Cuộc đời và sự nghiệp của Hoàng đế Quang Trung, Nguyễn Huệ luôn là chủ đề thu hút sự quan tâm của các sử gia và công chúng yêu sử. Bên cạnh tài năng quân sự xuất chúng, Quang Trung còn là một nhà chính trị tài ba, một nhà văn hóa lớn với khát vọng xây dựng một đất nước hùng mạnh và thịnh vượng. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về những cống hiến của ông trên các lĩnh vực, cũng như bàn luận về những giả thuyết nếu vị vua tài ba này không mất sớm.
Nội dung bài viết
Tượng đài Hoàng đế Quang Trung
Khai sáng đất nước sau cuộc chiến
Sau chiến thắng oanh liệt trước quân Thanh trong mùa xuân Kỷ Dậu 1789, vua Quang Trung bắt tay ngay vào công cuộc tái thiết đất nước. Chỉ trong 4 năm ngắn ngủi trị vì, ông đã chứng tỏ mình không chỉ là một nhà quân sự thiên tài mà còn là một bậc minh quân, đặt nền móng cho một kỷ nguyên mới của dân tộc.
Tái thiết bộ máy hành chính
Nhận thấy tầm quan trọng của việc tổ chức lại bộ máy hành chính, vua Quang Trung đã cho chia Thăng Long thành Bắc Thành và phân chia miền Trung Châu Bắc Hà thành 7 trấn: Sơn Nam Thượng, Sơn Nam Hạ, Sơn Tây, Kinh Bắc, Hải Dương, Phụng Thiên và Thanh Hóa ngoại. Miền sơn cước cũng được chia thành 7 trấn: Lạng Sơn, Hưng Hóa, Thái Nguyên, Yên Quảng, Cao Bằng và Tuyên Quang. Việc phân chia này giúp quản lý đất nước hiệu quả hơn, đồng thời củng cố quyền lực trung ương. Ông cũng có kế hoạch dời đô từ Phú Xuân ra Nghệ An và giao cho La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp xây dựng kinh đô mới Phượng Hoàng Trung Đô. Đây là một quyết định mang tính chiến lược, nhằm tạo thế cân bằng giữa các vùng miền và phát triển kinh tế – xã hội.
Chấn chỉnh kinh tế, phát triển văn hóa
Vua Quang Trung rất quan tâm đến đời sống nhân dân. Ông đã chấn chỉnh lại hệ thống thuế khóa, khuyến khích sản xuất, giúp đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể. Trong lĩnh vực văn hóa, ông cho mở trường học khắp nơi, thậm chí mượn đình chùa làm nơi dạy học. Quang Trung là vị vua đầu tiên áp dụng nền giáo dục phổ thông cho dân chúng và thực hiện cuộc cách mạng chữ Nôm, sử dụng chữ Nôm trong văn bản hành chính. Ông cũng là người tiên phong trong việc thực hiện chính sách tự do tôn giáo, tạo điều kiện cho các hoạt động truyền giáo phát triển.
Xây dựng quân đội hùng mạnh
Về quân sự, vua Quang Trung xây dựng quân đội Tây Sơn hùng mạnh với 5 quân cơ bản: Tiền, Hậu, Trung, Tả, Hữu và các đội quân đặc biệt như Tả bật, Hữu bật, Ngũ chế, Kiến thành,… Quân đội Tây Sơn được huấn luyện bài bản, tinh nhuệ và thiện chiến. Việc thu đồng đúc vũ khí cho thấy tầm nhìn xa trông rộng của nhà vua trong việc chuẩn bị cho các cuộc chiến tương lai.
Ngoại giao cứng rắn và khôn khéo
Thời đại Quang Trung đánh dấu một giai đoạn vàng son trong lịch sử ngoại giao Việt Nam. Ông đã mạnh dạn hủy bỏ tục cống người vàng cho nhà Thanh, thể hiện sự độc lập và tự chủ của dân tộc. Việc cử sứ bộ sang Trung Quốc đòi hai tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây, cùng với việc xin cưới công chúa nhà Thanh, là một hành động ngoại giao táo bạo, thể hiện uy thế của Đại Việt.
Giả thuyết về một tương lai khác
Sự ra đi đột ngột của vua Quang Trung năm 1792 để lại nhiều tiếc nuối và đặt ra nhiều giả thuyết về tương lai đất nước nếu ông còn sống.
Cơ hội phát triển vượt bậc
Nhiều người tin rằng với tài năng xuất chúng, nếu vua Quang Trung sống lâu hơn, Việt Nam có thể đã đạt được những bước tiến vượt bậc. Lãnh thổ có thể được mở rộng, vị thế chính trị của Việt Nam ở khu vực châu Á được nâng cao.
Nguy cơ tiềm ẩn
Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng nếu vua Quang Trung còn sống, nhà Tây Sơn có thể rơi vào thế lưỡng đầu thọ địch, phải đối mặt với cả nhà Thanh ở phía Bắc và Nguyễn Ánh ở phía Nam, cùng với các thế lực ngoại bang khác.
Trận chiến Ngọc Hồi – Tây Sơn đại phá quân Thanh
Sự liên kết giữa Nguyễn Ánh với các thế lực ngoại bang như Pháp, Xiêm La, Chân Lạp và Ai Lao đặt ra một thách thức lớn đối với nhà Tây Sơn. Việc Nguyễn Ánh cầu viện nhà Thanh cũng là một nguy cơ tiềm tàng.
Kết luận
Vua Quang Trung là một vị anh hùng dân tộc, một nhà lãnh đạo vĩ đại với tầm nhìn chiến lược và khát vọng xây dựng một đất nước hùng cường. Dù chỉ trị vì trong thời gian ngắn, nhưng những cải cách của ông đã đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của đất nước. Sự ra đi của ông là một mất mát to lớn đối với dân tộc Việt Nam. Những giả thuyết về một tương lai khác nếu ông còn sống vẫn là đề tài tranh luận sôi nổi trong giới sử học và công chúng yêu sử. Bài học về tinh thần tự cường dân tộc, khát vọng độc lập tự do và tầm nhìn chiến lược của vua Quang Trung vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
