Lễ tạ mộ là một trong những nghi thức quan trọng trong văn hóa người Việt. Đó là cách thức để chúng ta thể hiện lòng biết ơn đến tổ tiên và cầu mong sự che chở, phù hộ cho con cháu sau này. Vậy lễ tạ mộ là gì và cách sắm lễ tạ mộ chuẩn như thế nào? Hãy cùng Khám Phá Lịch Sử tìm hiểu chi tiết thông tin nhé!
Ý nghĩa của lễ tạ mộ
Lễ tạ mộ không chỉ đơn thuần là việc đến viếng mộ tổ tiên, mà còn có ý nghĩa mong muốn người thân và tổ tiên nơi chín suối có thể an nghỉ và tránh sự quấy rầy của ngoại quỷ. Ngoài ra, việc làm này còn thể hiện lòng kính trọng và tình yêu thương của con cháu đến ông bà, cha mẹ đã khuất và là một truyền thống đáng để gìn giữ và tôn vinh của người Việt.
Phân biệt giữa lễ tạ mộ và tảo mộ
Lễ tạ mộ là việc tri ân và thể hiện lòng biết ơn đến những vị thần linh đã canh giữ phần đất đai yên nghỉ của tổ tiên. Trong khi đó, tảo mộ là việc dọn dẹp, sửa sang lại phần mồ mả của các bậc gia tiên trong dòng họ. Tảo mộ thường diễn ra vào tháng 3 âm lịch hàng năm.
Các loại lễ tạ mộ trong văn hóa Việt Nam
Lễ tạ mộ mới xây
Lễ tạ mộ mới xây sẽ được thực hiện ngay sau khi môi mộ được hoàn thành. Lễ này có ý nghĩa thể hiện sự kính trọng đối với gia tiên và là một hình thức thông báo và xin phép các vị thần có thể cho người đã khuất an nghỉ trên mảnh đất này.
Lễ tạ mộ đầu năm
Lễ tạ mộ đầu năm thường được thực hiện vào đầu tháng 3 âm lịch. Đây là dịp để cúng viếng và dọn dẹp phần mộ tổ tiên, cầu mong sự phù hộ và che chở cho con cháu trong nhà suốt một năm vừa qua. Ngoài ra, việc này cũng có ý nghĩa như một nghi thức để mời tổ tiên, gia tiên về ăn Tết và sum họp cùng với gia đình.
Lễ tạ mộ cuối năm
Lễ tạ mộ cuối năm thường được thực hiện gần ngày giao thừa theo lịch âm. Các gia đình sẽ tiến hành viếng thăm và dọn dẹp phần mộ tổ tiên, sau đó cúng mộ và đọc văn khấn ngoài mộ. Việc này có ý nghĩa như một lời cảm ơn đến người thân đã khuất đã phù hộ và che chở cho con cháu trong nhà suốt một năm vừa qua. Ngoài ra, việc này cũng có ý nghĩa như một nghi thức để mời tổ tiên, gia tiên về ăn Tết và sum họp cùng với gia đình.
Một số lễ tạ mộ khác
Có nhiều loại lễ tạ mộ khác nhau như lễ tạ mộ kết phát (dành cho ngôi mộ có sự đặc biệt trong phong thủy), lễ tạ mộ kết mối (dành cho ngôi mộ có lớp keo kiên cố và vững chắc), lễ tạ mộ tam đại (dành cho tổ tiên 3 đời), lễ tạ mộ kết thủy (dành cho ngôi mộ có lớp nước bảo vệ thi hài người mất), lễ tạ mộ rằm tháng 7, lễ tạ mộ dòng tộc, dòng họ.
Lễ vật và văn khấn trong lễ tạ mộ
Lễ vật dùng để cúng tạ mộ tương đối phức tạp và cần nhiều công sức để chuẩn bị. Quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành tâm và tình yêu thương dành cho ông bà tổ tiên. Một mâm lễ vật cúng tạ mộ đầy đủ sẽ bao gồm 3 phần: lễ thần linh, thổ địa; lễ gia tiên; và phần mã cúng.
Bài văn khấn tạ mộ cũng là một phần không thể thiếu trong lễ tạ mộ. Mỗi loại lễ tạ mộ sẽ có những bài văn khấn phù hợp. Để buổi lễ được diễn ra suôn sẻ, hãy chuẩn bị văn khấn trước để dễ dàng đọc.
Lưu ý quan trọng khi thực hiện lễ tạ mộ
Khi thực hiện lễ tạ mộ, cần lưu ý những điều sau đây: chọn ngày làm lễ phù hợp, giữ vệ sinh xung quanh mộ, thắp hương cho các ngôi mộ xung quanh, không làm lễ quá linh đình, không đùa giỡn hay ngồi lên mộ phần, hơ lửa hoặc tắm nước gừng sau khi đi lễ tạ mộ để tham lọc âm khí.
Có cần phải mời thầy về làm lễ tạ mộ không?
Lễ tạ mộ không nhất thiết phải mời thầy về cúng, con cháu có thể tự chuẩn bị lễ vật và tiến hành nghi thức cúng. Tuy nhiên, trong trường hợp động mộ hoặc cần sự tư vấn, gia đình có thể mời thầy cúng hoặc sư thầy để giúp.
Những ai không nên đi lễ tạ mộ
Có một số người nên hạn chế đi lễ tạ mộ để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe, như: phụ nữ có thai, những người ốm yếu bệnh tật, trẻ em dưới 10 tuổi, phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã biết thêm về nghi thức lễ tạ mộ và cách chuẩn bị cho buổi lễ trang trọng này. Hãy thực hiện lễ tạ mộ một cách trang trọng và tôn vinh tổ tiên.
