Cuối năm 1972, trong bối cảnh Hoa Kỳ và Việt Nam rục rịch tiến tới thỏa thuận hòa bình, một làn sóng cảm xúc khó tả len lỏi trong lòng những người vợ, người mẹ có người thân đang bị giam giữ hoặc mất tích trên chiến trường Việt Nam. Khát khao đoàn tụ xen lẫn nỗi lo sợ, niềm hy vọng mong manh và cả những ám ảnh khôn nguôi về số phận của những người thân yêu đã tạo nên một bức tranh tâm trạng đầy day dứt trong lòng nước Mỹ thời điểm ấy.
Chiến tranh Egress Recap: Kế hoạch Đón Lính Mỹ Trở Về
Giữa những bất ổn của tình hình chính trị, Lầu Năm Góc đã lặng lẽ triển khai Chiến dịch Egress Recap, một kế hoạch chi tiết nhằm đón tiếp và hỗ trợ các tù binh chiến tranh trở về sau khi Hiệp định Paris được ký kết. Dự án mang tên gọi khô khan này lại chất chứa biết bao tâm huyết và nỗ lực của chính phủ Mỹ trong việc hàn gắn những vết thương chiến tranh, đồng thời thể hiện trách nhiệm với những người con đã hy sinh vì tổ quốc.
Hình ảnh một người mẹ đang nói chuyện với một vị tướng về con trai, một phi công trực thăng mất tích trong chiến tranh Việt Nam.
Dẫn đầu Chiến dịch Egress Recap là Roger Shields, một tiến sĩ kinh tế trẻ tuổi, người mang trọng trách nặng nề trong việc đưa những người lính trở về với cuộc sống bình thường. Nhóm của ông bao gồm các chuyên gia đầu ngành trong nhiều lĩnh vực, từ y tế, tâm lý đến pháp lý và xã hội. Họ đã dày công nghiên cứu, phân tích những khó khăn mà các cựu tù binh có thể gặp phải sau khoảng thời gian dài xa cách gia đình và đất nước.
Những Vết Thương Tâm Lý Khó Lành
Bên cạnh những tổn thương về thể chất, các cựu tù binh còn phải đối mặt với vô vàn thử thách về mặt tinh thần. Sự cô lập, tra tấn và những ám ảnh chiến tranh đã để lại trong họ những vết sẹo tâm lý khó xóa nhòa. Việc quay trở lại với cuộc sống đời thường, thích nghi với những thay đổi chóng mặt của xã hội và hàn gắn mối quan hệ gia đình là một hành trình đầy chông gai mà không phải ai cũng đủ sức vượt qua.
Hình ảnh bốn phi công Mỹ bị bắt giữ tại Hà Nội vào tháng 8/1972.
Trung tâm Nghiên cứu về Tù binh Chiến tranh tại San Diego đã chỉ ra rằng, nhiều cựu tù binh sau khi trở về thường rơi vào trạng thái trầm cảm, lo âu, mất ngủ và gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc. Họ dễ bị kích động, nóng giận, thậm chí là có hành vi bạo lực. Sự xa cách quá lâu cũng khiến mối quan hệ giữa họ với vợ con trở nên xa lạ, khó dung hòa.
Nỗi Đau Của Những Gia Đình Có Người Thân Mất Tích
Bên cạnh niềm vui đoàn tụ, chiến tranh còn để lại những mất mát không gì bù đắp được. Hàng nghìn gia đình Mỹ đã phải sống trong dằn vặt, tuyệt vọng khi không biết số phận của người thân. Nỗi đau mất mát chưa nguôi ngoai, họ còn phải đối mặt với sự day dứt, ám ảnh về những điều tồi tệ nhất có thể đã xảy ra.
Iris Powers, người phụ nữ có con trai là phi công trực thăng mất tích, đã cống hiến hết mình cho công việc hỗ trợ các gia đình tù binh và mất tích.
Iris R. Powers, một người mẹ có con trai là phi công trực thăng mất tích, đã miêu tả tâm trạng của những người cùng cảnh ngộ: “Đôi khi điều tàn nhẫn nhất người ta có thể làm là bảo bạn phải hy vọng”. Sự chờ đợi trong vô vọng, nỗi đau không tên và cả những dằn vặt tự trách bản thân đã trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng đeo bám họ suốt phần đời còn lại.
Bài Học Từ Quá Khứ
Cuộc chiến tranh Việt Nam đã kết thúc từ lâu, nhưng những di chứng mà nó để lại vẫn còn đó, in hằn trong tâm trí của những người trong cuộc. Câu chuyện về những người lính trở về và những gia đình có người thân mất tích là lời nhắc nhở nhức nhối về sự tàn khốc của chiến tranh, về những mất mát không gì có thể bù đắp được.
Chiến tranh Egress Recap, dù được chuẩn bị kỹ lưỡng đến đâu, cũng chỉ là một phần rất nhỏ trong nỗ lực hàn gắn những vết thương chiến tranh. Bài học lớn nhất mà lịch sử để lại chính là giá trị của hòa bình, của sự cảm thông và sẻ chia.
