Đầu thế kỷ 19, người dân Đàng Ngoài gìn giữ phong tục áo quần, tóc tai như một hình thức phản kháng ngầm trước vương triều Nguyễn. Việc này thể hiện xung đột văn hóa giữa lòng dân và vương quyền, khẳng định sức mạnh của vận động quần chúng.
Đông Kinh Nghĩa Thục, ngôi trường tư thục ra đời năm 1907, là phong trào yêu nước, cách mạng văn hóa giáo dục tiên phong. ĐKNT khơi dậy tinh thần tự cường, đặt nền móng cho độc lập dân tộc.
Từ “người bạn xa xôi” đến “đế chế ác quỷ”: Bài viết phân tích lịch sử quan hệ Mỹ-Nga, từ cuối thế kỷ 19 đến nay, qua lăng kính văn hóa và chính trị. Khám phá nguồn gốc của tư duy “ác quỷ hóa” nước Nga và tác động của nó lên chính sách đối ngoại của Mỹ.
Đông Dương và Nam Phong tạp chí đầu thế kỷ XX đã đóng vai trò then chốt trong việc phổ biến và hoàn thiện chữ Quốc ngữ. Hai tạp chí tiên phong này cổ vũ cho việc thống nhất ngôn ngữ, góp phần xây dựng nền tảng văn hóa Việt Nam hiện đại.
Triệu Đà và vương triều Nam Việt đóng vai trò quan trọng trong việc truyền bá chữ Hán vào Âu Lạc, đặt nền móng cho sự phát triển văn hóa Việt Nam. Bài viết phân tích bối cảnh lịch sử và những đóng góp của Triệu Đà trong quá trình giao thoa văn hóa Hoa-Việt.
Tranh luận nổ ra quanh phát biểu của Dương Chấn Ninh về Kinh Dịch và sự vắng bóng khoa học hiện đại ở Trung Quốc. Ông cho rằng tư duy quy nạp và quan niệm “thiên nhân hợp nhất” trong Kinh Dịch đã cản trở sự phát triển này.
Khảo sát sự lạc hậu của văn hóa pháp trị Trung Hoa cổ đại so với các nền văn minh khác như Lưỡng Hà, Hy Lạp và La Mã. Bài viết phân tích bối cảnh lịch sử, xã hội dẫn đến việc lễ trị lấn át pháp trị ở Trung Quốc.
Hành trình khai sinh chữ Quốc ngữ, từ chữ Nôm đến ánh sáng văn minh, là câu chuyện về nỗ lực của người Việt. Bài viết khám phá các dấu mốc quan trọng trong quá trình hình thành chữ Quốc ngữ và ảnh hưởng của nó.
Hành trình chữ Hán: Từ “báu vật thiêng liêng” đến “gánh nặng văn minh”. Bài viết khám phá lịch sử thăng trầm của chữ Hán, từ sự sùng bái đến tranh luận về vai trò trong tiến bộ quốc gia.
Hành trình chữ Hán tại bán đảo Triều Tiên từ ảnh hưởng sâu sắc đến tranh luận về nguồn gốc. Khám phá lịch sử chữ Hán ở Triều Tiên/Hàn Quốc, từ thế kỷ thứ 3 đến sự trở lại trong thời hiện đại.
Lịch sử sử dụng lịch Thời Hiến dưới thời Tây Sơn phản ánh mối quan hệ ngoại giao và văn hóa giữa Đại Việt và nhà Thanh. Vua Quang Trung khéo léo sử dụng lịch này để duy trì hòa hiếu, đồng thời khẳng định độc lập chủ quyền.
Nho giáo, học thuyết ngàn năm, trải qua thăng trầm từ đàn áp đến tôn vinh. Ảnh hưởng của nó trong xã hội hiện đại, đặc biệt tại Việt Nam, vẫn là đề tài tranh luận.
Hành trình thoát Hán của người Việt, từ chữ Nho đến chữ Quốc ngữ, là câu chuyện về sự sáng tạo và kiên cường. Khám phá quá trình thay đổi chữ viết đầy thú vị này, từ tiếp nhận chữ Hán đến sự ra đời của chữ Quốc ngữ.
Bài viết phân tích giá trị văn hóa, lịch sử của tiếng Việt từ thời sơ khai đến hiện đại, khẳng định vị thế của nó trong việc gìn giữ bản sắc dân tộc. Ngôn ngữ giàu đẹp này là hồn cốt dân tộc, kết nối quá khứ với hiện tại.
Khám phá ý nghĩa sâu xa của hai tiếng “quê hương” trong văn hóa Lạc Việt, từ nguồn gốc triết lý âm dương đến các biểu tượng văn hóa. Bài viết phân tích ngôn ngữ, văn tự, hé lộ giá trị văn hóa và tinh thần thiêng liêng của “quê hương” đối với người Việt.
