Chuyện kể rằng, xưa kia ở làng nọ có hai anh em trai muốn xây nhà mới. Người anh tuổi đẹp, làm ăn phát đạt, còn người em lại phạm tuổi Tam Tai, Kim Lâu. Lo sợ điều không may, người em bèn mượn tuổi anh trai để động thổ, xây dựng. Ngôi nhà hoàn thành khang trang, vững chãi, người em làm lễ nhập trạch, cuộc sống thuận buồm xuôi gió. Sau này, khi đã hiểu rõ về phong tục “mượn tuổi làm nhà”, người em quyết định làm lễ chuộc nhà để trả tuổi cho anh, mong muốn mọi điều tốt đẹp nhất đến với cả hai anh em.
Mượn tuổi làm nhà và ý nghĩa của lễ chuộc nhà
Trong văn hóa Việt Nam, việc xây cất nhà cửa là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự ổn định và phát triển của gia chủ. Bên cạnh việc xem xét yếu tố phong thủy, ngày giờ đẹp, người ta còn đặc biệt chú ý đến tuổi của gia chủ. Theo quan niệm dân gian, nếu gia chủ phạm phải Tam Tai, Hoang Ốc hay Kim Lâu trong năm xây dựng thì sẽ gặp nhiều trắc trở, khó khăn.
Chính vì vậy, tục lệ “mượn tuổi làm nhà” ra đời như một giải pháp tâm linh giúp gia chủ an tâm hơn khi xây dựng nhà cửa. Người ta tin rằng, khi mượn tuổi người hợp tuổi, gia chủ sẽ nhận được sự phù trợ, may mắn từ gia chủ cho mượn tuổi, giúp quá trình xây dựng diễn ra suôn sẻ, gia đình an khang, thịnh vượng.
Tuy nhiên, “có vay có trả”, mượn tuổi làm nhà cũng đồng nghĩa với việc gia chủ phải thực hiện lễ chuộc nhà sau khi đã dọn về nhà mới sinh sống. Nghi thức này thể hiện lòng biết ơn đối với người cho mượn tuổi và cũng là cách để gia chủ chính thức nhận lấy quyền sở hữu về mặt tâm linh đối với ngôi nhà của mình.
Chuẩn bị lễ vật cho lễ chuộc nhà
Tùy theo phong tục từng vùng miền mà lễ vật cúng chuộc nhà có thể khác nhau. Tuy nhiên, thông thường mâm cúng chuộc nhà cần chuẩn bị những lễ vật cơ bản sau:
- Mâm cúng thần linh, gia tiên: Gồm hương, hoa, đèn, nến, trầu cau, rượu, nước, gạo, muối, bánh kẹo, trái cây và mâm cỗ mặn (có thể là đồ chay tùy theo vùng miền và điều kiện gia chủ).
- Mâm cúng gia chủ cho mượn tuổi: Bao gồm một số tiền mặt (thường là số lẻ tượng trưng cho sự may mắn) và một bộ lễ vật tương tự như mâm cúng thần linh, gia tiên.
Bài Văn Khấn Chuộc Nhà Khi Mượn Tuổi
Sau khi chuẩn bị đầy đủ lễ vật, gia chủ thắp hương và đọc bài văn khấn chuộc nhà. Nội dung bài văn khấn có thể thay đổi cho phù hợp với hoàn cảnh cụ thể, tuy nhiên cần đảm bảo đầy đủ các ý chính sau:
- Giới thiệu thông tin gia chủ, người mượn tuổi và mục đích của buổi lễ.
- Bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với thần linh, gia tiên và gia chủ cho mượn tuổi.
- Xin phép chuộc lại nhà, khẳng định quyền sở hữu của gia chủ đối với ngôi nhà.
- Cầu mong sự phù hộ, che chở của thần linh, gia tiên để gia đình luôn được bình an, hạnh phúc.
Dưới đây là một bài Văn Khấn Chuộc Nhà Khi Mượn Tuổi mà bạn có thể tham khảo:
(Bài văn khấn)
Lưu ý khi thực hiện lễ chuộc nhà
- Lễ chuộc nhà nên được thực hiện vào ngày lành tháng tốt, tốt nhất là sau khi gia chủ đã dọn về nhà mới sinh sống một thời gian.
- Gia chủ nên ăn mặc lịch sự, chỉnh tề khi thực hiện nghi lễ.
- Bài văn khấn cần được đọc to, rõ ràng, thể hiện lòng thành kính của gia chủ.
- Sau khi cúng xong, gia chủ nên hóa vàng mã và thụ lộc để cầu mong sự may mắn, bình an.
So sánh phong tục chuộc nhà ở một số vùng miền
Mặc dù ý nghĩa chung của lễ chuộc nhà là như nhau, nhưng tùy theo phong tục tập quán của mỗi vùng miền mà có thể có những điểm khác biệt trong cách thức thực hiện.
Ví dụ, ở miền Bắc, người ta thường làm lễ chuộc nhà khá đơn giản, chỉ cần chuẩn bị mâm cơm cúng gia tiên và gia chủ cho mượn tuổi. Trong khi đó, ở miền Nam, lễ chuộc nhà được xem trọng hơn, gia chủ thường tổ chức cúng bái long trọng, mời thêm họ hàng, làng xóm đến chung vui.
