Lễ cúng Tất Niên theo phong tục của người Việt Nam thường được bắt đầu vào chiều 30 Tết. Chúng ta cần chuẩn bị mâm cúng thật tươm tất để dâng lên gia tiên và thần linh. Hãy cùng tìm hiểu về bài cúng Tất Niên cho năm mới qua bài viết dưới đây nhé.
1. Cúng Tất Niên là gì?
Cúng Tất Niên là một trong những nghi thức quan trọng trong ngày Tết, diễn ra vào những ngày cuối năm theo lịch Âm. Thường sẽ là vào ngày 30 tháng Chạp nếu năm đủ, 29 tháng Chạp nếu năm thiếu. Lễ cúng Tất Niên nhằm ghi nhận lại sự kết thúc của một năm cũ và chuẩn bị đón chào năm mới.
Năm nay, ngày 30 Tết rơi vào thứ 7, tức là ngày 21 tháng 1 năm 2023 theo lịch dương. Mọi người sẽ cúng Tất Niên vào ngày này. Hãy chuẩn bị đồ cúng, đọc các bài khấn Tất Niên và sau khi đã cúng xong, các thành viên trong gia đình sẽ sum vầy ăn cơm cúng.
2. Giờ đẹp để cúng Tất Niên năm 2023
Trước khi tìm hiểu về các bài cúng Tất Niên cho năm 2023, hãy tìm hiểu về giờ đẹp để cúng Tất Niên vào ngày mới.
Cúng Tất Niên có thể cúng vào ngày 30 năm đủ hoặc ngày 29 năm thiếu. Lễ thường diễn ra vào buổi trưa hoặc chiều tối.
Các gia đình gần đây có xu hướng cúng Tất Niên sớm hơn không nhất thiết phải là ngày 29, 30 như trước đây. Theo các chuyên gia, khung giờ để cúng Tất Niên tại nhà hoặc cơ quan đẹp như sau:
- Ngày 28 tháng Chạp âm lịch (ngày 19/1/2023 dương) hợp ngày Đinh Sửu, tháng Quý Sửu, ngày Nhâm Ngọ, tháng Tân Sửu, năm Tân Sửu. Theo giờ hoàng đạo, Tý từ 23-1h, Sửu từ 1-3h, Mão từ 5-7h, Ngọ từ 11h-13h, Thân từ 15h-17h, Dậu từ 17h-19h.
- Ngày 29 tháng Chạp (21/1/2023 dương) hợp ngày Kỷ Mão, tháng Quý Sửu, ngày Giáp Thân, tháng Tân Sửu. Giờ đẹp thích hợp là Tý từ 23h-1h, Sửu từ 1h-3h, Tỵ từ 9h-11h, Thân từ 15h-17h.
- Ngày 30 tháng Chạp (21/1/2023 dương) hợp ngày Kỷ Mão, tháng Quý Sửu, ngày Giáp Thân, tháng Tân Sửu. Khung giờ đẹp là Tý từ 23h-1h, Sửu từ 1h-3h, Thìn từ 7h-9h, Tỵ từ 9h-11h, Mùi từ 13h-15h, Tuất từ 19h-21h.
Về mặt cơ bản, dù bạn cúng Tất Niên vào thời gian nào thì cũng đều mang ý nghĩa là đón ông Táo và tổ tiên về nhà ăn Tết cùng với con cháu. Ý nghĩa này thể hiện sự biết ơn, sum họp và ấm cúng của gia đình. Tuy nhiên, bạn nên cúng vào ngày cuối cùng của năm để đúng với phong tục truyền thống.
3. Ý nghĩa của việc cúng Tất Niên cuối năm
Tất Niên, còn được gọi là ngày lễ Tất Niên, là một nghi thức nhằm đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và chuẩn bị bước sang năm mới. Đây là một trong những phong tục văn hoá truyền thống của người Việt Nam.
