Ông Bảy, người được mệnh danh là “bảo tháp sống” của làng, nổi tiếng am hiểu phong tục tập quán. Hôm ấy, thấy lư hương nhà nọ đầy ắp chân nhang cũ, ông liền bảo gia chủ: “Chân nhang đầy ắp thế kia, ánh sáng linh thiêng khó mà soi tỏ. Phải tỉa chân nhang đi thôi, cho gia đạo được an yên, hanh thông.”
Câu chuyện của ông Bảy khiến chúng ta tự hỏi: Vậy tục lệ tỉa chân nhang có ý nghĩa gì? Và bài văn khấn sau khi tỉa chân nhang như thế nào cho đúng? Hãy cùng Khám Phá Lịch Sử tìm hiểu bạn nhé!
Ý nghĩa tâm linh của việc tỉa chân nhang
Người Việt quan niệm, bàn thờ là nơi linh thiêng, kết nối hai cõi âm dương. Tỉa chân nhang là việc làm thể hiện sự thành kính, chu đáo với tổ tiên, đồng thời giúp bàn thờ luôn thông thoáng, đón nhận linh khí. Việc này cũng mang ý nghĩa “tống cựu nghinh tân”, gạt bỏ những điều không may mắn, cầu mong một năm mới an khang thịnh vượng.
Hướng dẫn tỉa chân nhang đúng cách
Thời điểm thích hợp để tỉa chân nhang
Theo kinh nghiệm dân gian, nên tỉa chân nhang vào những ngày tốt như mùng một, ngày rằm hoặc các dịp lễ Tết. Tránh tỉa chân nhang vào những ngày xấu, tối kỵ là ngày Tam Nương.
Chuẩn bị trước khi tỉa chân nhang
Trước khi tỉa chân nhang, bạn cần chuẩn bị:
- Tâm thế thành kính, trang phục lịch sự.
- Găng tay sạch, khăn sạch.
- Một cái đĩa hoặc khay để đựng chân nhang đã tỉa.
Các bước tỉa chân nhang
- Bày tỏ lòng thành kính: Thắp nén hương và khấn báo với gia tiên về việc bạn sắp làm.
- Rút bớt chân nhang: Dùng tay (đeo găng tay) rút nhẹ nhàng chân nhang cũ, chỉ để lại một số lượng vừa phải (khoảng 3-5 nén) tượng trưng cho con cháu sum vầy.
- Vệ sinh lư hương: Sau khi tỉa chân nhang, dùng khăn sạch lau dọn lư hương cho sạch sẽ.
- Bài trí lại bàn thờ: Sau khi tỉa chân nhang, thắp lại hương và sắp xếp lại bàn thờ cho gọn gàng, trang nghiêm.
Văn Khấn Sau Khi Tỉa Chân Nhang Xong
Sau khi tỉa chân nhang, gia chủ nên thành tâm khấn vái:
Bài văn khấn đầy đủ
“Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Hôm nay, ngày … tháng … năm … (Âm lịch)
Con tên là …, sinh năm …
Hiện cư ngụ tại …
Trước linh vị/bàn thờ … (Gia tiên/Thần linh…), con thành tâm khấn nguyện:
Hôm nay là ngày lành tháng tốt, con xin phép được tỉa chân nhang, sửa sang lại bàn thờ cho sạch sẽ, trang nghiêm.
Kính xin gia tiên/thần linh chứng giám lòng thành, phù hộ cho gia đình con được bình an, mạnh khỏe, vạn sự như ý.
Con xin thành tâm lễ tạ.”
Lưu ý khi khấn
- Bài văn khấn có thể được điều chỉnh cho phù hợp với từng gia đình và từng vùng miền.
- Quan trọng nhất là lòng thành kính và tâm nguyện hướng thiện của người khấn.
So sánh phong tục tỉa chân nhang ở ba miền
Tục lệ tỉa chân nhang phổ biến trên khắp đất nước Việt Nam. Tuy nhiên, tùy theo phong tục tập quán của mỗi vùng miền mà có sự khác biệt:
- Miền Bắc: Thường tỉa chân nhang vào dịp cuối năm, trước khi cúng ông Công ông Táo.
- Miền Trung: Có thể tỉa chân nhang quanh năm, thường là vào ngày rằm hoặc mùng một.
- Miền Nam: Ít khi tỉa chân nhang, chỉ khi nào lư hương quá đầy.
Dù có sự khác biệt về thời gian và cách thức thực hiện, nhưng tựu chung lại, tục lệ tỉa chân nhang đều mang ý nghĩa tốt đẹp, thể hiện tấm lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên và thần linh.
