Năm 1990, trong khi thế giới dõi theo cuộc tái thống nhất đầy cảm xúc của nước Đức, một câu chuyện thống nhất khác, lặng lẽ hơn nhưng không kém phần quan trọng, đã diễn ra tại Yemen. Tuy nhiên, trái ngược với sự thành công của nước Đức, Yemen sau thống nhất lại rơi vào vòng xoáy nội chiến, đặt nền móng cho những bất ổn kéo dài cho đến tận ngày nay. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về bối cảnh lịch sử, diễn biến và hậu quả của cuộc nội chiến Yemen năm 1994, một bi kịch của sự chia rẽ và xung đột.
Sự chia cắt của Yemen không giống với trường hợp của Đức, Triều Tiên hay Việt Nam. Từ trước Thế chiến I, Yemen đã bị chia cắt thành hai miền: miền Bắc nằm dưới sự cai trị của Đế quốc Ottoman và miền Nam là thuộc địa của Anh. Năm 1918, miền Bắc tuyên bố độc lập, trong khi miền Nam tiếp tục nằm dưới sự kiểm soát của Anh cho đến năm 1967.
Sự khác biệt về hệ thống chính trị và kinh tế giữa hai miền đã tạo ra những mâu thuẫn sâu sắc. Miền Bắc là một quốc gia quân chủ, sau đó chuyển sang chế độ cộng hòa sau cuộc nội chiến năm 1962. Miền Nam, dưới sự ảnh hưởng của Liên Xô, trở thành nhà nước cộng sản duy nhất ở Trung Đông. Hai miền Yemen từng đụng độ quân sự vào năm 1972 và 1979.
Việc phát hiện ra dầu mỏ ở khu vực biên giới vào những năm 1980 đã thúc đẩy quá trình thống nhất. Năm 1990, hai miền Yemen chính thức hợp nhất thành Cộng hòa Yemen. Tuy nhiên, sự thống nhất này chỉ là hình thức, bởi những mâu thuẫn sâu xa vẫn chưa được giải quyết.
Sự phân biệt đối xử giữa người miền Bắc và miền Nam, sự bất bình đẳng kinh tế, và sự trỗi dậy của các phong trào Hồi giáo cực đoan đã làm gia tăng căng thẳng. Việc hàng loạt công nhân Yemen bị trục xuất khỏi các nước vùng Vịnh sau khi Yemen từ chối tham gia liên minh chống Iraq năm 1990 càng làm trầm trọng thêm tình hình kinh tế xã hội.
Sự trở về của hàng ngàn chiến binh Mujahideen từ Afghanistan, bao gồm cả Osama bin Laden, đã gieo rắc thêm bất ổn. Những vụ tấn công nhằm vào các lãnh đạo cánh tả miền Nam gia tăng, dẫn đến sự chia rẽ sâu sắc giữa hai miền.
Mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm khi Phó Tổng thống Ali Salem al-Beidh, đại diện cho miền Nam, rời bỏ chức vụ và trở về Aden. Sự kiện này đánh dấu sự khởi đầu của cuộc nội chiến năm 1994.
Cuộc chiến chính thức bùng nổ vào tháng 5/1994, khi quân đội miền Bắc ném bom Aden. Mặc dù phe ly khai miền Nam nhận được sự ủng hộ của một số quốc gia Arab, nhưng quân đội miền Bắc vẫn chiếm ưu thế tuyệt đối.
Sau nhiều tháng giao tranh ác liệt, quân đội miền Bắc chiếm được Aden vào tháng 7/1994, kết thúc cuộc nội chiến. Hàng ngàn người miền Nam phải lưu vong, trong khi những người ở lại phải đối mặt với sự đàn áp và bất ổn.
Cuộc nội chiến năm 1994 đã để lại những hậu quả nặng nề cho Yemen. Đất nước bị tàn phá, kinh tế suy thoái, và xã hội chia rẽ sâu sắc. Cuộc chiến cũng tạo điều kiện cho sự trỗi dậy của các phong trào Hồi giáo cực đoan, như Houthi, góp phần vào tình trạng bất ổn kéo dài cho đến ngày nay.
Sự kiện này là một bài học đau xót về sự thống nhất vội vàng và thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Nó cũng cho thấy tầm quan trọng của việc giải quyết các mâu thuẫn xã hội, kinh tế và chính trị trước khi tiến hành thống nhất đất nước. Bài học của Yemen là lời cảnh tỉnh cho các quốc gia khác đang trên con đường tìm kiếm sự thống nhất.
Tài liệu tham khảo:
- Không có tài liệu tham khảo cụ thể được cung cấp trong bài viết gốc.
