà được xây dựng hoàn toàn bằng vật liệu mang từ Pháp sang, từ gạch, thép đến ốc vít. Gạch xây nhà thờ được đặt làm riêng tại Marseille, không tô trát, tạo nên màu hồng đặc trưng cho đến ngày nay.
Nội thất nhà thờ được trang trí tinh xảo với những ô cửa kính màu, những bức tranh, tượng điêu khắc theo phong cách Gothic. Đặc biệt, hệ thống chuông đồng sáu quả được đúc tại Pháp là một điểm nhấn độc đáo.
Nhà thờ Đức Bà không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo, mà còn là minh chứng lịch sử cho sự giao thoa văn hóa Đông – Tây. Hơn 140 năm qua, nhà thờ vẫn sừng sững giữa lòng Sài Gòn, là chứng nhân lịch sử cho những thăng trầm của thành phố và là niềm tự hào của người dân Việt Nam.
