Nhân quả là một quy luật tự nhiên điều chỉnh mọi sự vận hành trong vũ trụ. Điều này không phải là do Thiên Chúa, Phật Bồ Tát hay một thực thể tối cao nào tạo ra, và không ai có thể can thiệp vào. Đây là sự công bằng và tương đối. Một người có thể trốn thoát khỏi pháp luật của thế gian nhưng không thể tránh khỏi nhân quả và hậu quả. Có một câu ngạn ngữ cho rằng: “Gieo gió, gặt bão” và “Để biết quá khứ, hãy nhìn vào hiện tại. Để biết tương lai, hãy xem hiện tại”. Đây cũng là lời khẳng định về quy luật nhân quả.
Tuy nhiên, nhân quả thực sự là một khái niệm sâu sắc, không phải ai cũng có thể hiểu hết, kể cả trong cảnh giới của Bồ Tát. Kinh điển nói rằng “Bồ Tát sợ nhân, chúng sinh sợ quả”. Bồ Tát luôn lo lắng về việc mắc sai lầm và luôn cân nhắc trước khi hành động để tránh khỏi những hậu quả đau khổ. Trái lại, phàm nhân gian thường. Đôi khi chúng ta biết làm việc sai nhưng vẫn cứ làm, và từ đó gây ra nhiều tội ác, phải chịu sự đau khổ của luân hồi.
Trong giáo pháp Phật, cũng thường nói rằng “Vạn pháp giai không, nhân quả bất không”. Bất kể chúng ta thăng lên hay đoạ lạc, từ phàm nhân đến trở thành Bồ Tát, không ai thoát khỏi quy luật nhân quả.
Nhân Quả: Thực Tế Hay Chỉ Là Tưởng Tượng?
Trong quá khứ, Đức Phật đã kể một câu chuyện để cảnh báo những người không tin vào nhân quả. Câu chuyện này cho thấy dù đã trở thành Phật nhưng vẫn không thể thoát khỏi quy luật nhân quả. Khi đó, ở Ấn Độ, trong thành Ca tỳ la vệ có một ao nước, tất cả tôm cá đều bị người dân bắt và ăn hết. Trong ao đó có một con cá lớn cũng bị bắt. Một chú bé thường hay đùa nghịch, dùng cây gõ lên đầu con cá ba lần. Trên thực tế, trong cuộc đời Phật Thích Ca, vua Ba-Tư-Nặc, người tôn sùng Phật, đã cưới một cô con gái dòng họ thích Ca và có một thái tử tên là Lưu Ly. Khi còn nhỏ, thái tử Lưu Ly thường đến thành Ca tỳ la vệ chơi. Một ngày nọ, vì đùa nghịch tại toà thuyết pháp của Phật mà bị người gác đuổi ra khỏi chùa, từ đó sinh lòng căm hận.
Thái tử Lưu Ly mang lòng hận thù đó đến khi trưởng thành và trở thành vua, anh ta đã cảm thấy hận thù với dòng họ Thích Ca, quân đội của anh ta xâm chiếm và giết chết người dân trong thành Ca tỳ la vệ. Đức Phật hiểu được tất cả và cố gắng ngăn chặn, nhưng không thành công. Trong thời gian này, Đức Phật nổi lên đau đầu trong ba ngày. Mục Kiền Liên, một trong mười đệ tử lớn nhất của Đức Phật, có trí tuệ vượt trội đã có lòng từ bi và sử dụng sức mạnh siêu nhiên để đưa họ dòng họ Thích Ca vào một bát và tạm thời đưa họ vào cõi trời để tránh hiểm nguy. Tuy nhiên, cuối cùng, người ta không thể cứu được họ và khi đưa trở lại, trong bát chỉ còn máu. Các đệ tử đệm nhận được lời dạy của Đức Phật về nguyên nhân và lý do câu chuyện này xảy ra. Con cá lớn trong ao nước trước kia lại là vua Lưu Ly. Những con tôm cá trong ao bị bắt và ăn đó là quân đội dưới quyền vua. Những người dân và những người thuộc dòng họ Thích Ca bị giết là những người đã bắt cá từ trước. Chú bé đùa nghịch và đánh vào đầu con cá ba lần chính là Đức Phật Thích Ca trong kiếp trước, và đã cảm thấy đau đầu trong ba ngày…
Nhân Quả: Hiểu Đúng Hay Chỉ Là Tưởng Tượng?
