Lễ Đầy Tháng Là Gì?
Sự Tích Về Việc Cúng Đầy Tháng Cho Bé Trai
Truyền thống cúng đầy tháng cho bé trai có nhiều câu chuyện khác nhau đã được truyền lại qua thời gian. Tuy nhiên, các câu chuyện đều có một điểm chung rằng những người đưa bé đến với gia đình là Bà Mụ và Đức Ông.
Theo quan niệm dân gian, bé trai được 12 Bà Mụ nặn ra. Mỗi Bà Mụ có trách nhiệm nặn ra một bộ phận cho bé và phụ trách các giai đoạn khác nhau trong quá trình sinh nở của người mẹ.
Do đó, khi bé đầy tháng, gia đình sẽ tổ chức lễ cúng để tạ ơn các Bà Mụ đã đưa bé đến với gia đình và xin các Bà Mụ ban phước cho bé.
Ý Nghĩa Của Việc Cúng Đầy Tháng
Việc tổ chức cúng đầy tháng cho bé trai mang nhiều ý nghĩa quan trọng, bao gồm:
- Giới thiệu bé với người thân, bạn bè và nhận sự chúc phúc từ họ.
- Đánh dấu thời điểm bé tròn 1 tháng tuổi và kết thúc thời gian ở cữ của mẹ.
- Tạ ơn Bà Mụ và Đức Ông đã bảo vệ mẹ và bé suốt thời gian ở cữ và xin phù hộ cho bé trong tương lai.
Hướng Dẫn Cách Tính Đầy Tháng Và Giờ Cúng
Theo phong tục truyền thống, ngày cúng đầy tháng của bé được tính theo âm lịch. Thay vì cúng vào ngày 30, người Việt Nam tổ chức lễ cúng cho bé trai vào ngày 29 kể từ khi bé sinh ra.
Thời gian cúng đầy tháng cũng khác nhau ở từng vùng miền:
- Miền Bắc: trước 12 giờ.
- Miền Trung: từ 9 đến 17 giờ.
- Miền Nam: trước 9 giờ.
Tuy nhiên, hiện nay, nhiều bậc phụ huynh dựa vào lịch Dương để tổ chức cúng đầy tháng cho con. Họ chọn ngày sinh Dương lịch làm mốc và tổ chức cúng đầy tháng cho con vào ngày này tháng sau.
Hướng Dẫn Chuẩn Bị Mâm Cúng Đầy Tháng
Mâm cúng đầy tháng không cần quá tinh tế và xa hoa, nhưng cũng không nên quá đơn giản. Mâm lễ cúng cho bé trai cũng khác nhau ở từng vùng miền.
Mâm Cúng Đầy Tháng Miền Bắc
- Mâm ngũ quả gồm 5 loại trái.
- Hoa tươi.
- Nhang thơm.
- Đèn cầy.
- Muối sạch, gạo tẻ.
- Bộ giấy cúng đầy tháng cho bé trai.
- Trà, rượu, nước.
- Bánh kẹo.
- 13 phần trầu têm cánh phượng.
- 13 phần chè đậu trắng.
- 13 phần xôi.
- Gà trống luộc xếp chéo cánh.
- Bộ tam sên gồm thịt heo, trứng, tôm đã luộc chín.
- 1 đôi đũa hoa.
Mâm Cúng Đầy Tháng Miền Trung
- Nhang trầm thơm, đèn cầy.
- Hoa cúng đầy tháng.
- Mâm trái cây.
- Lư cắm nhang.
- Trà, rượu, nước.
- Gạo hũ, muối hũ.
- 13 phần trầu cau têm.
- 13 phần chè đậu trắng.
- 13 phần xôi nếp đậu xanh.
- Gà luộc hoặc vịt luộc.
- Heo quay bánh hỏi nếu có khả năng.
- Giấy tiền vàng mã.
Mâm Cúng Đầy Tháng Miền Nam
- Mâm ngũ quả.
- Hoa tươi.