Lễ Tất Niên thường diễn ra vào buổi chiều của ngày 30 Tết theo lịch âm. Vào ngày này, mọi người sẽ chuẩn bị lễ cúng và đọc các bài cúng Tất Niên, cầu mong những điều tốt đẹp cho năm mới. Các thành viên trong gia đình sẽ quây quần bên nhau, tổ chức tiệc, để nhìn lại năm cũ và đón giao thừa chúc mừng năm mới.
4. Cách đặt gà cúng Tất Niên năm 2023
Khi chuẩn bị mâm cỗ cúng Tất Niên, thường phải đặt gà cúng lên trên một chiếc đĩa to, ngay ngắn trên đĩa. Tiết lòng ở dưới bụng gà, mỏ ngậm bông hoa hồng đỏ. Điều quan trọng là đầu gà phải quy ra đường lớn để đón quan Hành khiển cai quan cho năm mới đi qua.
Việc đặt gà cúng như vậy còn có ý nghĩa là gọi mặt trời chiếu ánh sáng vào nhà mình. Nếu đặt gà trên bàn thờ, nên quay đầu gà hướng vào bát hương với tư thế “Con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu”. Có nghĩa là há miệng, chân quỳ và cánh được duỗi ra.
5. Mâm cúng Tất Niên cần có những gì?
Mâm cúng Tất Niên thường được chuẩn bị thịnh soạn, ngon lành hơn những ngày thường. Tuỳ theo từng vùng miền, sẽ có những món ăn đặc trưng riêng biệt. Ví dụ:
- Miền Bắc thường chuẩn bị canh giò hầm măng, miến xào lòng gà, xôi, bánh chưng, giò, nem,…
- Miền Trung và Miền Nam thường chuẩn bị mâm cúng có bánh chưng, bánh tét, giò lụa, giò xào, nem.
Mâm cúng được bày biện một cách gọn gàng và dâng lên bàn thờ tổ tiên. Gia chủ sẽ thắp hương và đọc các bài văn khấn Tết, sau khi hương tàn thì cả gia đình sẽ quây quần dùng bữa cùng nhau.
6. Bài cúng Tất Niên cho năm mới
Tiếp theo, hãy tìm hiểu qua bài cúng Tất Niên dành cho năm mới.
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần).
Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần.
Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương.
Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn. Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày …… tháng Chạp năm …………
Tín chủ chúng con là: ……………
Ngụ tại: ……….
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày… Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám …
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần).7. Bài khấn Tất Niên ngoài trời
Dưới đây là bài cúng Tất Niên ngoài trời:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần.
Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương. Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày … tháng Chạp năm ….
Tín chủ chúng con là: ……………………………………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………………………….
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày…. Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám…
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!8. Văn khấn Tất Niên cuối năm trong nhà
Dưới đây là bài cúng Tất Niên cuối năm trong nhà:
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Con kính lạy ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Phúc đức Tôn Thần.
Con kính lạy ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần.
Con kính lạy các Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ chúng con là: ………………………………………
Tuổi: …………………………
Ngụ tại: …………
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Nay là ngày…. Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!9. Bài cúng Tất Niên Thần Tài
Theo tín ngưỡng dân gian, Thần Tài sẽ mang đến tiền bạc và của cải cho gia đình, đặc biệt là những người kinh doanh, buôn bán. Hãy tìm hiểu qua bài cúng Tất Niên Thần Tài dưới đây.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ chư vị Tôn thần
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân
Con kính lạy các ngài Thần Tài vị tiền
Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: ………………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………
Hôm nay là ngày … tháng … năm … âm lịch, tín chủ con thành tâm sửa biện, hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bầy ra trước án kính mời ngài Thần Tài tiền vị và chư vị tôn Thần.
Cúi xin Thần Tài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật phù trì tín chủ chúng con an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long thịnh vượng, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!10. Văn khấn Tất Niên thần linh
Theo tục lệ từ xưa, cúng Tất Niên không chỉ dành cho gia tiên mà còn dành cho Thần linh trên đất đai của gia đình và một năm làm ăn. Hãy tìm hiểu qua bài cúng Tất Niên thần linh dưới đây.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vi Tôn Thần.
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Con kính lạy ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính Thần.
Con kính lạy ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần.
