Vào một đêm tháng Sáu oi ả năm 1747, dưới bầu trời đầy sao của Khorasan, một bi kịch đã diễn ra, kết thúc cuộc đời của một trong những vị vua chinh phạt vĩ đại nhất lịch sử Ba Tư: Nader Shah. Không giống như những nhà chinh phạt lừng danh khác như Julius Caesar hay Alexander Đại đế, người kết thúc cuộc đời trên chiến trường hoặc bởi bàn tay của kẻ thù, cái chết của Nader Shah lại đến từ chính những người thân cận nhất. Câu chuyện về sự trỗi dậy và sụp đổ của ông là một bài học sâu sắc về sự phù du của quyền lực và hậu quả tàn khốc của sự hoang tưởng.
Nader Shah, sinh ra trong một gia đình bình thường, đã vươn lên từ tro tàn của một đế chế Safavid đang suy tàn để trở thành vị cứu tinh của Ba Tư. Tài năng quân sự thiên bẩm của ông đã giúp ông đánh bại người Afghanistan, đẩy lùi đế chế Mughal hùng mạnh ở Ấn Độ, chinh phục các vùng đất rộng lớn từ Trung Á đến Tây Á, và thiết lập một đế chế hùng mạnh. Ông được mệnh danh là “Napoleon của Ba Tư”, một minh chứng cho tài năng quân sự và tham vọng bành trướng lãnh thổ của mình.
Tuy nhiên, cùng với quyền lực ngày càng tăng, Nader Shah dần trở nên tàn bạo và hoang tưởng. Những cuộc chinh phạt liên miên đòi hỏi nguồn tài chính khổng lồ, dẫn đến việc tăng thuế quá mức và gây ra nhiều cuộc nổi dậy. Để đàn áp các cuộc nổi loạn, ông đã sử dụng những biện pháp tàn khốc, thậm chí còn ra lệnh xây dựng những ngọn tháp bằng sọ người, gợi nhớ đến hình ảnh tàn bạo của Timur, một vị vua chinh phạt khét tiếng trước đó. Sự nghi ngờ và sợ hãi đã ăn mòn tâm trí ông, khiến ông trừng phạt cả những người thân cận nhất, bao gồm cả con trai mình, Reza Qoli Mirza Afshar, người bị ông ra lệnh móc mắt vì nghi ngờ phản bội.
Bi kịch ở Khorasan
Năm 1747, Nader Shah hành quân đến Khorasan để dẹp tan cuộc nổi loạn do chính cháu trai mình, Ali Qoli, lãnh đạo. Sự hoang tưởng của ông ngày càng trầm trọng, khiến nhiều sĩ quan trung thành quay lưng lại với ông. Họ lo sợ cho mạng sống của mình trước sự tàn bạo và bất ổn định về tâm lý của vị vua. Việc Nader Shah trừng phạt những người thân cận một cách tùy tiện càng làm tăng thêm sự bất mãn trong quân đội.
Trong số những người bị Nader Shah nghi ngờ có Saleh Khan, quản gia của gia đình, và Mohammad Qoli Khan Qereqlu, đội trưởng đội cận vệ. Tin đồn về một âm mưu ám sát lan truyền trong quân đội, tạo nên một bầu không khí căng thẳng và sợ hãi. Đêm ngày 20 tháng 6 năm 1747, bi kịch đã xảy ra. Một nhóm khoảng 70 người, bao gồm cả Saleh Khan và Mohammad Qoli Khan, đã đột nhập vào lều của Nader Shah và giết chết ông trong lúc ông đang ngủ.
Cái chết của một vị vua
Theo lời kể của Chuki, sủng phi của Nader Shah, và bác sĩ Pere Louis Bazin, Nader Shah đã bị đánh thức bởi tiếng ồn ào của những kẻ ám sát. Ông đã cố gắng chống trả, nhưng đã quá muộn. Mohammad Qoli Khan đã đâm ông một nhát chí mạng, và Saleh Khan sau đó đã chặt đầu ông. Cái chết của Nader Shah đã kết thúc một thời kỳ huy hoàng nhưng cũng đầy bạo lực trong lịch sử Ba Tư.
Sau cái chết của Nader Shah, đế chế của ông nhanh chóng tan rã. Ahmad Khan Adbali, một chỉ huy người Afghanistan trung thành với Nader Shah, đã trở về Kandahar và thành lập đế chế Durrani, tiền thân của Afghanistan ngày nay. Cái chết của Nader Shah là một lời nhắc nhở về sự mong manh của quyền lực và hậu quả tàn khốc của sự hoang tưởng và tàn bạo.
Bài học lịch sử
Câu chuyện về Nader Shah là một minh chứng cho thấy quyền lực tuyệt đối có thể tha hóa con người như thế nào. Từ một vị tướng tài ba, người đã giải phóng đất nước khỏi sự xâm lược của nước ngoài, Nader Shah đã trở thành một bạo chúa tàn nhẫn, gieo rắc nỗi sợ hãi cho chính những người mà ông cai trị. Cái chết bi thảm của ông là một bài học lịch sử quý giá về tầm quan trọng của sự kiểm soát quyền lực, lòng nhân từ và sự công bằng trong việc lãnh đạo. Nó cũng là một lời nhắc nhở rằng sự vĩ đại thực sự không nằm ở việc chinh phục lãnh thổ, mà nằm ở việc xây dựng một xã hội công bằng và thịnh vượng cho người dân.
