Người Việt Nam luôn coi trọng thành ngữ “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Vào những ngày Tết, ngoài việc rước Ông Bà về sum vầy cùng gia đình, việc cúng đưa Ông Bà sau Tết cũng trở thành một nghi thức truyền thống. Vậy nghi thức này diễn ra như thế nào? Cùng Khám Phá Lịch Sử tìm hiểu chi tiết sau đây nhé!
1. Cúng đưa Ông Bà diễn ra vào ngày nào?
Có lẽ nhiều người đặt câu hỏi cúng đưa Ông Bà diễn ra vào ngày nào? Theo truyền thống từ xa xưa, vào khoảng ngày 29-30 Tết, mọi gia đình Việt thường tổ chức nghi thức rước Ông Bà về ăn Tết cùng con cháu. Sau 3 ngày Tết, nghi lễ cúng đưa Ông Bà về trời diễn ra. Ở miền Nam, việc đưa Ông Bà này còn được gọi là lễ hóa vàng. Cúng đưa Ông Bà là một tục lệ hàng năm trong ngày Tết của người Việt và thường được thực hiện vào ngày mùng 3 Tết.
Trong mỗi gia đình hiện đại, thường bày một mâm cỗ nhỏ nhằm thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên. Đồng thời, đây cũng là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp và bày tỏ lòng biết ơn đến các bậc tiền bối. Do đó, dù bận rộn như thế nào đi nữa, con cháu cũng cố gắng sắp xếp về nhà, quây quần cùng nhau để cùng cúng đưa Ông Bà vào ngày mùng 3.
2. Lễ vật đưa Ông Bà gồm những gì?
Vậy lễ vật trong nghi lễ cúng đưa Ông Bà gồm những gì? Lễ vật là một yếu tố quan trọng trong việc thể hiện sự thành kính và tôn thờ Ông Bà, tổ tiên. Theo truyền thống, lễ vật thường bao gồm mâm ngũ quả, rượu trắng, cau trầu, đèn nến, bánh kẹo, nhang, hoa quả cùng với mâm cỗ chay hoặc mâm lễ mặn và hai cây mía. Hai cây mía được coi là biểu tượng cho đòn gánh vàng của người trong cõi âm, đồng thời cũng có tác dụng xua đuổi ma quỷ.
3. Chuẩn bị mâm cỗ hóa vàng vào ngày mùng 3 Tết
Trong bất cứ nghi lễ nào, mâm cúng lễ không thể thiếu. Vậy mâm cúng lễ đưa Ông Bà gồm những gì? Lễ đưa Ông Bà thường là bữa ăn cuối cùng của gia đình trước khi Ông Bà về trời. Do đó, việc chuẩn bị mâm cỗ phải kỹ lưỡng và thành kính nhất từ các thành viên trong gia đình.
Thế nhưng, cách bài trí mâm cỗ có thể khác nhau tùy thuộc vào từng gia đình, miễn sao đảm bảo mâm cỗ có những món cơ bản như bánh chưng xanh, nem rán, giò chả, gà luộc, xôi và các loại hoa quả tươi, đẹp mắt và ngọt ngào. Ngoài ra, vàng mã và tiền âm cũng cần được chuẩn bị đầy đủ để tổ tiên có đủ lệ phí khi về trời.
Đối với người miền Tây Nam Bộ, lễ cúng này không thể thiếu những món ăn truyền thống như: thịt kho hột vịt, khổ qua hầm dồn thịt… Trong số đó, gà trống là món không thể thiếu đối với mâm cúng mặn. Một con gà luộc ngon, vàng và đẹp mắt sẽ mang đến những dấu hiệu tốt cho năm mới, đầy thành công và hạnh phúc cho cả gia đình. Trong dân gian, nên chọn gà trống to, khỏe mạnh, có cặp chân chắc chắn và dáng hình đẹp mắt.
Bánh chưng, bánh tét, dưa hành cũng là những món không thể thiếu trong lễ cúng đưa Ông Bà này. Bánh chưng hình vuông tượng trưng cho đất, nơi con người sinh ra và lớn lên. Còn bánh tét tròn tượng trưng cho mẹ âm bảo bọc lấy đứa con của mình, luôn dõi theo và che chở cho con trong mọi hoàn cảnh. Những món quà đặc biệt này được dâng tặng Ông Bà và tổ tiên, kèm với món dưa hành vừa ngon mà không gây ngán.
Bên cạnh đó, gia chủ thường trổ biện những món ăn quen thuộc khác như chả giò, nem rán, giò thủ hoặc những món xào đậm đà với nhiều hương vị khác nhau, tạo nên một mâm cỗ ngày mùng 3 thêm phần ngon miệng và hấp dẫn.
Sau khi hoàn thành lễ cúng, việc hóa vàng phải được thực hiện một cách riêng biệt. Tiền vàng mã của gia chủ phải được hóa trước tổ tiên để tránh nhầm lẫn. Theo quan niệm của ông bà, nơi đốt vàng mã thường đặt vài ba cây mía dài để làm “đòn gánh” cho các linh hồn mang theo hàng hóa. Sau khi hoá vàng xong, gia chủ thường vẩy vài giọt rượu cúng trên bàn để các ông bà ở cõi âm có thể nhận vàng mã và tiêu dùng trong âm phủ.
4. Bài văn cúng đưa Ông Bà vào ngày Tết
Bài văn cúng đưa Ông Bà vào ngày Tết là một yếu tố không thể thiếu trong nghi lễ này. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết nắm rõ về bài văn cúng này. Dưới đây là hai bài văn cúng đưa Ông Bà dành cho lễ hóa vàng mà bạn có thể tham khảo:
4.1 Bài văn khấn lễ hóa vàng số 1
“Nam mô A Di Đà Phật (3 lần) Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn thần Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ, chư vị Tôn thần Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần. Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh. Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Tân Sửu Chúng con là: ……………………………tuổi……………… Hiện cư ngụ tại ……………………………………………….Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn Nguyên đán đã qua Nay xin thiêu hóa kim ngân Lễ tạ Tôn thần Rước tiễn âm linh trở về âm cảnh. Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng. Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám. Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)”
4.2 Bài văn khấn lễ hóa vàng số 2
“Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương Con lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần Con kính lạy Ngài Đương niên, Ngài Bản cảnh Thành hoàng, các Ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch, Tôn thần Con kính lạy các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, nội ngoại Tiên linh. Tín chủ (chúng) con là: …………………………………………….. Ngụ tại:………………………………………………………………… Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Tân Sửu Tín chủ con tâm thành sắp sửa hương hoa nước quả, kim ngân vàng bạc, phẩm vật trà, tửu dâng lên trước án, kính cẩn thưa trình: Tiến Xuân đã mãn Nguyên đán đã qua Nay xin thiêu hoá kim ngân Lễ tạ Tôn thần Rước tiễn Tiên linh trở về âm giới. Kính xin phù hộ độ trì cho con cháu được bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng. Chúng con lễ bạc cúi xin chứng giám. Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật!”
Trên đây là ý nghĩa cũng như chi tiết về nghi lễ cúng đưa Ông Bà vào ngày mùng 3 Tết. Khám Phá Lịch Sử hy vọng rằng bạn đã tìm thấy những thông tin hữu ích cho việc chuẩn bị trong những ngày Tết sắp tới. Chúc bạn có một năm mới thành công, vạn sự như ý!