- Nhang trầm thơm.
- Đèn hoặc nến.
- Muối hũ, gạo hũ.
- Bộ giấy cúng đầy tháng cho bé.
- Trà, rượu, nước.
- Bánh kẹo.
- 13 phần trầu têm cánh phượng.
- 13 phần chè đậu trắng hoặc đậu đen.
- 13 phần xôi.
- Gà luộc hoặc vịt luộc chéo cánh.
Nghi Thức Sắp Xếp Lễ Vật Và Bàn Cúng Đầy Tháng
Việc sắp xếp lễ vật và bàn cúng đầy tháng có nhiều ý kiến khác nhau. Một số gia đình sắp xếp thành 2 mâm riêng biệt, một mâm cúng 12 Bà Mụ và một mâm cúng Đức Ông. Tuy nhiên, nhiều gia đình hiện nay chỉ bày một mâm để lễ nghi gọn nhẹ và thuận tiện hơn.
Khi chia đồ cúng thành 2 mâm, lễ vật trên các mâm thường được sắp xếp như sau:
Lễ Vật Trên Mâm Cúng 12 Bà Mụ
- Đồ vàng mã: Hài, váy áo, nén vàng màu xanh.
- Trầu cau: trầu têm cánh phượng, 12 miếng trầu với quả cau bổ tư và 1 miếng to hơn với cau nguyên quả.
- Đồ chơi trẻ em được làm bằng nhựa hoặc sành sứ.
- Động vật: 13 con, gồm 12 con kích thước bằng nhau và 1 con có kích thước lớn hơn.
- Phẩm oản: 12 phần bằng nhau và 1 phần nhiều hơn.
- Lễ mặn: Xôi, gà luộc, cơm, canh, món ăn, rượu trắng,…
- Bánh kẹo: 12 phần đều nhau và 1 phần nhiều hơn.
- Hương hoa: Nhang, lọ hoa nhiều màu, tiền vàng, nước.
Lễ Vật Trên Mâm Cúng Đức Ông
- 1 con gà hoặc vịt luộc chéo cánh.
- 1 tô chè.
- 1 tô cháo.
- 3 đĩa xôi.
- 1 miếng thịt.
- Trầu cau.
- Rượu.
- Đồ hàng mã.
- Hoa quả với 5 loại quả bất kỳ.
Cách Sắp Xếp Bàn Cúng Đầy Tháng
Khi bày 2 mâm cúng Bà Mụ và Đức Ông, gia đình cần bày trí mâm cúng như sau:
- Bàn lớn cao hơn để bày lễ vật cúng 12 Bà Mụ.
- Bàn nhỏ thấp hơn để bày lễ vật cúng Đức Ông.
- Mâm trên cách mâm dưới không quá 10 phân.
- Lễ vật trên mâm cúng tuân theo nguyên tắc “Đông bình, Tây quả”, tức là bình hoa đặt ở phía Đông, lễ vật đặt ở phía Tây.
Nghi Thức Trong Ngày Đầy Tháng
Cúng Đầy Tháng
Sau khi bày lễ xong, thời điểm đẹp, cha mẹ thắp 3 nén hương, sau đó bế bé ra trước án và khấn bài khấn cúng Mụ.
Khi khấn xong, cha hoặc mẹ chắp tay bé lại trước án vái 3 lần và sau 3 tuần hương thì tạ lễ. Sau khi hoàn thành nghi thức, gia đình mang vàng mã, váy áo đi hóa, vẩy rượu lúc đang hóa vàng. Đồ chơi thì giữ lại cho bé để lấy phước.
Nghi Thức Đặt Tên Cho Con
Sau khi thực hiện xong nghi thức cúng lễ đầy tháng, gia đình sẽ đặt tên cho bé trai. Người cúng khấn với tổ tiên tên họ đầy đủ của bé và gieo 2 đồng tiền lên đĩa.
- Nếu 1 đồng tiền ngửa và 1 đồng tiền úp: tên được tổ tiên chấp nhận.
