Cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, dưới ách thống trị của thực dân Pháp, xã hội Việt Nam trải qua nhiều biến động sâu sắc. Giữa dòng chảy lịch sử ấy, ngày 26/11/1908, tờ “Tuần báo Nam Kỳ Địa Phận” ra đời đánh dấu một cột mốc quan trọng, mở ra kỷ nguyên mới cho báo chí Công giáo Việt Nam.
Sự Ra Đời Của Tờ Báo Tiên Phong
Được thành lập bởi Giám mục người Pháp Mossard, “Tuần báo Nam Kỳ Địa Phận” là cơ quan ngôn luận chính thức đầu tiên của người Công giáo Việt Nam. Trang bìa tờ báo mang dấu ấn riêng với huy hiệu Toà Giám mục Sài Gòn, thể hiện rõ nét tinh thần Công giáo. Ngay từ số đầu tiên, tôn chỉ của tờ báo đã được thể hiện rõ ràng: “Bổn quán kỉnh cáo, tòa báo đã ước ao cho con nhà Annam ta, đua nhau tấn tài, tấn đức, thông phần đạo, ngoan việc đời. Trong nhựt báo sẽ biện luận về những điều sau này: Đạo lý, phong hóa, bá nghệ, bác học và văn tín. Tờ báo có ý khai đằng văn minh cho nhân dân đặng tấn phát cho bề đạo việc đời đều thông thuộc”.
Hành Trình 37 Năm – Dấu Ấn Lịch Sử
Trong suốt 37 năm tồn tại (1908-1945), “Tuần báo Nam Kỳ Địa Phận” đã trở thành người bạn đồng hành tin cậy của độc giả với hơn 30.000 trang báo, cung cấp thông tin đa dạng về nhiều lĩnh vực của đời sống. Điều đặc biệt là tờ báo không chỉ tập trung vào các vấn đề tôn giáo mà còn dành phần lớn dung lượng để bàn luận về văn hóa, xã hội, khoa học, kỹ thuật, y học, giải trí, v.v.
Nhà văn Sơn Nam từng nhận xét “Nam Kỳ Địa Phận” là bộ “bách khoa toàn thư” về đời sống xã hội Việt Nam thời bấy giờ. Quả thực, tờ báo đã thể hiện rất rõ nét đời sống tinh thần của người dân Nam Kỳ nói riêng và Việt Nam nói chung.
Văn Học Trên “Nam Kỳ Địa Phận”
Bên cạnh các chuyên mục thông tin, “Nam Kỳ Địa Phận” còn là nơi chắp cánh cho nhiều cây bút văn chương thời bấy giờ. Tờ báo dành riêng một số trang cho sáng tác thi phú, góp phần lan tỏa tình yêu văn học đến với đông đảo độc giả.
Đặc biệt, mảng truyện và tiểu thuyết trên “Nam Kỳ Địa Phận” thu hút sự quan tâm của đông đảo bạn đọc. Không chỉ giới thiệu các tác phẩm dịch và phóng tác từ phương Tây, tờ báo còn là nơi đăng tải nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết của các tác giả Việt Nam với đề tài và nhân vật đậm chất Việt. Tiêu biểu có thể kể đến tiểu thuyết “Chết đi sống lại” của H.V.C. được đăng tải trong suốt 4 năm (1934-1938). Hay các tác phẩm của nhà văn Phêrô Nghĩa như “Mưa mai nắng chiều” (1928), “Đôi bước lưu ly” (1928), “Ôi là tự do” (1931), “Cha giết con” (1932), “Nhị độ mai” (1933)…
Sự xuất hiện của các tác phẩm này đã góp phần quan trọng trong việc định hình diện mạo cho dòng văn học hiện đại Nam Bộ nói riêng và văn học hiện đại Việt Nam nói chung vào những năm đầu thế kỷ 20.
Kết Luận
Với tuổi thọ đáng nể cùng nội dung phong phú, “Tuần báo Nam Kỳ Địa Phận” xứng đáng là một trong những tờ báo Công giáo chuyên nghiệp nhất trong lịch sử báo chí Việt Nam. Tờ báo không chỉ là nơi cung cấp thông tin bổ ích mà còn là cầu nối văn hóa, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc.
