Lịch sử, như nhà sử học Trung Quốc Chương Lập Phàm từng ví von, đôi khi giống như một thực đơn “à la carte”, nơi người ta chỉ chọn lọc những món ăn ngon nhất, đẹp mắt nhất để giới thiệu, trong khi cố tình che giấu đi những phần kém hấp dẫn, khó nuốt. Mối quan hệ giữa Trung Quốc và chế độ Khmer Đỏ trong giai đoạn 1975-1979 chính là một ví dụ điển hình cho thực trạng “lịch sử theo thực đơn” này.
Mặc dù Bắc Kinh luôn khẳng định sự trợ giúp của họ dành cho Khmer Đỏ chỉ giới hạn trong “việc cung cấp thực phẩm và nông cụ”, nhưng thực tế lịch sử lại phơi bày một câu chuyện hoàn toàn khác. Sự thật phũ phàng là chính quyền Khmer Đỏ, với bản chất tàn bạo và chính sách diệt chủng man rợ, đã không thể tồn tại nếu thiếu đi sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Trung Quốc. Giáo sư Andrew Mertha từ Đại học Cornell, một chuyên gia hàng đầu về Đông Nam Á, đã khẳng định một cách chắc nịch trong cuốn sách “Brothers in Arms” (2014) của mình rằng: “Không có trợ giúp của Trung Quốc, chế độ Khmer Đỏ không thể tồn tại quá một tuần lễ.”
Để hiểu rõ hơn về mối liên hệ mật thiết, phức tạp và đầy tranh cãi này, chúng ta cần quay ngược dòng thời gian, trở về những chương đen tối nhất trong lịch sử Campuchia.
Hành Trình Tìm Về Quá Khứ: Từ Angkor Huy Hoàng Đến Biến Động Thế Kỷ 20
Câu chuyện về mối quan hệ giữa Trung Quốc và Campuchia đã được bắt đầu từ rất sớm. Vào cuối thế kỷ 13, nhà hải hành Trung Hoa – Châu Đạt Quan, đã có dịp đặt chân đến Angkor – kinh đô huy hoàng của đế chế Khmer. Cuốn hồi ký “Chân Lạp Phong Thổ Ký” của ông đã trở thành một trong những nguồn sử liệu quý giá, cung cấp cho hậu thế cái nhìn cận cảnh về một thời kỳ vàng son của đất nước Chùa Tháp.
Hình 1: Từ trái: Chân Lạp Phong Thổ Ký, bản tiếng Việt của Lê Hương, Saigon 1973; Mémoires sur les Coutumes du Cambodge, bản tiếng Pháp của Paul Pellot, Hà Nội 1902; The Customs of Cambodia, bản tiếng Anh 1993; Sitten in Kambodscha, bản tiếng Đức 1999. [nguồn: internet]
Tuy nhiên, bước sang thế kỷ 20, Campuchia đã phải trải qua những biến động dữ dội. Cuộc chiến tranh Việt Nam và sự trỗi dậy của Khmer Đỏ đã đẩy đất nước này vào một trong những thảm kịch diệt chủng kinh hoàng nhất trong lịch sử nhân loại. Giữa bối cảnh hỗn loạn đó, Trung Quốc đã nổi lên như một đồng minh quan trọng, cung cấp cho Khmer Đỏ vũ khí, viện trợ kinh tế và sự ủng hộ chính trị.
Hậu Thuẫn Của Trung Quốc: Nòng Cốt Cho Sự Tồn Tại Của Khmer Đỏ?
Sự hậu thuẫn của Trung Quốc đối với Khmer Đỏ không chỉ đơn thuần là viện trợ nhân đạo. Chính phủ Trung Quốc khi đó, dưới sự lãnh đạo của Mao Trạch Đông, coi Khmer Đỏ là một đồng minh quan trọng trong cuộc chiến tranh ủy nhiệm chống lại Việt Nam và Liên Xô.
Sự viện trợ to lớn về quân sự và kinh tế từ Trung Quốc đã tạo điều kiện cho Khmer Đỏ củng cố quyền lực, tiến hành các chiến dịch thanh trừng đẫm máu và thiết lập một chế độ độc tài tàn bạo. Không ngoa khi nói rằng, chính sự hậu thuẫn từ Trung Quốc đã góp phần tạo nên thảm kịch diệt chủng tại Campuchia, cướp đi sinh mạng của hàng triệu người vô tội.
Bài Học Lịch Sử: Nhìn Lại Quá Khứ Để Hướng Tới Tương Lai
Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Khmer Đỏ là một minh chứng rõ nét cho thấy lịch sử không chỉ là những câu chuyện được kể lại, mà còn là những bài học quý giá cho hiện tại và tương lai. Việc che giấu, bóp méo sự thật lịch sử không chỉ là sự xúc phạm đối với quá khứ, mà còn tiềm ẩn nguy cơ lặp lại những sai lầm trong tương lai.
Bài học được rút ra từ câu chuyện đau lòng này chính là sự cần thiết phải nhìn nhận lịch sử một cách khách quan, trung thực và toàn diện. Chỉ khi đối diện với quá khứ, chúng ta mới có thể rút ra bài học kinh nghiệm, hướng tới một tương lai hòa bình và thịnh vượng hơn.