- Nếu 2 đồng tiền cùng úp hoặc cùng ngửa: tên không được tổ tiên chấp nhận, người cúng cần gieo quẻ lại. Nếu 3 lần gieo quẻ đều thất bại, cha mẹ cần chọn lại tên cho bé.
Nghi Thức Khai Hoa
Một số địa phương tổ chức nghi thức khai hoa vào ngày đầy tháng của con. Bé sẽ được đặt giữa bàn hoặc nằm trên nôi bên cạnh mâm cúng đầy tháng. Người cúng rót trà, thắp nhang để xin phép bắt miếng bằng cách bế bé trên một tay và tay kia cầm một cành hoa đưa qua đưa lại qua miệng bé. Cùng lúc đó, người cúng nói những điều tốt đẹp như:
- “Mở miệng ra cho có hoa, có bông.”
- “Mở miệng ra cho kẻ nhớ, người thương.”
- “Mở miệng ra cho có tiền, có bạc.”
- “Mở miệng ra cho bà con xóm giềng quý mến.”
Văn Cúng Đầy Tháng Cho Bé Trai
Dưới đây là hai phiên bản văn cúng đầy tháng cho bé trai phổ biến nhất:
Văn Cúng Đầy Tháng Ngắn Gọn
“Hôm nay, bé trai của gia đình chúng tôi tròn 1 tháng tuổi. Gia đình chúng tôi tổ chức mâm lễ vật này và cúng 12 Bà Mụ cùng Đức Ông. Chúng con xin các vị phù hộ cho bé trai mạnh khỏe, ngoan ngoãn, thông minh và gia đình được hạnh phúc.”
Bài Cúng Đầy Tháng Đầy Đủ
“Nam mô A Di Đà Phật!
Chúng con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
Chúng con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay, là ngày … tháng … năm …, là ngày lành tháng tốt
Vợ chồng chúng con có bé tên là …, sinh ngày …, được mẹ tròn, con vuông.
Chúng con xin kính cảm các vị Tiên Bà, Thánh hiền, Tôn thần, Thổ công địa mạch, Tiên tổ nội ngoại và các vị phù hộ. Chúng con xin phước cho bé khỏe mạnh, thông minh, luôn được bình an và may mắn trong cuộc sống. Gia đình chúng con cũng xin nhận được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở.”
Những Điều Cần Lưu Ý Khi Cúng Đầy Tháng
Về Lễ Vật
Khi chuẩn bị lễ vật cúng đầy tháng cho bé trai, gia đình cần lưu ý một số điều sau:
- Mâm ngũ quả gồm 5 loại quả khác nhau, chọn trái cây tươi đẹp, không hỏng.
- Chọn hoa mang ý nghĩa tốt lành như hoa ly, hoa cát tường,…
- Chọn xôi gấc có màu đỏ để mong cuộc đời con sẽ hồng phát và may mắn.
- Chọn chè đậu trắng với ý nghĩa thuận lợi trên con đường sự nghiệp của bé.
Về Nghi Thức
- Gia đình có thể sắp lễ theo nghi thức truyền thống gồm 2 bàn hoặc chỉ sắp 1 mâm lễ để đơn giản và thuận tiện.
- Các thành viên trong gia đình nên có mặt đầy đủ khi cúng đầy tháng cho bé trai.
- Thời gian cúng nên là sáng sớm hoặc chiều.
Nghi thức cúng đầy tháng bé trai không khó, tuy chỉ tốn nhiều thời gian và công sức trong việc chuẩn bị mâm cỗ. Tuy vậy, trên thị trường có nhiều đơn vị cung cấp mâm cỗ cúng đầy tháng cho bé, giúp việc cúng đầy tháng trở nên đơn giản hơn.
Để biết thêm thông tin chi tiết về lễ cúng đầy tháng cho bé trai và các nghi thức liên quan, hãy truy cập Khám Phá Lịch Sử.
