Nguyễn Du, danh nhân văn hóa kiệt xuất của Việt Nam, trên hành trình sứ bộ sang Trung Hoa năm Quý Dậu (1813), đã có dịp ghé thăm nhiều di tích lịch sử gắn liền với thời Tam Quốc. Hành trình này không chỉ là một chuyến công cán ngoại giao mà còn là cuộc du khảo văn hóa, khơi nguồn cảm hứng cho những áng thơ bất hủ, thể hiện sự giao thoa văn hóa sâu sắc giữa hai quốc gia láng giềng.
f9607297c41040d9a1ff1a411581aeae.jpegHứa Xương, Hà Nam, nơi Nguyễn Du đã đặt chân đến và cảm tác bài thơ Cựu Hứa Đô.
Hứa Đô – Kinh Đô Xưa Của Nhà Hán Và Dấu Ấn Tào Tháo
Trên đường đi sứ từ Hán Khẩu đến tỉnh Hà Nam, Nguyễn Du đã đi qua Hứa Đô, kinh đô nhà Hán từ năm 196. Nơi đây, Tào Tháo, nhân vật gây nhiều tranh cãi trong lịch sử Trung Hoa, đã xây dựng quyền lực và đặt nền móng cho nhà Ngụy. Cảm xúc trước khung cảnh lịch sử, Nguyễn Du đã sáng tác bài thơ “Cựu Hứa Đô”, thể hiện sự suy tư về hưng vong, chính nghĩa và gian hùng. Bài thơ mang đậm dấu ấn Nho giáo, phản ánh quan điểm đạo đức và lịch sử của một trí thức đương thời. Nguyễn Du đặt câu hỏi về chính nghĩa của việc giành ngôi báu, về sự đổi thay của triều đại, và sự tồn tại vĩnh hằng của những giá trị lịch sử.
Đồng Tước Đài – Nơi Khổng Minh Khích Chu Du Và Bài Phú Của Tào Thực
Tiếp tục hành trình, Nguyễn Du đến Nghiệp Quân, nơi Tào Tháo xây dựng Đồng Tước Đài nguy nga bên bờ sông Chương Giang. Đài Đồng Tước không chỉ là một thắng cảnh mà còn là nơi gắn liền với giai thoại Khổng Minh khích Chu Du đánh Tào Tháo. Nguyễn Du đã cảm tác bài thơ “Đồng Tước Đài”, bày tỏ sự tiếc nuối về cảnh xưa người cũ, về tham vọng của kẻ anh hùng và sự phù du của cuộc đời. Bài thơ cũng nhắc đến giai thoại Tiểu Kiều – vợ Chu Du, khơi gợi lại điển tích văn học nổi tiếng được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Đồng Tước Đài cũng là nơi Tào Thực, con trai Tào Tháo, viết nên bài phú nổi tiếng khi mới 10 tuổi, thể hiện tài năng văn chương lỗi lạc của ông.
Mộ Chu Du – Nỗi Niệm Về Người Anh Hùng Xích Bích
Nguyễn Du đã đến viếng mộ Chu Du, vị tướng tài ba của Đông Ngô, người đã lập nên chiến công hiển hách ở Xích Bích. Bài thơ “Chu Lang Mộ” ngắn gọn nhưng xúc tích, thể hiện sự kính trọng của Nguyễn Du đối với người anh hùng tài trí nhưng bạc mệnh. Bài thơ khơi gợi lại chiến công vang dội ở Xích Bích, đồng thời cũng nhắc đến giai thoại về hai nàng Kiều và sự liên hệ với Đồng Tước Đài.
Kết Luận: Giao Thoa Văn Hóa Và Lăng Kính Lịch Sử
Hành trình thăm viếng các di tích thời Tam Quốc của Nguyễn Du không chỉ là một cuộc du ngoạn thông thường mà còn phản ánh tầm nhìn văn hóa sâu rộng của ông. Qua lăng kính lịch sử, Nguyễn Du đã tái hiện lại những câu chuyện, những nhân vật và những sự kiện lịch sử quan trọng, đồng thời gửi gắm vào đó những suy tư về thời cuộc, về thân phận con người và về lẽ thịnh suy của lịch sử. Hành trình này là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa giữa Việt Nam và Trung Hoa, góp phần làm phong phú thêm di sản văn học của dân tộc.
Tài Liệu Tham Khảo:
- Thơ Nguyễn Du.
- Thơ Văn Phan Huy Ích. Nxb KHXH. Hà Nội 1978.
- Đoàn Nguyễn Tuấn. Hải Ông thi tập. Nxb KHXH. Hà Nội 1982.
- Thơ Văn Ngô Thì Nhậm. Nxb Văn Học. 1986.