Con kính lạy các Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: …………………………………
Tuổi: …………………………
Ngụ tại: …………
Hôm nay là ngày … tháng … năm … Âm lịch, tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Qua một năm làm ăn, chúng con xin dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho chúng con mọi sự an lành và may mắn.
Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn Thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính Thần, các vị Tôn Thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật và phù hộ độ trì cho toàn công ty chúng con luôn được bình an, toàn gia an lạc, việc làm ăn luôn được suôn sẻ, hanh thông.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin các vị Chư Thần luôn chứng giám, độ trị phù hộ cho toàn công ty chúng con một năm mới an lành, phát lộc.
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!11. Văn khấn cuối năm 2022 tại cơ quan
Cuối cùng, hãy tìm hiểu qua bài cúng Tất Niên cuối năm 2022 tại các cơ quan.
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Tín chủ con tên là… tại…
Hôm nay ngày… tháng chạp năm… Âm lịch
Tín chủ con đại diện cho công ty… xin được thành tâm sửa biện hương hoa, chuẩn bị đèn nến, hoa trà dâng lên trước án. Qua năm…, chúng con xin được dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho công việc làm ăn của chúng con luôn được suôn sẻ, phát đạt, mọi sự bình an, may mắn. Một năm qua đi chúng con có gì thiếu sót, trần gian mắt thịt không rõ xin được các vị thần linh lượng thứ bỏ qua cho.
Nay con xin được đọc bài cúng Tất Niên công ty cuối năm… để thành tâm kính lạy mời các ngài Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn thần, ngài tiền hậu Địa chủ Tài thần và các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Kính lạy các ngài nghe thấu tâm can, chứng giám lòng thành, đáp lễ lời mời, thụ hưởng lễ vật và phù hộ độ trì cho toàn công ty chúng con luôn được bình an, toàn gia an lạc, việc làm ăn luôn suôn sẻ, hanh thông.
Chúng con lễ bạc lòng thành, trước án kính lễ, cúi xin các vị Chư Thần luôn chứng giám, độ trị phù hộ cho toàn công ty chúng con một năm mới an lành, phát lộc.
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!12. Các lưu ý cần biết khi cúng Tất Niên
Cũng như các lễ cúng khác trong năm, việc cúng Tất Niên không cần quá cầu kỳ và trang trọng, nhưng cũng không thể chuẩn bị quá sơ sài. Tùy vào điều kiện của từng gia đình, có thể chuẩn bị một mâm cúng ít hay nhiều, nhưng phải có đủ các món ăn truyền thống ngày Tết. Cần chuẩn bị chu toàn, bày biện sạch sẽ và chăm sóc đặc biệt.
Cúng Tất Niên cần sự thành kính trang nghiêm. Trước khi làm lễ cúng, cần dọn dẹp bàn thờ và nhà cửa. Đây cũng là dịp sum họp của gia đình, nên cần có đủ các thành viên trong gia đình để tạo nên không khí ấm cúng và sum họp.
Trong ngày Tất Niên, không nên cãi nhau, chửi mắng nặng lời. Hãy nói những chuyện vui và lời chúc tốt lành cho nhau. Đây là dịp để sum họp, quây quần bên nhau sau một năm vất vả, vì vậy hãy tận hưởng không khí ấm cúng và hòa thuận.
13. Giải đáp các thắc mắc có liên quan
Trên đây là những thông tin cơ bản về lễ cúng Tất Niên cuối năm. Nếu bạn có thắc mắc hoặc cần giải đáp thêm, hãy liên hệ với chúng tôi tại trang web Khám Phá Lịch Sử. Chúng tôi sẽ sẵn lòng giúp bạn.
14. Tổng kết
Bài viết trên đã tổng hợp các thông tin cần biết và các bài cúng Tất Niên cuối năm dành cho gia đình, cơ quan,… Hãy theo dõi trang web Khám Phá Lịch Sử để cập nhật thêm nhiều thông tin và kiến thức bổ ích về lịch sử và văn hóa. Chúc bạn có một ngày vui vẻ và năm mới an lành!
