Đức Phật – Siêu Phàm Trong Thế Gian
Trong lịch sử, Đức Phật là một trong những vị Giáo Chủ duy nhất không tự xưng là Thiên sứ. Sự tu chứng của Ngài và những thành tựu của Ngài đều dựa vào sự cố gắng và trí tuệ thông thường của một người ở thế gian. Phật đạo là con đường của thế nhân, trong đó con người có quyền tự chủ và không có một Đấng tối cao nào can thiệp vào số phận của con người. Đức Phật khuyến khích các đệ tử “tự quy y” và không nên phụ thuộc vào ai khác. Ngài khuyến khích mỗi người tự phát triển và tự giải thoát, bởi con người có đủ quyền năng để mở rộng sức mạnh của mình. Đức Phật đã tìm ra Con Đường giải thoát và muốn con người tự mình khám phá và tu chứng trên Con Đường đó.
Tự Do Tư Tưởng và Khoan Dung
Phật giáo được biết đến với tinh thần tự do tư tưởng và sự khoan dung. Trong lịch sử, không có tôn giáo nào khác có mức độ tự do tư tưởng như trong giới Phật giáo. Không có sự ngược đãi hoặc xung đột nào với các tín đồ của các tôn giáo khác và không có sự bạo lực nào trong 2500 năm lịch sử của Phật giáo. Đức Phật khuyên các đệ tử không nên tin tưởng vào bất cứ điều gì cho đến khi hiểu và chấp nhận bằng tâm đắc. Đức Phật không muốn tâm tư bị ảnh hưởng và không thể sử dụng các quy tắc kỷ luật và quy trình cơ động mà không có khả năng tự suy xét.
Khái Quát về Dukkha – Khổ Đế
Cái chân lý cơ bản về Đạo Phật được thể hiện trong bốn Chân Lý Cao Cả (Cattari Ariyasaccani):
- Dukkha (Khổ đế)
- Samudaya (Tập đế) – nguyên nhân của Dukkha
- Nirodha (Diệt đế) – sự ngừng dứt của Dukkha
- Magga (Đạo đế) – con đường dẫn đến sự diệt Dukkha
Khái niệm Dukkha thường được hiểu là “đau khổ” hoặc “khốn khổ”. Tuy nhiên, trong triết học Phật giáo, Dukkha có ý nghĩa rộng hơn nhiều. Nó bao gồm cả khái niệm về sự không vĩnh viễn, không đáng tin cậy và xung đột trong cuộc sống. Đạo Phật không phủ nhận sự hạnh phúc, nhưng nhận thức rằng sự hạnh phúc không thể tồn tại mãi mãi và nằm trong giới hạn của Dukkha. Các hình thức đau khổ bao gồm sự sanh, già, bệnh, chết và mọi cảnh giới đau khổ khác trong cuộc sống. Đạo Phật nhấn mạnh rằng niềm vui và hạnh phúc cũng không thoát khỏi Dukkha. Để thực hiện sự giải thoát, con người cần nhìn rõ và nhận thức về Dukkha.
Khả Năng Cừu Đạt
Theo giáo lý nhà Phật, không có một thực thể hay “chủ tể” đằng sau năm uẩn. Khái niệm về “ta” chỉ là một ý niệm sai lầm. Tất cả những khối vật chất và tình thức (năm uẩn) là Dukkha và không có một thực thể đứng phía sau để chịu Dukkha. Điều này đối lập hoàn toàn với quan điểm rằng có một thực thể tư tưởng hay “ta”. Tư tưởng chính là người tư tưởng, tâm sở chính là tâm vương. Khái niệm này trong Phật giáo ngược lại với quan điểm “Tôi tư tưởng, vậy thời có tôi” của Descartes. Điều này cho thấy rằng tâm thức và tri thức không có một thực thể độc lập đứng phía sau mà đó là những khối năm uẩn.
Đức Phật không biết buồn và luôn sống vui vẻ. Đệ tử của Ngài sống trong an lạc và không sợ hãi. Phật giáo không gây ra sự buồn bã mà ngược lại mang đến hạnh phúc và an lạc. Sự hạnh phúc trong Phật giáo không phụ thuộc vào những tình huống bên ngoài mà là sự chấp nhận và nhìn nhận đúng với tất cả mọi thứ như thật, bởi Phật giáo chỉ dẫn con người đến sự tự tại, an lạc và hạnh phúc.
