Hàng năm, cứ đến ngày cuối năm, trong tâm trí tôi lại hiện về một ngày đặc biệt mang tên “ngày giỗ làng”. Đó là ngày để tưởng nhớ về cuộc tàn sát và hủy diệt kinh hoàng mà làng tôi phải gánh chịu bởi những người theo đạo Thiên Chúa vào năm 1885, sau khi kinh thành Huế thất thủ.
Sự kiện bi thương này bắt nguồn từ việc làng tôi là một trong những nơi kiên quyết phản đối sự truyền bá của đạo Thiên Chúa khi nó mới du nhập vào Việt Nam. Sự phản đối này xuất phát từ lòng tự tôn dân tộc và mong muốn bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, khi đạo Thiên Chúa được tự do truyền giáo, những người theo đạo đã trả thù bằng cách tấn công và tàn phá làng mạc.
Dân làng tôi, dưới sự lãnh đạo của các bậc văn thân, đã dũng cảm đứng lên kháng cự. Tuy nhiên, trước lực lượng đông đảo và trang bị vũ khí của đối phương, họ đành bất lực nhìn ngôi làng chìm trong biển lửa. Những dinh thự nguy nga, những ngôi nhà khang trang đều bị thiêu rụi. Người dân kẻ chạy thoát thân, người bỏ mạng oan uổng.
Hình ảnh minh họa một ngôi làng cổ với những ngôi nhà cổ kính, mái ngói rêu phong, gợi nhớ về một thời kỳ lịch sử đã qua.
Để tưởng nhớ về những người đã khuất và ghi dấu ấn lịch sử bi hùng của làng, hằng năm, vào ngày định mệnh ấy, con cháu trong làng đều sửa soạn mâm cao cỗ đầy để tưởng nhớ về tổ tiên. Vì có rất nhiều gia đình cùng làm giỗ trong ngày này nên người dân gọi đó là “ngày giỗ làng” – một cái tên chất chứa biết bao 애환 và ý nghĩa.
Bên cạnh “ngày giỗ làng”, người dân quê tôi còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo khác. Một trong số đó là tiếng trống hội rộn ràng trong đêm giao thừa báo hiệu thời khắc chuyển giao thiêng liêng giữa năm cũ và năm mới.
Làng tôi vốn nổi tiếng là đất học, nơi sản sinh ra nhiều bậc khoa bảng. Do đó, Văn hội – nơi hội tụ những người có học thức và uy tín trong làng – luôn được người dân kính trọng. Tiếng trống hội do một vị bô lão đức cao vọng trọng trong Văn hội đảm nhiệm vang lên 3 hồi giòn giã, báo hiệu thời khắc giao thừa thiêng liêng đã đến.
Tiếng trống hội vang vọng trong đêm khuya thanh vắng như xé toạc không gian tĩnh lặng, báo hiệu một năm mới đã đến. Ngay sau đó, tiếng chuông chùa, tiếng pháo nổ rộn ràng khắp các nẻo đường làng, hòa cùng tiếng trống hội tạo nên một bản hòa ca rộn ràng, náo nhiệt, chào đón mùa xuân mới tràn đầy hy vọng.
Hình ảnh minh họa lễ hội vật cù truyền thống với hai đội nam thanh niên đang tranh cướp quả cù bằng gỗ trên sân đất, thu hút đông đảo người dân đến xem và cổ vũ
Mùa xuân đến cũng là lúc người dân quê tôi nô nức tổ chức nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc. Trong đó, nổi bật nhất là lễ hội “vật cù” – một trò chơi dân gian độc đáo thể hiện tinh thần thượng võ, đoàn kết và sức mạnh tập thể.
Lễ hội “vật cù” thường được tổ chức vào ngày mồng hai Tết trên một khoảng sân rộng, bằng phẳng, thu hút đông đảo người dân trong vùng tham gia. Những chàng trai khỏe mạnh, cường tráng nhất của làng được tuyển chọn để tham gia tranh tài. Họ chia thành hai phe, dùng sức mạnh và kỹ thuật để tranh cướp quả “cù” và tìm cách đưa vào rổ của đội mình.
Ngoài lễ hội “vật cù”, người dân quê tôi còn tổ chức nhiều lễ hội đặc sắc khác như lễ hội “chạy ói”, lễ hội “đánh giặc Hóp”,… Mỗi lễ hội đều mang những ý nghĩa riêng, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân.
Hình ảnh minh họa lễ hội chạy ói với đám đông người dân chen chúc nhau, khiêng kiệu và chạy trên bãi biển cát trắng, tạo nên một không khí náo nhiệt, sôi động.
Những lễ hội truyền thống, những phong tục tập quán độc đáo được gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân quê tôi.