Lầu Ông Hoàng, Phan Thiết, chứng kiến chuyện tình Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm cùng thi ca Bích Khê. Khám phá câu chuyện tình yêu, nỗi đau và những vần thơ da diết gắn liền với di tích lịch sử này.
Khám phá trang phục cưới thời Nguyễn qua tư liệu sách vở hiện đại. Tìm hiểu những điểm chung về nón, áo, quần, giày dép và trang sức trong lễ phục cưới hỏi thời kỳ này.
Sơn Hậu Diễn Truyện, kiệt tác tuồng cổ của Đào Duy Từ, khắc họa thời Trịnh-Nguyễn phân tranh đầy kịch tính và giá trị nhân văn. Vở diễn ba hồi này xoay quanh Nguyễn Hoàng vào Nam, xây dựng lực lượng, đặt nền móng cho vùng đất Đàng Trong.
Khám phá sự giao thoa văn hóa độc đáo của núi Bà Đen, nơi thờ Linh Sơn Thánh Mẫu (Bà Đen). Tìm hiểu truyền thuyết, tín ngưỡng và kiến trúc tâm linh hòa quyện giữa văn hóa Chăm, Khmer và Việt.
Khám phá bản sắc văn hóa Việt Nam qua bài viết, tìm hiểu khái niệm, giá trị cốt lõi và dấu ấn lịch sử hình thành nên diện mạo văn hóa độc đáo. Tác giả Huỳnh Thiệu Phong chia sẻ góc nhìn về văn hóa dân tộc, từ ảnh hưởng tự nhiên đến yếu tố địa chính trị.
Khám phá “Cúc Thu Bách Vịnh”, tập thơ đối đáp độc đáo của Ngô Thì Nhậm và Phan Huy Ích. 100 bài thơ giao thoa tài hoa, vẽ nên bức tranh thu Thăng Long và gửi gắm tâm tư u hoài cuối thế kỷ XVIII.
Bánh chưng, bánh giầy không chỉ là món ăn Tết truyền thống mà còn là biểu tượng văn hóa, triết lý người Việt. Khám phá ý nghĩa sâu sắc đằng sau câu chuyện Lang Liêu dâng bánh vua Hùng.
Phân tích so sánh giáo dục miền Nam và miền Bắc Việt Nam (1954-1975) về tư tưởng, triết lý, và ba nguyên tắc: dân tộc, nhân bản, khai phóng. Khám phá sự khác biệt giữa hai hình thái giáo dục đối lập, từ bối cảnh ra đời đến bản chất “phi chuẩn”.
Ải Quỷ Môn (Chi Lăng), chứng nhân lịch sử oai hùng của dân tộc, được thi ca Việt Nam khắc họa qua nhiều góc nhìn. Từ hào khí chiến thắng đến nỗi ám ảnh hiểm nguy, ải Quỷ Môn là nguồn cảm hứng bất tận cho những áng thơ bi tráng, đầy tự hào.
Khám phá hành trình biến đổi của thể thơ Việt Nam từ Cổ phong phóng khoáng thời Lý-Trần đến Lục bát quen thuộc. Bài viết phân tích ảnh hưởng của Đường luật, sự ra đời của Thất ngôn xen lục ngôn, Song thất lục bát và vai trò âm nhạc dân gian.
Phong thủy Việt Nam: giữa tín ngưỡng dân gian và góc nhìn khoa học. Bài viết phân tích giá trị thực tiễn và lớp vỏ bọc mê tín của thuật phong thủy, từ quan niệm về “khí” đến ảnh hưởng trong đời sống hiện đại.
Nguyễn Du xúc động viết về Nhạc Phi, vị tướng tài ba thời Nam Tống, khi viếng thăm di tích lịch sử. Thơ ông ca ngợi lòng trung nghĩa, sự dũng cảm, đồng thời xót thương cho cái chết oan khuất của người anh hùng.
Khám phá triết lý nhân sinh thú vị qua phân tích chữ Hán, từ “Trọc Phú”, “Tuệ – Huệ” đến những bài học về đạo lý làm người. Bài viết chia sẻ chiêm nghiệm sâu sắc về văn hóa và ngôn ngữ, hướng con người tới sự hoàn thiện bản thân.
Khám phá bí ẩn nguồn gốc giọng Quảng Nam qua cuốn sách của Andrea Hoa Pham. Nghiên cứu so sánh ngữ âm, lịch sử di dân, tác giả đưa ra giả thuyết về mối liên hệ với thổ ngữ Bắc Trung Bộ và đặt ra nhiều câu hỏi thú vị.
Khám phá lịch sử và tâm linh núi Thiện Dưỡng, đỉnh Nhang Án qua nghiên cứu của Hoàng Đình Hiền. Tìm hiểu về sự nhầm lẫn niên hiệu, vai trò của Thiện Dưỡng trong lịch sử, và huyền thoại dân gian.