Văn học Việt Nam giai đoạn tiền chiến ghi dấu ấn đậm nét của Vũ Trọng Phụng – một cây bút hiện thực độc đáo, khác biệt hẳn với những nhà văn cùng thời. Nếu như Tự Lực văn đoàn hướng đến lý tưởng duy mỹ, lãng mạn, hay những cây bút hiện thực phê phán như Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, Nguyên Hồng tập trung vào tấn bi kịch của người nông dân, thì Vũ Trọng Phụng lại đi sâu phơi bày sự tha hóa của con người trong xã hội Việt Nam đương thời dưới tác động của đồng tiền và tham vọng.
Số Phận Sớm Nở Tối Tàn
Vũ Trọng Phụng (1912-1939) sinh ra trong một gia đình nghèo tại Hà Nội. Mồ côi cha từ nhỏ, tuổi thơ ông là chuỗi ngày cơ cực, lay lắt cùng mẹ. Có lẽ chính hoàn cảnh éo le đã tôi luyện nên một Vũ Trọng Phụng sắc sảo, gai góc, với cái nhìn trần trụi về thực tại xã hội.
Từ Phóng Sự Sắc Bén Đến Tiểu Thuyết Đầy Xung Đột
Sự nghiệp văn chương của Vũ Trọng Phụng bắt đầu từ những bài phóng sự gai góc, phản ánh trực diện những góc khuất của xã hội. Ông sớm nổi tiếng với loạt bài trên các tờ báo như Hà Thành Ngọ Báo, Nhật Tân, Hải Phòng Tuần Báo… bằng bút danh Vũ Trọng Phụng và những cái tên khác như Thiên Hư, Phụng Hoàng.
Năm 1936, Vũ Trọng Phụng gây chấn động dư luận với bộ ba tiểu thuyết: Giông Tố, Số Đỏ và Vỡ Đê. Những tác phẩm này đã đưa tên tuổi ông trở thành hiện tượng của văn học hiện thực Việt Nam.
Giông Tố – Bi Kịch Của Sự Bất Nhân
Khác với những tác phẩm hiện thực cùng thời, Giông Tố không đơn thuần là bức tranh về nông thôn Việt Nam dưới ách áp bức của địa chủ phong kiến, mà sâu xa hơn là tấn bi kịch về sự tha hóa, đổ vỡ của con người khi đối diện với dục vọng và đồng tiền.
Câu chuyện xoay quanh bi kịch của Thị Mịch – một cô gái quê bị hãm hiếp bởi Nghị Hách – một tên cường hào giàu có và tàn bạo. Từ một cô gái ngây thơ, trong sáng, Mịch dần trở nên tha hóa, độc ác và bất cần khi bước chân vào cuộc sống giàu sang.
Vũ Trọng Phụng – Nhà Văn Của Những Góc Tối Tâm Hồn
Vũ Trọng Phụng không ngần ngại phơi bày những góc tối trong tâm hồn con người. Nhân vật trong tác phẩm của ông không hoàn toàn thiện hay ác, mà là sự pha trộn giữa tốt – xấu, cao thượng – thấp hèn, để rồi tha hóa, biến chất theo hoàn cảnh.
Ông không lên án bất kỳ cá nhân hay tầng lớp nào, mà hướng độc giả vào những phản tư sâu sắc về “tính người” trong xã hội.
Hơn Cả Một Nhà Văn Hiện Thực
Tác phẩm của Vũ Trọng Phụng không chỉ dừng lại ở việc phản ánh hiện thực, mà còn mang giá trị dự báo. Những vấn đề ông đề cập đến như tham nhũng, tha hóa đạo đức, sự bất lực của người dân trước cường quyền… vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội đương đại.
Vũ Trọng Phụng đã ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ, để lại cho đời một gia tài văn chương đồ sộ. Ông xứng đáng là một trong những cây bút hiện thực xuất sắc nhất của văn học Việt Nam.
Tài liệu tham khảo:
- Vũ Trọng Phụng, Tuyển Tập Vũ Trọng Phụng, NXB Văn Học, 1987.
