Hành trình sứ bộ Trung Hoa năm 1813, Nguyễn Du viếng thăm di tích Tam Quốc, khơi nguồn cảm hứng thơ ca bất hủ. Từ Hứa Đô, Đồng Tước Đài đến mộ Chu Du, ông suy ngẫm về hưng vong, anh hùng và lẽ thịnh suy lịch sử.
Khám phá lịch sử xác định tháng đầu năm trong lịch Trung Hoa qua các triều đại, từ kiến Sửu, kiến Tý đến kiến Dần và kiến Hợi. Bài viết làm rõ các quan niệm sai lầm về mối liên hệ giữa lịch Trung Hoa và lịch Việt Nam.
Bình Ngô đại cáo, bản hùng ca bất hủ về chiến thắng chống Minh, khẳng định độc lập dân tộc và chủ quyền Đại Việt. Tác phẩm ca ngợi tinh thần quật cường, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình cao cả của dân tộc.
Trống đồng Cổ Chiên, vớt từ sông Cổ Chiên (Vĩnh Long), hé lộ lịch sử vùng đất phương Nam. Cổ vật quý giá này cùng tượng Nữ thần Saraswati minh chứng cho sự giao thoa văn hóa sôi động từ thời xa xưa.
Khám phá chân dung Bà Chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương qua 31 bài thơ tình chữ Hán của Tốn Phong. Tập thơ hé lộ cuộc đời, tình cảm và tài năng của bà, từ nhan sắc, tâm tư đến những thăng trầm trong cuộc sống.
Khám phá văn hóa ẩm thực độc đáo của Tây Nam Bộ, từ nguồn gốc đa dạng đến hương vị đặc trưng. Tìm hiểu sự giao thoa văn hóa Việt, Hoa, Khmer, Chăm qua những món ăn dân dã, đậm đà hương vị miền sông nước.
Khám phá tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, nền tảng đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, và sự phát triển thành tín ngưỡng thờ Quốc Tổ Hùng Vương. Bài viết phân tích giá trị văn hóa, thảo luận về giai đoạn Hồng Bàng Thị và nguồn gốc dân tộc Việt.
Khám phá thơ Đoàn Nguyễn Tuấn thời Tây Sơn, một góc nhìn văn hóa độc đáo về triều đại này qua “Hải Ông thi tập”. Tìm hiểu chân dung Quang Trung qua ngòi bút trí thức cùng bối cảnh lịch sử cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19.
Khám phá cuộc đời sóng gió, tài hoa của Nguyễn Khản, anh trai Nguyễn Du, vị quan nhà thơ nổi tiếng thời Lê mạt. Bài viết tìm hiểu sự nghiệp văn chương, chính trị thăng trầm cùng những tác phẩm còn sót lại của ông.
Khám phá bí ẩn hệ thống Can Chi (Thiên Can Địa Chi) trong văn hóa Việt, từ nguồn gốc đến ý nghĩa thực sự. Bài viết phân tích Can Chi qua lăng kính văn hóa, lịch pháp và những dấu vết còn sót lại trên trống đồng Ngọc Lũ.
Phân tích sai lầm chữ Nôm trong truyện Lục Vân Tiên, từ dấu giọng, âm đầu, âm cuối đến nhầm lẫn “n” và “ng”. Bài viết làm nổi bật khó khăn trong việc bảo tồn và truyền bá chính xác di sản văn học kinh điển này.
Khám phá bài kệ “Cáo tật thị chúng” (Nhất Chi Mai) của Thiền sư Mãn Giác, vẻ đẹp bất diệt của cành mai vượt lên sự tàn lụi của thiên nhiên, gửi gắm thông điệp về giá trị vĩnh hằng giữa dòng đời vạn biến. Hình ảnh “nhất chi mai” biểu tượng cho khát vọng vươn lên, ý chí kiên cường trước nghịch cảnh.
Phân tích hai bài thơ “Đình Tô Tần” của Nguyễn Du, khám phá góc nhìn văn hóa lịch sử độc đáo về nhà du thuyết thời Chiến Quốc. Khám phá sự nghiệp Tô Tần từ lúc thất chí đến khi nắm quyền và bài học về danh lợi phù du.
Khám phá lịch sử, nguồn gốc và giá trị văn hóa đặc sắc của Hát Bội Việt Nam, từ sân khấu dã chiến đến nghệ thuật cung đình. Bài viết ngược dòng thời gian, tìm hiểu loại hình nghệ thuật từng là món ăn tinh thần không thể thiếu của người Việt.
Khám phá những tranh luận về tác giả, nguồn gốc và ý nghĩa bài thơ Nam Quốc Sơn Hà, một kiệt tác văn học khẳng định chủ quyền đất nước và tinh thần tự cường của dân tộc Việt. Bài thơ, dù chưa có lời giải đáp cuối cùng, vẫn là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên, biểu tượng cho ý chí bất khuất của người Việt.
