Đêm đen như mực bao trùm bầu trời Hà Nội, im lặng một cách kỳ lạ trước thời khắc chuyển giao giữa ngày 20 và 21 tháng 11 năm 1970. Bất ngờ, tiếng cánh quạt xé gió xé toạc màn đêm, báo hiệu một sự kiện chấn động – cuộc tập kích táo bạo của quân đội Mỹ vào trại giam Sơn Tây, nơi được cho là đang giam giữ các phi công Mỹ bị bắn hạ trong chiến tranh Việt Nam.
Cuộc đột kích, được vạch ra từ nhiều tháng trước dưới sự chỉ đạo của Tổng thống Richard Nixon, như một tia hy vọng le lói cho hàng trăm gia đình Mỹ đang ngày đêm mong ngóng người thân trở về. Tuy nhiên, chiến tranh luôn ẩn chứa những bất ngờ tàn khốc, và hy vọng mong manh ấy đã nhanh chóng tan biến.
Ký Ức Về Những Mùa Giáng Sinh Không Trọn Vẹn
Giáng sinh năm 1970, trong khi các gia đình Mỹ sum vầy bên lò sưởi ấm áp, thì đâu đó trên đất nước Việt Nam xa xôi, những người lính Mỹ vẫn phải chịu cảnh giam cầm, nỗi nhớ nhà và sự khắc nghiệt của chiến tranh. Họ là những tù binh chiến tranh, bị giam giữ trong các trại giam khắc nghiệt, xa cách gia đình, bạn bè, và quê hương.
Để vơi đi phần nào nỗi nhớ nhà, một số tù binh đã được phép vẽ lại những ký ức về Giáng sinh. Bức tranh của Roland Mastin, bị bắt năm 1967, là một ngôi nhà phủ đầy tuyết trắng – có lẽ là ngôi nhà mơ ước của anh khi trở về. Trong khi đó, Daniel Glenn lại vẽ cha mẹ mình đứng trên bậc thềm căn nhà ở Norman, bang Oklahoma, cùng với cháu gái và cháu trai của anh, và cả chú chó Schnauzer đã chết ngay trước khi anh bị bắt vào năm 1966.
Những bức tranh, tuy đơn giản nhưng chất chứa bao nỗi niềm của những người lính trẻ, là minh chứng rõ nét cho sự tàn khốc của chiến tranh – nơi mà ngay cả ngày lễ sum vầy cũng trở thành một ảo ảnh đau đớn.
Bức tranh Giáng sinh của tù binh Roland Mastin
Bức tranh Giáng sinh của tù binh Daniel Glenn
Nỗi Đau Của Những Gia Đình Bị Chia Cắt
Chiến tranh không chỉ gieo rắc nỗi đau cho những người lính nơi chiến trường mà còn để lại những vết thương lòng khó phai mờ cho những người ở lại. Hàng trăm gia đình Mỹ đã phải sống trong nỗi mong ngóng, tuyệt vọng khi người thân của họ bị bắt làm tù binh ở Việt Nam.
Nhiều năm liền, họ phải giữ im lặng, không dám lên tiếng vì lo sợ sự khích động công khai sẽ khiến người thân của họ bị đối xử tồi tệ hơn.
Gia đình Stephen Kott năm 1967
Stephen Kott và các con
Gia đình Bob Jeffrey năm 1965
Bob Jeffrey và con trai
Cuộc sống của họ là chuỗi ngày dài chống chọi với nỗi đau chia ly, vừa làm cha, vừa làm mẹ, và nuôi dạy những đứa con lớn lên trong sự thiếu vắng tình thương của người cha.
Gia đình Harold Kushner năm 1967
Harold Kushner và con gái
Họ khao khát một ngày được trùng phùng, được sống trong bình yên và hạnh phúc. Thế nhưng, chiến tranh đã cướp đi của họ điều đó, để lại những nỗi đau không gì bù đắp nổi.
Hy Vọng Lên Tiếng Và Chiến Dịch Vận Động
Bước sang năm 1969, phớt lờ chỉ thị của chính phủ, các gia đình tù binh Mỹ đã quyết định lên tiếng. Họ thành lập các nhóm vận động, tổ chức các cuộc biểu tình, gửi thư kêu gọi tới chính phủ và các tổ chức quốc tế, yêu cầu Bắc Việt trả tự do cho người thân của họ.
Gia đình Jimmy Plowman
Họ tin rằng, dù chỉ là những giọt nước nhỏ nhoi, nhưng nếu đủ lâu cũng có thể mài mòn được tảng đá. Chính quyết tâm và lòng kiên trì của họ đã góp phần thúc đẩy quá trình đàm phán giữa Mỹ và Bắc Việt, hướng tới việc trả tự do cho tù binh hai bên.
Cuộc Đột Kích Sơn Tây Và Bài Học Lịch Sử
Cuộc đột kích Sơn Tây, dù không đạt được mục tiêu giải cứu tù binh, nhưng đã góp phần nâng cao nhận thức của công chúng Mỹ về hoàn cảnh của các tù binh chiến tranh. Nó cũng là minh chứng cho quyết tâm của chính phủ Mỹ trong việc đưa người lính của mình trở về.
Tuy nhiên, vụ việc cũng đặt ra nhiều câu hỏi về cái giá của chiến tranh và sự cần thiết phải ngăn chặn chiến tranh xảy ra. Bài học lịch sử đó vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, chiến tranh luôn là bi kịch đối với tất cả các bên, và hòa bình luôn là lựa chọn tốt nhất.
