Trong không khí hào hùng của những năm đầu cách mạng, khi mà khát vọng độc lập tự do đang sục sôi trong lòng mỗi người con đất Việt, tờ báo “Việt Nam Độc Lập” đã ra đời như một sứ mệnh lịch sử, thổi bùng ngọn lửa đấu tranh, soi đường cho dân tộc tiến bước. Hơn cả một tờ báo, “Việt Nam Độc Lập” là minh chứng cho tinh thần quật cường, ý chí kiên định và tầm nhìn chiến lược của vị cha già dân tộc – Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
Bối cảnh ra đời của tờ báo gắn liền với sự kiện trọng đại: năm 1941, Bác Hồ trở về Tổ quốc sau hơn 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước. Thấm nhuần tư tưởng của Lenin về vai trò to lớn của báo chí trong sự nghiệp cách mạng, Bác đã tâm niệm phải nhanh chóng thành lập một tờ báo cách mạng, làm công cụ tuyên truyền, tập hợp và lãnh đạo quần chúng.
Ngày 1/8/1941, tờ báo “Việt Nam Độc Lập” ra số đầu tiên tại một địa điểm bí mật trong rừng sâu thuộc huyện Hà Quảng, Cao Bằng. Cái tên tờ báo đã nói lên tất cả: khát vọng cháy bỏng về một nước Việt Nam độc lập, tự do, thoát khỏi ách thống trị của thực dân, đế quốc.
Ru-lô, mã số và bàn đá in báo ”Việt Nam Độc Lập” (1941). Ảnh: Tư liệu
Vượt Qua Gian Khó, Gieo Rắc Hạt Giống Cách Mạng
Ngày ấy, trong hoàn cảnh ngặt nghèo của đất nước, việc xuất bản một tờ báo cách mạng khó khăn chồng chất khó khăn. Giấy mực khan hiếm, phương tiện in ấn thô sơ, cán bộ làm báo ít ỏi. Để in báo, Bác Hồ cùng các đồng chí phải mài chữ ngược lên đá, lấy tấm bia đá thời Tự Đức làm bàn in. Giấy in được chị em phụ nữ bí mật mua gom từng ít một từ chợ phiên.
Một trang báo “Việt Nam Độc lập”, số ra đầu tiên (101) vào ngày 1 tháng 8 năm 1941. Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia
Dù thiếu thốn trăm bề, nhưng với tinh thần “tất cả vì độc lập, vì tự do”, tờ báo “Việt Nam Độc Lập” vẫn đều đặn ra mỗi tháng 2 kỳ. Nội dung tờ báo súc tích, dễ hiểu, phản ánh đúng tình hình trong nước và quốc tế, vạch trần tội ác của kẻ thù, tuyên truyền đường lối cách mạng của Đảng, khích lệ tinh thần yêu nước của nhân dân.
“Việt Nam Độc Lập Thổi Kèn Loa”
Trong suốt những năm tháng ấy, Bác Hồ chính là linh hồn của tờ báo. Bác trực tiếp tham gia viết bài, chỉ đạo nội dung, xem xét từng con chữ. Hầu như số báo nào cũng có bài của Bác. Bài viết của Người giản dị mà sâu sắc, thấm đượm tình yêu nước nồng nàn và niềm tin vững chắc vào thắng lợi của cách mạng. Lời thơ Bác viết trên báo “Việt Nam Độc Lập” như lời kêu gọi thiết tha:
Việt Nam Độc Lập thổi kèn loa
Kêu gọi dân ta trẻ đến già
Đoàn kết vững bền như khối thép
Để cùng nhau cứu nước non ta.
Tiếp Nối Truyền Thống Anh Hùng
Sau Cách mạng Tháng Tám, tờ báo “Việt Nam Độc Lập” tiếp tục đồng hành cùng dân tộc trong sự nghiệp kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước. Từ tiếng nói của căn cứ địa Việt Bắc, tờ báo đã lan tỏa khắp mọi miền đất nước, trở thành cầu nối giữa Đảng và quần chúng.
Họa bản báo Việt Nam Độc Lập, số ra ngày 25/5/1945. Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia
Trải qua biến thiên của lịch sử, tờ báo “Việt Nam Độc Lập” đã khắc ghi dấu ấn trong lòng dân tộc. Đó là di sản vô giá về tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường và khát vọng độc lập tự do. Bài học từ tờ báo “Việt Nam Độc Lập” vẫn còn nguyên giá trị trong thời đại ngày nay, nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau phải không ngừng phấn đấu vì sự phồn vinh, thịnh vượng của đất nước.
