Từ thời xa xưa, vùng đất Nam Bộ và hòn đảo ngọc Phú Quốc đã gắn liền với lịch sử dân tộc Việt Nam. Bài viết này sẽ đưa chúng ta ngược dòng thời gian, khám phá hành trình xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với vùng đất trù phú này, từ thời kỳ khai hoang lập ấp đến những biến động địa chính trị phức tạp trong thế kỷ XX.
Đảo Phú Quốc – Hòn ngọc của Việt Nam
Vịnh Thái Lan, với hơn 200 hòn đảo lớn nhỏ, là vùng biển chiến lược quan trọng, nơi giao thoa của nhiều nền văn minh. Trong số đó, Phú Quốc nổi bật với diện tích đáng kể và tiềm năng kinh tế phong phú. Vị trí địa lý đặc biệt của Phú Quốc, nằm giữa Việt Nam và Campuchia, đã đặt ra những thách thức trong việc xác định chủ quyền.
Hà Tiên và Phú Quốc: Từ Thời Kỳ Khai Hoang đến Sự Bảo Hộ của Việt Nam
Cuối thế kỷ XVII, vùng Hà Tiên còn hoang vu, là nơi ẩn náu của cướp biển. Mạc Cửu, một người Hoa di cư, đã đến đây khai hoang lập ấp, đặt nền móng cho sự phát triển của vùng đất này. Ban đầu thần phục Campuchia, nhưng trước tình hình bất ổn trong nước, Mạc Cửu đã xin đặt mình dưới sự bảo hộ của chúa Nguyễn, Việt Nam vào năm 1708. Lãnh thổ Hà Tiên lúc bấy giờ bao gồm Long Cai, Cần Vọt, Vũng Thơm, Rạch Giá, Cà Mau và đảo Phú Quốc.
Con trai ông, Mạc Thiên Tứ, tiếp tục sự nghiệp của cha, dẹp yên giặc cướp, củng cố sự cai quản của Việt Nam đối với vùng đất này. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt quan trọng, khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với Hà Tiên và các đảo phụ thuộc, bao gồm cả Phú Quốc.
Thời Kỳ Thuộc Địa và Những Tranh Chấp Lãnh Thổ
Năm 1874, sau khi Pháp xâm lược Việt Nam, Hà Tiên cùng các đảo thuộc tỉnh này, bao gồm Phú Quốc, rơi vào tay thực dân. Pháp thiết lập chính quyền thuộc địa ở Nam Kỳ và chính quyền bảo hộ ở Campuchia. Trong bối cảnh này, chủ quyền của Việt Nam đối với các đảo trên vịnh Thái Lan, bao gồm Phú Quốc, vẫn được duy trì.
Đảo Thổ Chu – Một phần lãnh thổ không thể tách rời của Việt Nam
Tranh chấp chủ quyền các đảo trên vịnh Thái Lan giữa Việt Nam và Campuchia bắt đầu nảy sinh vào đầu thế kỷ XX, chủ yếu xoay quanh lợi ích kinh tế từ các mỏ khoáng sản. Dù Campuchia đưa ra một số yêu sách, nhưng chủ quyền của Việt Nam đối với Phú Quốc và các đảo khác vẫn được khẳng định qua các văn bản pháp lý và thực tiễn lịch sử.
Đường Brévié và Hiệp Định Vùng Nước Lịch Sử
Năm 1939, Toàn quyền Đông Dương Brévié vạch ra một đường phân chia khu vực quản lý hành chính và cảnh sát trên vịnh Thái Lan. Đường Brévié, ban đầu chỉ mang tính chất hành chính, đã trở thành tâm điểm tranh chấp về sau.
Sau năm 1975, Campuchia có những hành động gây phức tạp tình hình tranh chấp, thậm chí đưa quân chiếm đóng một số đảo. Tuy nhiên, bước ngoặt quan trọng diễn ra vào năm 1982, khi Việt Nam và Campuchia ký Hiệp Định về Vùng Nước Lịch Sử. Hiệp định này chính thức công nhận đường Brévié là ranh giới phân chia chủ quyền các đảo, khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với Phú Quốc và các đảo phía Nam đường Brévié.
Sơ đồ Vùng nước lịch sử 1982 giữa Việt Nam và Campuchia
Kết Luận
Hành trình xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với Phú Quốc và Nam Bộ là một quá trình dài, phức tạp, gắn liền với những biến động lịch sử quan trọng. Từ thời kỳ khai hoang lập ấp, qua thời kỳ thuộc địa và những tranh chấp lãnh thổ, đến Hiệp định Vùng nước lịch sử năm 1982, chủ quyền của Việt Nam đối với vùng đất này đã được khẳng định vững chắc. Bài học lịch sử này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, đồng thời đề cao tinh thần hợp tác, hữu nghị giữa các quốc gia trong việc giải quyết các tranh chấp.
Tài liệu tham khảo
- Báo điện tử Giáo dục Việt Nam: Tại sao Hun Sen lại nói “không thể đòi” Phú Quốc, Nam Bộ? (chuỗi bài ba kỳ).
- Các văn bản pháp lý liên quan đến chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam.
