Ngồi thiền đúng cách sẽ mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe và tinh thần, giúp chúng ta trở nên sáng suốt. Bài viết sau sẽ hướng dẫn cách ngồi thiền đúng chuẩn, để đạt được hiệu quả cao khi thiền!
Ngồi thiền là gì?
Thiền là phương pháp để lắng tâm, an định tâm. Ngồi thiền là một trong bốn tư thế thiền gồm: đi, đứng, ngồi và nằm. Ngồi thiền giúp chúng ta lắng tâm và làm chủ tâm nhanh nhất và tốt nhất.
Ngồi thiền giúp tâm trí được sáng suốt, an lành
Chuẩn bị trước khi ngồi thiền
Để ngồi thiền hiệu quả, chúng ta cần chuẩn bị như sau:
Không gian ngồi thiền
Trước khi bắt đầu ngồi thiền, hãy chuẩn bị một không gian yên tĩnh riêng biệt. Trong mùa hè, hãy chọn nơi thoáng mát, trong mùa đông, hãy chọn nơi ấm áp. Ở nhà, bạn có thể ngồi thiền tại phòng thờ hoặc phòng riêng.
Chọn không gian yên tĩnh, riêng biệt để tọa thiền (ảnh minh họa)
Ngoài ra, bạn có thể đốt một nụ trầm hoặc một cây hương trầm để không gian ngồi thiền trở nên thơm tho và sạch sẽ hơn.
Thời gian ngồi thiền
Tùy thuộc vào thời gian có sẵn trong ngày, bạn có thể dành ra một khoảng thời gian ngồi thiền từ 10 đến 20 phút hoặc hơn. Thời gian ngồi thiền hàng ngày mang lại rất nhiều lợi ích.
Dụng cụ ngồi thiền
Thông thường, ngồi thiền sẽ sử dụng bồ đoàn và tọa cụ.
Những dụng cụ cần thiết khi ngồi thiền
Tuy nhiên, nếu bạn không có bồ đoàn và tọa cụ, bạn có thể thay thế bằng hai vật dụng sau đây:
- Một chiếc gối cao khoảng 10cm – 15cm để kê mông khi ngồi, thay thế cho bồ đoàn.
- Một chiếc nệm hoặc chăn kích thước vuông, có cạnh 70 – 80cm để tạo độ êm ái khi đặt đôi chân, thay thế cho tọa cụ.
Có thể sử dụng chăn, gối thay thế cho bồ đoàn và tọa cụ
Trang phục ngồi thiền
Khi ngồi thiền, hãy mặc những bộ quần áo rộng rãi và thoải mái. Tránh mặc quần áo bó sát để máu huyết dễ lưu thông. Hãy tháo bỏ những đồ vật buộc trên người như đồng hồ để không gây cản trở.
Các tư thế ngồi thiền đúng cách
Tư thế ngồi
- Đặt bồ đoàn về phía giữa của tọa cụ. Nếu không có bồ đoàn hoặc tọa cụ, bạn có thể thay thế bằng gối và chăn như hướng dẫn ở trên.
- Bước lên tọa cụ, đặt mông vào bồ đoàn sao cho xương cụt ở giữa bồ đoàn, ngồi cân đối. Ngồi một nửa mông trên bồ đoàn mà không ngồi trụ lên hết bồ đoàn. Điều này giúp tư thế của bạn vững vàng.
Tư thế ngồi thiền trên bồ đoàn và tọa cụ (Ảnh minh họa)
Tư thế chân
Chúng ta có hai tư thế chân khi ngồi thiền là bán già và kiết già.
Tư thế bán già
“Bán” có nghĩa là một nửa, “già” có nghĩa là trói; “bán già” tức là trói một chân. Ở tư thế này, chúng ta gác một chân lên đùi của chân kia: đặt chân phải lên đùi trái hoặc chân trái lên đùi phải.
Tư thế chân khi ngồi bán già
Tư thế kiết già
Tư thế kiết già hay toàn già là cả hai chân gác chéo lên: Đặt chân phải lên đùi trái, sau đó gác chân trái lên đùi phải; hoặc ngược lại.
Đây là tư thế rất tốt cho thiền, giúp cơ thể thả lỏng và toàn bộ máu được dồn lên não trong quá trình thiền.
Tư thế chân khi ngồi kiết già
Tư thế tay
Chúng ta có thể đặt tay trái lên tay phải hoặc ngược lại, để hai ngón tay cái chạm nhẹ vào nhau, tay để lên phía trên chân. Ngoài ra, có thể đặt hai tay vào hai đầu gối.
Cách đặt tay khi ngồi thiền
Khi ngồi thiền có thể đặt tay vào hai đầu gối
Tư thế vai, cổ, đầu
Vai, cổ, đầu nên được thả lỏng nhưng vẫn tương đối thẳng, không ngửa quá về phía sau và không cúi quá về phía trước. Toàn thân cần thư giãn, vặn người nhẹ nhàng, lắc và quay nhẹ cổ sang trái và sang phải để thoải mái.
Đầu, vai, cổ thả lỏng, tương đối thẳng khi ngồi thiền (Ảnh minh họa)
Ngồi thiền đúng cách với 04 bước
Bước 1: Nhập thiền
Trong 3 đến 5 hơi thở đầu tiên, chúng ta thực hiện như sau:
- Hít vào bằng mũi nhẹ nhàng và sâu. Khi hít vào, tưởng tượng không khí trong sạch, tươi mát, đầy dưỡng chất đi vào cơ thể và tràn ngập toàn bộ.
