Câu chuyện về viên kim cương Kohinoor, “Ngọn núi ánh sáng”, không chỉ là câu chuyện về một viên đá quý lấp lánh mà còn là một khúc bi tráng về lịch sử chinh phạt, thực dân và những tranh chấp dai dẳng. Từ Ấn Độ đến Anh Quốc, hành trình của Kohinoor gắn liền với những biến động quyền lực, những cuộc chiến tranh đẫm máu và những toan tính chính trị phức tạp. Liệu viên kim cương này là biểu tượng của sự thực dân hay là một di sản tranh chấp giữa nhiều quốc gia?
Từ Andhra Pradesh đến Delhi: Kohinoor và Những Cuộc Chinh Phạt Đầu Tiên
Kohinoor, viên kim cương được phát hiện gần Guntur, bang Andhra Pradesh dưới triều đại Kakatiya, ban đầu được đặt trang trọng trong một ngôi đền. Tuy nhiên, sự bình yên này không kéo dài. Cuối thế kỷ 13, Sultan Delhi, Alauddin Khilji, trong một cuộc cướp phá bất ngờ, đã chiếm đoạt Kohinoor cùng nhiều báu vật khác, mang chúng về kinh đô Delhi. Đây đánh dấu sự khởi đầu cho hành trình đầy biến động của viên kim cương quý giá này.
Kim cương Kohinoor trên vương miện Hoàng gia Anh. Nguồn: Ibtimes.
Kohinoor sau đó tiếp tục nằm trong tay đế chế Mughal, thế lực đã chinh phạt Delhi vào thế kỷ 16. Sự xuất hiện của người Mughal đã làm thay đổi cục diện chính trị Ấn Độ, và Kohinoor, như một biểu tượng của quyền lực và sự giàu có, trở thành một phần trong kho báu của họ.
Từ Ba Tư Đến Afghanistan: Kohinoor và Vòng Xoáy Tranh Đoạt
Năm 1739, Delhi lại một lần nữa bị chinh phạt, lần này bởi vua Ba Tư Nadir Shah. Trong cuộc xâm lược tàn bạo này, ngoài việc gây ra vô số thương vong cho người dân, Nadir Shah đã cướp bóc một lượng lớn chiến lợi phẩm, trong đó có cả chiếc Ngai vàng Chim Công (Peacock Throne) lừng danh và viên kim cương Kohinoor. Chính Nadir Shah được cho là người đã đặt tên cho viên kim cương là “Kohinoor”, nghĩa là “Ngọn núi ánh sáng”. Sự so sánh giá trị của Kohinoor với một lượng vàng khổng lồ bởi một trong những người vợ của Nadir Shah càng khẳng định giá trị vô song của viên kim cương này.
Sau khi Nadir Shah qua đời năm 1747, Kohinoor rơi vào tay Ahmad Shah Durrani, một trong những tướng lĩnh của ông, người sau này trở thành vua Afghanistan. Viên kim cương tiếp tục hành trình của mình, trở thành một phần của vương triều Afghanistan cho đến năm 1809, khi một hậu duệ của Durrani buộc phải dâng Kohinoor cho Ranjit Singh, vị vua Sikh hùng mạnh tại Punjab.
Từ Punjab đến Anh Quốc: Kohinoor và Bóng Đen Thực Dân
Ranjit Singh, vị vua Sikh quyền lực, đã sở hữu Kohinoor trong một thời gian. Tuy nhiên, những người kế vị ông đã không thể giữ vững được vương quốc. Người Sikh bị đánh bại bởi đế quốc Anh trong hai cuộc chiến tranh, và đến năm 1849, hầu hết lãnh thổ của người Sikh đã bị sáp nhập vào Ấn Độ thuộc Anh. Kohinoor, trong bối cảnh này, được cho là đã được “tặng” cho người Anh. Tuy nhiên, tính tự nguyện của việc “tặng” này vẫn là một vấn đề gây tranh cãi.
Việc Duleep Singh, vị vua cuối cùng của đế chế Sikh, khi đó mới 10 tuổi, ký vào hiệp ước nhượng Kohinoor cho Anh Quốc đã dấy lên nhiều nghi vấn. Liệu một đứa trẻ 10 tuổi có đủ khả năng để đưa ra quyết định về số phận của một báu vật quốc gia? Luận điểm cho rằng Kohinoor được trao cho Anh như một khoản bồi thường chiến phí tự nguyện có vẻ như không thuyết phục.
Kohinoor: Di Sản Tranh Chấp và Bài Học Lịch Sử
Việc nhiều quốc gia, bao gồm Iran, Afghanistan, Pakistan và Ấn Độ, đều đòi quyền sở hữu Kohinoor đã khiến việc giải quyết tranh chấp trở nên vô cùng phức tạp. Mỗi quốc gia đều có những lý lẽ riêng, dựa trên lịch sử sở hữu và những biến động chính trị.
Đối với Anh Quốc, việc tồn tại nhiều bên tranh chấp Kohinoor lại vô tình trở thành một “lá chắn” giúp họ tránh phải đối mặt với những yêu cầu bồi thường cho quá khứ thực dân. Lập trường cứng rắn của Anh Quốc, thể hiện qua tuyên bố của Thủ tướng David Cameron năm 2010 rằng Kohinoor phải “ở nguyên vị trí”, cho thấy sự miễn cưỡng của họ trong việc trả lại những cổ vật đã bị chiếm đoạt trong thời kỳ thực dân.
Câu chuyện về Kohinoor không chỉ đơn thuần là một tranh chấp về quyền sở hữu một viên kim cương. Nó còn là một lời nhắc nhở về những hậu quả tàn khốc của chủ nghĩa thực dân, về sự bóc lột và cướp bóc tài nguyên của các quốc gia bị đô hộ. Liệu Kohinoor sẽ tiếp tục là một biểu tượng của quá khứ thực dân, hay sẽ được trả lại cho chủ sở hữu hợp pháp? Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ, nhưng hành trình của Kohinoor chắc chắn sẽ tiếp tục là một chủ đề gây tranh cãi và là một bài học lịch sử đáng suy ngẫm.
