Các cuộc biểu tình ủng hộ Tổng thống bị lật đổ Mohamed Morsi diễn ra liên tục tại Ai Cập.
Trên bàn cờ chính trị đầy biến động của Ai Cập, cuộc chiến giữa phe thế tục và phe Hồi giáo đã âm ỉ diễn ra từ lâu. Giữa những biến động của phong trào Mùa xuân Arab, Tổ chức Anh em Hồi giáo nổi lên như một thế lực chính trị đầy tham vọng, chớp lấy thời cơ để hiện thực hóa giấc mơ quyền lực. Tuy nhiên, chặng đường nắm giữ quyền lực của họ lại ngắn ngủi và đầy sóng gió. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích lịch sử, bản chất và nguyên nhân dẫn đến thất bại của Tổ chức Anh em Hồi giáo trong cuộc chiến chính trị đầy cam go tại Ai Cập.
Tổ chức Anh em Hồi giáo: Từ hoạt động xã hội đến chính trường
Được thành lập năm 1928 bởi Hassan al-Banna, Tổ chức Anh em Hồi giáo mang trong mình sứ mệnh phục hưng đạo Hồi và giáo dục thế giới theo luật lệ của nó. Tổ chức này bị coi là bất hợp pháp dưới thời Tổng thống Nasser (1950-1960), và chỉ được hoạt động hạn chế trong lĩnh vực xã hội dưới thời Tổng thống Mubarak.
Chính các hoạt động xã hội như từ thiện, giúp đỡ người nghèo đã giúp Tổ chức Anh em Hồi giáo trở thành một tổ chức có uy tín trong xã hội Ai Cập, đặc biệt là với tầng lớp nghèo. Với mạng lưới rộng khắp và sự tham gia của nhiều trí thức, Anh em Hồi giáo dần trở thành một thế lực chính trị tiềm ẩn.
Mùa xuân Arab năm 2011 đã mở ra cơ hội cho Tổ chức Anh em Hồi giáo tham gia sân chơi chính trị. Họ đã khôn khéo lợi dụng làn sóng biểu tình, sự chia rẽ của phe đối lập và sự ủng hộ của một bộ phận dân chúng để từng bước củng cố quyền lực.
Thắng lợi ngắn ngủi và cuộc chiến quyền lực đầy cam go
Trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2011-2012, Đảng Tự do và Công lý do Tổ chức Anh em Hồi giáo lãnh đạo đã giành chiến thắng vang dội, chiếm đa số ghế trong quốc hội. Tiếp đó, ứng cử viên Mohamed Morsi của tổ chức này đã đắc cử tổng thống vào tháng 6/2012.
Tuy nhiên, chiến thắng của Anh em Hồi giáo không đồng nghĩa với việc họ nắm giữ toàn bộ quyền lực. Quân đội, đại diện cho phe thế tục, vẫn là một thế lực đáng gờm với tầm ảnh hưởng lớn. Giữa hai phe phái đã diễn ra một cuộc chiến quyền lực đầy cam go.
Những sai lầm dẫn đến thất bại của Anh em Hồi giáo
Chỉ sau hơn một năm nắm quyền, Tổng thống Morsi đã bị quân đội lật đổ vào tháng 7/2013. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến thất bại nhanh chóng của Tổ chức Anh em Hồi giáo?
Thứ nhất, thiếu kinh nghiệm cầm quyền: Anh em Hồi giáo vốn là một phong trào tôn giáo, thiếu kinh nghiệm quản lý đất nước và giải quyết các vấn đề kinh tế – xã hội.
Thứ hai, thiếu nghệ thuật chính trị: Họ đã không thể dung hòa các lực lượng chính trị khác trong xã hội đa nguyên của Ai Cập, dẫn đến sự chia rẽ và đối lập.
Thứ ba, bối cảnh chính trị phức tạp: Ai Cập thời kỳ hậu Mùa xuân Arab phải đối mặt với nhiều thách thức như khủng hoảng kinh tế, bất ổn xã hội và sự can thiệp của các thế lực nước ngoài.
Thứ tư, những quyết định sai lầm: Tổng thống Morsi đã quá vội vàng trong việc tập trung quyền lực, tấn công phe quân đội và áp đặt luật Hồi giáo, khiến phe đối lập càng thêm mạnh mẽ.
Thứ năm, sự phản đối của xã hội: Nỗ lực Hồi giáo hóa của Anh em Hồi giáo đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ một bộ phận người dân Ai Cập, những người mong muốn một chế độ dân chủ và tự do hơn.
Bài học từ thất bại của Anh em Hồi giáo
Thất bại của Tổ chức Anh em Hồi giáo tại Ai Cập cho thấy sự phức tạp của tiến trình chuyển đổi chính trị tại các quốc gia Hồi giáo. Nó cũng là bài học đắt giá cho bất kỳ lực lượng chính trị nào muốn nắm giữ quyền lực.
Bài học quan trọng nhất chính là sự cần thiết phải dung hòa các lực lượng chính trị khác nhau, tôn trọng sự đa nguyên và quyền tự do của người dân. Bên cạnh đó, việc giải quyết các vấn đề kinh tế – xã hội, đảm bảo an sinh cho người dân cũng là yếu tố quan trọng để duy trì sự ổn định và phát triển đất nước.