- Thở ra bằng miệng và tưởng tượng những hơi thở đem theo khí độc, bệnh tật, đau đớn, những suy nghĩ tiêu cực ra khỏi cơ thể.
Bước 2: Trụ thiền
Sau 3 – 5 hơi thở đầu tiên, mở mắt khoảng 1/3 (không nhắm mắt hoặc mở to), nhìn xuống về phía trước khoảng 1 – 1.5m. Đầu giữ tương đối thẳng, cúi nhẹ tự nhiên, không cúi quá.
Lúc này, ngậm miệng lại và chỉ thở bằng mũi. Thở một cách tự nhiên và nhẹ nhàng theo nhu cầu của cơ thể. Lưỡi chạm nhẹ lên hàm răng trên để không lưu thông điện của cơ thể và nước miếng không trào ra.
Sau đó, chúng ta có thể thiền theo phương pháp sau:
Bước đầu tập thiền đếm hơi thở (thiền sổ tức)
Đồng thời hít vào và thở ra nhẹ nhàng bằng mũi, đồng thời đếm hơi thở. Hít vào và thở ra đếm một, hít vào và thở ra đếm hai, tiếp tục như vậy đếm từ một đến mười. Nếu số đếm bị nhầm lẫn, bắt đầu lại từ một.
Đây là phương pháp tọa thiền sổ tức (“sổ” có nghĩa là đếm, “tức” có nghĩa là hơi thở, “sổ tức” có nghĩa là đếm hơi thở). Phương pháp này đơn giản nhưng giúp ta tập trung và lắng tâm rất tốt.
Thiền quán
Phương pháp thứ hai là ngồi thiền quán tư duy. Hãy tự đặt ra các vấn đề cần giải quyết của mình và tư duy theo lối đi từ ác hướng thiện – tư duy đi từ các điểm không tốt đến điểm tốt: không làm việc xấu ác, hoàn thiện nhân cách để trở thành người lương thiện.
Ví dụ, hãy tư duy về các hành vi không giết chóc, không trộm cắp, không phản bội, không lừa dối hoặc không nghiện ma túy, …
Khi ngồi thiền như vậy, tư duy của chúng ta sẽ rất sâu sắc và đưa đến quyết định rất sáng suốt. Thiền định giúp ta có quyết định sáng suốt bởi khi không lắng tâm, ta sẽ bị cảm tính chi phối, mất đi sự sáng suốt. Thiền định giúp ta đạt được quyết định sáng suốt.
Bước 3: Xả thiền
Khi kết thúc ngồi thiền, chúng ta thực hiện các động tác xả thiền sau:
- Mở to hai mắt.
- Nhẹ nhàng cử động cơ thể, có thể uốn cổ nhẹ nhàng hoặc xoay đầu. Đây là những động tác giúp cơ thể trở lại trạng thái bình thường.
- Xoa hai bàn tay vào nhau để tạo nhiệt độ, sau đó dùng bàn tay xoa mắt từ trong ra ngoài, xuống mí mắt.
- Tiếp theo, xoa mũi và sau đó xoa mặt. Sau đó, xoa tai từ phía sau ra phía trước. Tai có nhiều huyệt liên quan đến toàn bộ cơ thể, việc xoa tai giúp giảm bệnh tật và làm đẹp da. Tiếp theo, xoa trán và sau đó xoa miệng, xoa môi.
Động tác xoa mặt khi xả thiền
Sau đó, dùng các ngón tay cào đầu từ phía trước ra phía sau nhiều lần. Tiếp theo, xoa vai và vuốt cơ thể, sử dụng bàn tay vuốt sau lưng như thao tác mát-xa để khí huyết lưu thông.
Dùng ngón tay cào đầu từ phía trước ra phía sau nhiều lần
Sau khi xoa xong cơ thể, dùng tay lần lượt đặt chân xuống đất và duỗi chúng ra và xoa bóp từ đùi xuống chân, dừng lại khi cảm thấy thoải mái.
Dùng tay đặt chân xuống đất
Xoa bóp chân cho đỡ mỏi sau khi ngồi thiền
Hai gân bàn chân có chứa rất nhiều huyệt liên quan đến cả cơ thể, nên chúng ta nên xoa bóp nhiều lần. Đặc biệt, trước khi đi ngủ vào buổi tối, hãy xoa bóp gân bàn chân nhiều lần để có một giấc ngủ ngon và sâu hơn.
Day xoa gân bàn chân nhiều lần rất tốt cho sức khỏe
Bước 4: Hồi hướng công đức
Sau khi ngồi thiền, một nguồn năng lượng sẽ được sinh ra, được gọi là công đức. Sử dụng công đức này cho mục đích gì gọi là hồi hướng.
Ví dụ, bạn có thể hồi hướng công đức cho kỳ thi sắp tới hoặc sử dụng công đức này để mong cầu sự tốt đẹp và may mắn trong công việc,…
Bạn có thể hồi hướng công đức bằng cách nói: “Con kính lạy chư Phật, con xin hồi hướng công đức tọa thiền hôm nay cho…” (đọc những điều mà bạn mong cầu)
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã tìm thấy cách ngồi thiền đúng phương pháp, giúp tâm an, sáng suốt để sống và làm việc hiệu quả hơn mỗi ngày.
Nếu còn thắc mắc về cách ngồi thiền, hãy để lại bình luận dưới bài viết nhé!
