Chiều ngày 20 tháng 1 năm 2020, trong không khí hân hoan của những ngày đầu xuân, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định công nhận 27 bảo vật quốc gia đợt 8, năm 2019. Trong số đó, hai chiếc trống đồng Quảng Chính và Trà Lộc đã được vinh danh, khẳng định giá trị lịch sử và văn hóa to lớn của di sản cha ông.
Hai chiếc trống đồng, như hai chứng nhân lịch sử, mang trong mình những câu chuyện về một thời kỳ rực rỡ của văn hóa Đông Sơn, đồng thời phản ánh sự giao thoa văn hóa đặc sắc giữa các tộc người cổ xưa trên dải đất hình chữ S.
Trống Đồng Quảng Chính – Vẻ Đẹp Tinh Xảo từ Quá Khứ
Được phát hiện tại xã Quảng Chính, huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh vào năm 1983, trống đồng Quảng Chính hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh.
Mặt trống đồng Quảng Chính. Hình: Bảo tàng Quảng Ninh.
Thuộc loại trống đồng cỡ nhỏ, với đường kính mặt 40 cm, chiều cao 33 cm và đường kính chân 52 cm, trống Quảng Chính mang dáng vẻ hài hòa, cân đối. Điểm nhấn của trống là hình ngôi sao 16 cánh mạnh mẽ ở trung tâm mặt trống, tượng trưng cho mặt trời rực rỡ, nguồn sống của vạn vật. Xung quanh ngôi sao là hình ảnh 4 chim Lạc sải cánh bay cùng chiều kim đồng hồ, thể hiện khát vọng tự do, bay cao, bay xa của con người.
Tang trống Quảng Chính
Tang trống được chia thành 3 vòng hoa văn độc đáo. Đáng chú ý là hình ảnh 4 chiếc thuyền độc mộc nối đuôi nhau trên vòng trong cùng. Điểm đặc biệt là hướng thuyền đi từ phải sang trái, ngược với đa số trống đồng Đông Sơn khác, cho thấy sự khác biệt trong văn hóa và tín ngưỡng của cộng đồng cư dân nơi đây.
Trống có 2 đôi quai kép được trang trí hoa văn thừng, tạo nên sự chắc chắn và khỏe khoắn. Các nhà nghiên cứu xếp trống Quảng Chính vào loại 4 nhóm A trong hệ thống phân loại trống đồng Đông Sơn, hoặc Heger loại I, có niên đại khoảng thế kỷ III-II trước Công nguyên.
Trống Đồng Trà Lộc – Giao Thoa Văn Hóa Điền – Việt
Trống đồng Trà Lộc được phát hiện vào năm 1998 tại khu vực Rú Cát, xóm Phường, làng Trà Lộc, xã Hải Xuân, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Hiện vật quý giá này đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Quảng Trị.
Trống đồng Trà Lộc
Trống Trà Lộc có kích thước nhỏ hơn trống Quảng Chính, với đường kính mặt 33,5cm, đường kính chân 41,5cm và chiều cao 27cm. Trống có hình dáng thon gọn, chân choãi, tang phình với 4 quai.
Mặt trống được trang trí hình sao 10 cánh mập, xen giữa các cánh sao là chữ V lồng độc đáo. Xung quanh là 7 vành hoa văn với các họa tiết quen thuộc của văn hóa Đông Sơn như: vòng tròn tiếp tuyến, chim mỏ dài bay ngược chiều kim đồng hồ, hoa văn chấm dãi…
Trống đồng Trà Lộc. Hình: *Nguyễn Thị Nương*
Điểm đặc biệt của trống Trà Lộc nằm ở sự kết hợp hài hòa giữa phong cách nghệ thuật Đông Sơn và văn hóa Điền – Vân Nam (Trung Quốc). Các họa tiết như hình người mặt thú, bò u nổi cao trên thân trống cho thấy rõ nét sự giao thoa văn hóa này.
Trống được đúc bằng khuôn hai mang, dấu vết mang khuôn vẫn còn khá rõ, cho thấy kỹ thuật đúc đồng tinh xảo của người xưa.
Hai Chiếc Trống – Một Dòng Chảy Văn Hóa Bất Tận
Trống đồng Quảng Chính và Trà Lộc, mỗi chiếc mang một vẻ đẹp riêng, đều là minh chứng cho sự phát triển rực rỡ của văn hóa Đông Sơn. Qua những hoa văn tinh xảo, kỹ thuật chế tác điêu luyện, người xưa đã gửi gắm vào đó cả một thế giới tâm linh, tín ngưỡng phong phú và niềm tự hào về truyền thống văn hóa của dân tộc.
Việc hai chiếc trống đồng được công nhận là Bảo vật Quốc gia là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa to lớn của di sản cha ông, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Tài Liệu Tham Khảo
- Đặng Hoa. 2017. “Trống Đồng Quảng Chính”. Bảo tàng Quảng Ninh. 22/3. Accessed Jan. 26, 2020. http://baotangquangninh.vn/Chuyen-de/trong-dong-quang-chinh-556.htm
- https://quangninh.gov.vn/So/sovanhoathethao/Trang/ChiTietTinTuc.aspx?nid=10846
- Nguyễn Thị Nương. 2014. “Về hai chiếc Trống đồng Đông Sơn đang trưng bày tại Bảo Tàng Quảng Trị”. Cổng thông tin xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Quảng Trị. 17/11. Accessed Jan. 26, 2020.
- Thanh Thủy. 2019. “Đề nghị công nhận trống đồng Trà Lộc và trống đồng An Khê là bảo vật quốc gia”. Báo điện tử Tổ Quốc. 14/10. Accessed Jan. 26, 2020.
- T.Nhân – V.Quý. 2009. “Trưng bày hai cổ vật quý”. Giadinh.net. 24/11. Accessed Jan. 26, 2020.