Tháng Mười, hay Tháng Mai Côi, mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc trong Công giáo Việt Nam. Nhà thờ An Vân ở Huế lưu giữ chứng tích lịch sử về tên gọi “Mai Côi”, minh chứng cho sự giao thoa văn hóa độc đáo.
Khám phá Nguyễn Hành (1771-1824), nhà thơ tài hoa thuộc “An Nam Ngũ Tuyệt”. Tuy ít được biết đến, thơ chữ Hán của ông thể hiện tình yêu nước, tư tưởng Lão – Trang và nỗi đau thời thế.
Khám phá Kỳ Na giáo, tôn giáo cổ xưa đề cao triết lý bất tổn sinh (ahimsa) và con đường giải thoát tâm linh qua khổ hạnh. Tìm hiểu về Mahavira, thuyết Syadvada và ảnh hưởng của Kỳ Na giáo đến xã hội hiện đại.
Phân biệt rạch ròi truyền thuyết và lịch sử là yếu tố then chốt trong nghiên cứu văn hóa Việt Nam. Bài viết phân tích sự khác biệt giữa hai lĩnh vực này, làm rõ ranh giới giữa truyền thuyết và lịch sử qua các tiêu chí cụ thể.
Khám phá lịch sử áo dài Việt Nam, từ áo Giao Lãnh thời sơ khai đến áo dài hiện đại. Hành trình biến đổi qua các thời kỳ lịch sử, áo dài vẫn giữ nét đẹp truyền thống, tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt.
Khám phá dòng chảy tiểu thuyết lịch sử Việt Nam thế kỷ XX, từ những tác phẩm đầu tiên đến các sáng tác đương đại. Bài viết phân tích mối quan hệ giữa văn chương và lịch sử, cùng hành trình gần một thế kỷ của thể loại này.
Khám phá góc nhìn khác về thi sĩ Xuân Diệu, không chỉ là “Hoàng tử thơ” mà còn là người cha ấm áp, giản dị trong gia đình. Hồi ức của Tiến sĩ Luật Cù Huy Hà Vũ hé lộ tình cha con đặc biệt giữa Xuân Diệu và con nuôi, nhà thơ Huy Cận.
Khám phá nguồn gốc cụm từ “Chữ Quốc Ngữ” trên Gia Định báo số 1 năm 1867, sớm hơn ghi nhận trước đây. Nghiên cứu này làm sáng tỏ bước đầu định danh chữ Quốc Ngữ, từ báo chí đến ngôn ngữ chính thức của Việt Nam.
Khám phá dấu ấn văn hóa đặc sắc của người Tiều, một nhánh người Hoa di cư đến Nam Bộ từ thế kỷ 17. Bài viết phân tích sự giao thoa độc đáo giữa văn hóa Tiều và Việt qua ngôn ngữ, ẩm thực và ca dao.
Khám phá Quân Trung Đối, truyện thơ Nôm đặc sắc của Nguyễn Nghi, em trai Nguyễn Du, sánh ngang Truyện Kiều. Tác phẩm bị lãng quên nay được hồi sinh, ca ngợi tình yêu và lòng hiếu thảo giữa loạn lạc.
Ảnh hưởng của tiểu thuyết lịch sử Trung Hoa đến sự ra đời của tiểu thuyết lịch sử Việt Nam ở Nam Kỳ đầu thế kỷ XX. Làn sóng dịch thuật rầm rộ các tác phẩm Trung Hoa đã tạo tiền đề và khơi dậy ý thức dân tộc cho các nhà văn Việt Nam.
Nguyễn Đình Chiểu bày tỏ lòng tiếc thương Phan Thanh Giản qua hai bài thơ, khẳng định tấm lòng son sắt của bậc trung thần trước vận nước gian nguy. Đọc bài viết để hiểu rõ hơn bối cảnh lịch sử và ý nghĩa sâu xa của hai bài thơ.
Khám phá câu chuyện cảm động đằng sau bài thơ “Ngậm Ngùi” của Huy Cận, viết cho người em gái yểu mệnh. Từ nỗi đau mất em, nhà thơ đã tạo nên khúc ru da diết, lay động lòng người về tình thân và sự sống.
Khám phá giá trị lịch sử và ý nghĩa hiện đại của “Dụ Chư Tỳ Tướng Hịch Văn” của Trần Quốc Tuấn. Bài viết phân tích bối cảnh, nghệ thuật độc đáo, và bài học về lòng yêu nước, tinh thần quật cường cho thế hệ hôm nay.
Phân tích và phân loại Nho học Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử, từ Bắc thuộc đến thời kỳ văn hóa Tây sang. Bài viết làm sáng tỏ tiến trình tiếp nhận và bản sắc riêng của Nho giáo trên mảnh đất hình chữ S.