Buổi chiều thu lịch sử ấy, tiết trời như hòa cùng niềm vui sướng của dân tộc. Kinh thành Huế, chứng nhân của biết bao thăng trầm lịch sử, nay lại được chứng kiến một sự kiện trọng đại, đánh dấu sự kết thúc của một triều đại phong kiến và mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước: kỷ nguyên độc lập, tự do.
Trước cửa Ngọ Môn uy nghiêm, hàng vạn người dân Huế từ khắp các nẻo đường đổ về, chen vai nhau chật kín cả một vùng rộng lớn. Từ các cụ già tóc bạc phơ, đến những em nhỏ ngây thơ, từ những người nông dân chân lấm tay bùn, đến những trí thức, học sinh, sinh viên… tất cả đều chung một niềm hân hoan, phấn khởi. Dòng người cuồn cuộn ấy như sóng trào biển lớn, tượng trưng cho sức mạnh đoàn kết của cả dân tộc, cùng nhau hướng về tương lai tươi sáng.
Giữa quảng trường, lá cờ vàng của triều Nguyễn, lá cờ đã tung bay trên đất nước suốt hơn 140 năm, nay đã được hạ xuống. Thay vào đó là lá cờ đỏ sao vàng, biểu tượng thiêng liêng của Tổ quốc, của độc lập, tự do, được kéo lên cao chót vót. Tiếng loa vang dội, thôi thúc lòng người: “Hạ cờ cũ xuống! Thượng quốc kỳ!”. Giây phút ấy, cảm xúc như vỡ òa, hàng vạn con tim như hòa chung một nhịp đập. Tiếng hô “Việt Nam độc lập muôn năm! Hồ Chủ tịch muôn năm!” vang lên rền trời, át cả tiếng nhạc, tiếng trống, thể hiện niềm tin son sắt của nhân dân vào một tương lai tươi sáng dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ.
Khoảnh khắc lịch sử: Trưởng đoàn đại biểu Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Trần Huy Liệu (phải) nhận thanh kiếm nạm ngọc từ Vua Bảo Đại trong lễ thoái vị chiều 30/8/1945 tại Ngọ Môn, Huế.
Trước đó ít phút, trên lầu Ngọ Môn, vị vua cuối cùng của triều Nguyễn – Bảo Đại – đã đọc bản Tuyên ngôn thoái vị. Giọng đọc ngập ngừng, như có phần run rẩy, ông trao lại cho đại diện Chính phủ lâm thời chiếc ấn vàng “Hoàng đế chi bảo”, chính thức chấm dứt sự tồn tại của chế độ quân chủ chuyên chế đã thống trị Việt Nam hàng nghìn năm.
Chiếc ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” – biểu tượng cho quyền lực của các triều đại phong kiến Việt Nam – đã được Vua Bảo Đại trao trả cho nhân dân trong ngày lễ trọng đại.
Sự kiện 30/8/1945 tại Huế không chỉ là minh chứng cho sức mạnh to lớn của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, mà còn là biểu tượng chói lọi cho tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam. Bài học về tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực tự cường của dân tộc ta trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày hôm nay.
Tài liệu tham khảo:
- Thanh Tịnh, Bình Trị Thiên Tháng Tám Năm Bốn Lăm, NXB Thuận Hóa, 1985.
