Lịch sử nhân loại đã ghi nhận vô số thảm họa đói kém do thiên tai, mất mùa. Tuy nhiên, nạn đói kinh hoàng nhất, cướp đi sinh mạng của hàng chục triệu người dân Trung Quốc trong giai đoạn 1959-1961, lại bắt nguồn từ chính sách sai lầm của con người.
Ba Ngọn Cờ Hồng Và Khởi Nguồn Của Thảm Họa
Năm 1958, Mao Trạch Đông, nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc (CPC), phát động phong trào “Ba ngọn cờ hồng” với ba mục tiêu chính: Đường lối chung, Đại nhảy vọt trong Công nghiệp và Công xã nhân dân trong Nông nghiệp. Phong trào này, đặc biệt là “Đại nhảy vọt”, đã đẩy nền kinh tế Trung Quốc vào khủng hoảng trầm trọng, mở đầu cho một trong những nạn đói khủng khiếp nhất lịch sử.
Hình ảnh tuyên truyền về “Đại nhảy vọt” với hình ảnh người nông dân hăng say lao động sản xuất.
“Đại nhảy vọt” kêu gọi toàn dân tham gia sản xuất gang, thép với mục tiêu đầy tham vọng: nâng sản lượng thép lên 10 triệu tấn và gang lên 13 triệu tấn trong thời gian ngắn. Hàng triệu người dân, bất kể kinh nghiệm hay kỹ thuật, bị điều động tham gia sản xuất. Kết quả là hàng núi gang, thép được sản xuất ra nhưng phần lớn là phế phẩm, không thể sử dụng.
Chuỗi Sai Lầm Chết Người
Song song với thảm họa “Đại nhảy vọt” trong công nghiệp, nông nghiệp Trung Quốc cũng rơi vào khủng hoảng với chính sách công xã nhân dân. Chế độ sở hữu đất đai bị xóa bỏ, nông dân bị ép buộc vào các công xã, làm việc tập thể và bị tước đoạt quyền sản xuất. Năng suất lao động sụt giảm nghiêm trọng, sản lượng lương thực giảm sút.
Chính phủ độc quyền thu mua lương thực với giá rẻ mạt và bán ra với giá cao, đẩy người dân vào cảnh đói kém. Tình trạng càng thêm trầm trọng khi chính quyền che giấu sự thật về sản lượng lương thực, báo cáo con số ảo cao gấp nhiều lần thực tế.
Chính sách diệt chim sẻ, với mục tiêu bảo vệ mùa màng, lại gây ra tác dụng ngược. Chim sẻ bị tiêu diệt hàng loạt khiến châu chấu sinh sôi nảy nở, tàn phá mùa màng, đẩy sản lượng lương thực xuống mức báo động.
Nhà Ăn Tập Thể: Từ Hy V vọng Đến Bi Kịch Đói Kém
Trong bối cảnh đó, Mao Trạch Đông đưa ra ý tưởng thành lập nhà ăn tập thể, được xem là giải pháp hiệu quả để quản lý lương thực và thúc đẩy tinh thần tập thể. Hàng triệu nhà ăn tập thể được thành lập, thu hút hàng trăm triệu người dân tham gia. Ban đầu, khẩu hiệu “ăn thật no” và “không phải trả tiền” thu hút đông đảo người dân.
Tuy nhiên, nguồn cung lương thực nhanh chóng cạn kiệt do sản lượng sụt giảm nghiêm trọng. Bữa ăn từ thịnh soạn dần chuyển sang cháo loãng, rau dại. Nạn đói bắt đầu len lỏi khắp các vùng nông thôn Trung Quốc.
Giấu Diếm Sự Thật Và Cái Chết Trắng Tràn Lan
Mặc cho tình hình ngày càng thảm khốc, chính quyền Trung Quốc vẫn cố tình che giấu sự thật về nạn đói. Các báo cáo về nạn đói bị ém nhẹm, những người dám lên tiếng cảnh báo bị quy chụp là “phần tử hữu khuynh”, bị cách chức, thậm chí bị tù đày.
Trong khi đó, người dân, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, phải đối mặt với cái chết trong tuyệt vọng. Nạn ăn thịt người xuất hiện ở nhiều nơi. Xã hội rơi vào hỗn loạn với nạn cướp bóc, bạo động.
Bài Học Đau Lòng
Nạn đói lớn ở Trung Quốc là một trong những thảm kịch bi thương nhất trong lịch sử nhân loại. Nó là minh chứng cho thấy sự nguy hiểm của các chính sách kinh tế – xã hội phi thực tế, sự tập trung quyền lực quá mức và việc kiểm soát thông tin gắt gao.
Thảm họa này để lại bài học sâu sắc về vai trò của lãnh đạo, tầm quan trọng của việc lắng nghe tiếng nói của người dân, cũng như sự cần thiết của việc minh bạch thông tin trong việc phòng ngừa và ứng phó với các thảm họa.