Những câu chuyện như vậy từ thời xưa đến nay, dù có cách xa thời Đức Phật còn sống, vẫn khó để mọi người tin. Nhưng sự thật luôn tồn tại mãi. Kinh điển nói: “Như Lai nói lời chân, lời thật, lời như, lời không dối, lời chẳng khác”. Chẳng phải không tin là không có? Nếu chúng ta không tin, thì chúng ta cũng sẽ không tin nữa. Dù chúng ta có muốn hay không, chúng ta đều bị quy luật nhân quả chi phối.
Gần đây, có một số người vì không hiểu rõ về nhân quả mà dù ban đầu đi chùa, làm việc thiện, nhưng khi gặp khó khăn, thách thức trong cuộc sống, họ than trời trách Phật không giúp đỡ nên không tiếp tục đi chùa hoặc làm thiện nữa, điều đó thật đáng tiếc! Sự khó khăn ngày hôm nay xảy ra vì nó phải xảy ra, bất kể chúng ta làm thiện hay không, thời gian trước đây chúng ta đã làm nhiều việc xấu nên chúng ta phải trả giá. Những việc làm thiện trong hiện tại chỉ được hưởng trong kiếp sau hoặc cuộc sống này, bởi vì nhân quả liên quan đến quá khứ, hiện tại và tương lai. Do đó, chúng ta có “Hiện Báo” (hưởng trước trong kiếp này), “Sinh Báo” (hưởng trong kiếp sau) và “Hậu Báo” (hưởng sau những kiếp sau khi có duyên gặp lại).
Hơn nữa, chúng ta cần xem xét những việc xấu chúng ta đã làm, những phẩm chất không đạo đức đã hành động như thế nào? Và những việc thiện chúng ta làm được bao nhiêu? Trong trường hợp mượn nợ, nếu chúng ta vay mượn mười đồng, chỉ trả ba đồng và đòi xoá nợ hoàn toàn, liệu có hợp lý không? Nói là làm việc thiện để trả nợ chỉ là cách xoa dịu tâm lý, không có nghĩa là việc làm thiện sẽ thay thế cho việc làm ác, và việc làm thiện sẽ có phần thưởng, còn việc làm ác sẽ có phần báo. Tuy nhiên, chúng ta cần hiểu rằng giữa Nhân và Quả còn có Duyên. Nếu trong quá khứ, do thiếu thông minh, chúng ta đã mắc phải việc làm ác. Bây giờ, nếu chúng ta nhận lỗi, sám hối và hứa sẽ không tái phạm, và từ đây chúng ta không ngừng tu thiện để cắt đứt những duyên xấu, thì quả xấu chưa bao giờ xảy ra. Hãy có ý định cao cả và hành trì tu hành để giải thoát khỏi sự sinh tử và trở thành Thánh Nhân, Bồ Tát, Phật với đầy đủ trí tuệ và năng lực để sau này có thể giải thoát và cứu độ chúng sinh.
Nhân Quả: Hiểu Đúng Để Thay Đổi Số Mệnh
Mọi người ơi! Trong kiếp này, nếu ai may mắn hơn, giàu có hơn người khác, chẳng hạn như vì họ đã từng tạo công phước, làm thiện. Nếu bây giờ chúng ta không tạo phước, tu hành, thì trong kiếp sau chúng ta sẽ gặp đói khổ và bất hạnh. Hiểu về quy luật nhân quả, chúng ta sẽ sống tự do và hạnh phúc ngay trong cuộc sống hiện tại vì chúng ta sẽ không mắc sai lầm và chấp nhận mọi sự không may đến với mình. Từ đó, chúng ta sẽ sám hối và nỗ lực tu hành, thực hiện nhiều việc thiện hơn nữa, và tương lai chắc chắn sẽ tốt đẹp. Hoà thượng Tịnh Không đã từng nói: “Lỗi không phải do người khác, lỗi là ở chính mình”. Hãy suy ngẫm câu nói này mỗi khi gặp người, gặp việc và gặp khó khăn trong cuộc sống.
Hãy hiểu rõ về quy luật nhân quả để thay đổi số mệnh của chúng ta.
