“Tháng Tám giỗ Cha, tháng Ba giỗ Mẹ”, câu ca dao ấy đã ăn sâu vào tiềm thức mỗi người con đất Việt. Nói đến “Mẹ” ở đây chính là nhắc đến ngày vía Đức Chúa Bà, một vị nữ thần linh thiêng được thờ phụng rộng rãi trong đời sống tâm linh người Việt. Vậy Chúa Bà Năm Phương là ai? Nghi thức cúng bái và Văn Khấn Chúa Bà Năm Phương như thế nào cho đúng? Hãy cùng Khám Phá Lịch Sử tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Chúa Bà Năm Phương là ai?
Theo quan niệm dân gian, Chúa Bà Năm Phương là năm vị nữ thần cai quản bốn phương trời và trung cung, đại diện cho ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Tương truyền, các Ngài là con gái của Thiên Y Ana Diệu Tôn Đại Vương, giáng trần để cứu độ chúng sinh, ban phát tài lộc và may mắn.
Sự tích về Chúa Bà Năm Phương
Truyền thuyết kể rằng, xưa kia, có một vị vua cai trị đất nước thịnh vượng nhưng lại không có con trai nối dõi. Vua và hoàng hậu ngày đêm cầu tự, cuối cùng cũng sinh hạ được năm nàng công chúa xinh đẹp, thông minh. Năm nàng công chúa lớn lên đều giỏi giang, đức độ, được nhân dân yêu mến.
Một ngày nọ, cả năm nàng công chúa đều lâm bệnh nặng và qua đời. Vua và hoàng hậu đau buồn khôn xiết. Đúng lúc này, có một vị thần tiên hiện lên phán rằng, năm nàng công chúa chính là hiện thân của ngũ hành, nay đã hoàn thành sứ mệnh giáng trần, sẽ được trở về trời. Vị thần cũng dặn dò nhà vua lập đền thờ phụng các nàng, từ đó nhân dân sẽ được hưởng thái bình, thịnh trị.
Từ đó, người dân lập đền thờ cúng năm nàng công chúa, tôn là Chúa Bà Năm Phương.
Ý nghĩa việc thờ cúng Chúa Bà Năm Phương
Việc thờ cúng Chúa Bà Năm Phương mang đậm nét đẹp văn hóa tín ngưỡng của người Việt, thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với những vị thần linh đã che chở, phù hộ cho gia đình và đất nước. Người ta tin rằng, thờ cúng Chúa Bà Năm Phương sẽ giúp xua đuổi tà ma, mang lại may mắn, tài lộc, sức khỏe cho gia chủ.
Thờ cúng Chúa Bà Năm Phương
Hướng dẫn Văn Khấn Chúa Bà Năm Phương
Tùy theo từng vùng miền, phong tục thờ cúng có thể có đôi chút khác biệt. Tuy nhiên, nhìn chung, bài cúng Chúa Bà Năm Phương đều bao gồm các nội dung chính như sau:
Chuẩn bị lễ vật cúng Chúa Bà Năm Phương
Mâm cúng Chúa Bà Năm Phương thường gồm có:
- Hương, hoa, đèn, nến
- Trầu cau, rượu, trà
- Gạo, muối
- Bánh kẹo, trái cây
- Xôi chè
- Heo quay sữa (nếu cúng lớn)
Gia chủ nên chuẩn bị lễ vật tươm tất, sạch sẽ để bày tỏ lòng thành kính với các Ngài.
Văn Khấn Chúa Bà Năm Phương
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Chúa Bà Thượng Ngàn, Chúa Bà Thoải Phủ, Chúa Bà Xứ Mường…
Con kính lạy Ngũ vị Chúa Bà Năm Phương, cai quản ngũ hành, cai quản vạn vật.
Hôm nay là ngày … tháng … năm …
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại: …
Thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, cúng dâng lên trước án, kính mời Ngũ vị Chúa Bà Năm Phương về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì cho gia đình (chúng) con được bình an, khỏe mạnh, vạn sự như ý.
Cúi xin Chúa Bà Năm Phương thương xót, chứng giám cho lòng thành của gia chủ.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Lưu ý khi cúng Chúa Bà Năm Phương
- Trang phục khi cúng nên gọn gàng, lịch sự.
- Giữ gìn tâm thế thành kính, trang nghiêm trong lúc hành lễ.
- Không khấn vái cầu xin những điều bất chính.
- Sau khi cúng xong, gia chủ nên hóa vàng mã và thụ lộc để cầu mong những điều tốt đẹp.
So sánh Văn Khấn Chúa Bà Năm Phương ở các vùng miền
Do đặc thù văn hóa vùng miền, lời văn khấn Chúa Bà Năm Phương có thể có đôi chút khác biệt. Ví dụ, ở miền Bắc, người ta thường dâng cúng Chúa Bà bằng xôi chè, trong khi đó, ở miền Nam, mâm cúng thường có thêm heo quay sữa.
Mặc dù vậy, dù là văn khấn Chúa Bà Năm Phương miền Bắc, miền Nam hay bất kỳ vùng miền nào, điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính của gia chủ.
Kết luận
Cúng Chúa Bà Năm Phương là một nét đẹp văn hóa tín ngưỡng lâu đời của dân tộc Việt Nam. Hy vọng rằng, qua bài viết này, Khám Phá Lịch Sử đã phần nào giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về ý nghĩa cũng như cách thức thực hiện nghi thức thờ cúng quan trọng này.
Đừng quên ghé thăm Khám Phá Lịch Sử thường xuyên để cập nhật thêm nhiều bài viết thú vị về văn hóa, lịch sử và tâm linh Việt Nam nhé!
Gia chủ thành tâm khấn vái trước bàn thờ Chúa Bà Năm Phương
