Vài nét giới thiệu về Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông
Trong lịch sử phát triển của Phật giáo, có hai phái chính là Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông. Mỗi phái có những điểm giống và khác nhau, và để hiểu rõ hơn về tư tưởng của từng phái, chúng ta cùng tìm hiểu qua nội dung dưới đây.
Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông
Phật giáo đã trải qua nhiều giai đoạn và phân nhánh khác nhau trong quá trình hình thành và phát triển. Điều này đã dẫn đến sự khác biệt trong cách diễn giải kinh Phật và tên gọi của từng nhánh phật giáo.
Phật giáo xuất hiện tại Ấn Độ và sau đó lan truyền sang các nước lân cận, rồi toàn bộ châu Á, và cuối cùng lan rộng khắp thế giới. Quá trình truyền bá diễn ra theo hai hướng: một hướng về phía Bắc, gọi là Phật giáo Bắc Tông, với tư tưởng Đại Thừa, và một hướng về phương Nam, gọi là Phật giáo Nam Tông, mang tư tưởng Tiểu Thừa.
Đặc điểm của Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông
Sự phân chia giữa Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông không phụ thuộc vào tổ chức hay quyền lợi, địa vị nào. Nó chỉ đơn giản là do sự khác biệt trong quan điểm về giáo lý và giới luật.
Hai hệ phái này không phải do đức Phật phân chia, mà do Tăng đoàn chia ra vào thời kỳ kết thúc việc biên tập Kinh Điển lần thứ hai, khi Ngài Da Xá – Yassa đảm nhận vai trò chủ tọa.
Phật giáo Nam Tông được coi là Phật giáo nguyên thủy. Các sư Nam Tông tuân thủ truyền thống đi khất thực. Trong khi đó, Phật giáo Bắc Tông không đi khất thực mà chú trọng vào việc tu tập nấu chay.
Về ngôn ngữ, Ấn Độ có hai ngôn ngữ chính là Sanskrit ở phía Bắc và Pali ở phía Nam. Các sư Nam Tông thường truyền kinh bằng tiếng Pali. Tuy nhiên, các nước theo Phật giáo Nam Tông cũng dịch kinh Pali sang ngôn ngữ của họ. Trong khi đó, các nước theo Bắc Tông thường dịch Kinh Tạng từ tiếng Sanskrit sang ngôn ngữ quốc ngữ để nghiên cứu và tụng kinh dễ dàng hơn.
Các sư Nam Tông thường tập trung vào một pháp môn duy nhất, đó là pháp tứ niệm xứ, trong khi Bắc Tông tu tập nhiều pháp môn thiền quán khác nhau.
Phật Giáo Bắc Tông – theo quan điểm Đại Thừa
Đại Thừa có nghĩa là “cỗ xe lớn”, “bánh xe lớn”. Phái này xuất hiện vào thế kỷ thứ nhất trước công nguyên, và tự xem mình là “cỗ xe lớn” nhờ tính đa dạng của giáo pháp. Mục đích của Đại Thừa là mở đường cho một số lớn chúng sinh có thể giác ngộ.
Cả hai tư tưởng Tiểu Thừa và Đại Thừa đều bắt nguồn từ vị Phật Thích Ca Mâu Ni. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính đó là sự quan tâm đối với thực hành giáo pháp và tư tưởng.
Hình tượng tiêu biểu của Đại Thừa là Bồ Tát với lòng từ bi và nhẫn nhục. Bát nhã bát thiên tụng được coi là bộ kinh văn đầu tiên của Đại Thừa.
Phật giáo Nam Tông – theo quan điểm Tiểu Thừa
Tiểu Thừa có nghĩa là “cỗ xe nhỏ”, chỉ những người theo Phật giáo nguyên thủy. Trước năm 1950, nhiều nhà nghiên cứu đạo Phật đã đề xuất thay thế thuật ngữ này, nhưng không thành công, bởi vì tư tưởng đã ăn sâu vào tâm khảm của nhiều Phật tử. Kinh văn đầu tiên xuất hiện trong Tiểu Thừa là Thanh văn.
Phân biệt chính xác Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông
Để có thể phân biệt chính xác Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông, chúng ta có thể tìm hiểu dựa trên quan điểm của hai tư tưởng Đại Thừa và Tiểu Thừa.
Điểm khác biệt giữa Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông
Có nhiều khía cạnh khác nhau để phân biệt giữa Nam Tông và Bắc Tông, bao gồm:
Thờ cúng
Nam Tông chỉ thờ cúng Phật Thích Ca Mâu Ni, trong khi Bắc Tông thờ cúng nhiều vị Phật và Bồ Tát.
Theo quan niệm chung của Phật giáo Nam Tông, đức Thích Ca Mâu Ni là một người bình thường như bất kỳ ai khác. Ngài cũng có các nhu cầu cơ bản như ăn, mặc, ngủ… và cũng bị ảnh hưởng bởi định luật vô thường. Tuy nhiên, ngài khác với người thường ở chỗ đã giác ngộ hoàn toàn sau khi xuất gia và tu tập, và đạt được chánh quả. Trái lại, chúng sanh mãi mãi bị lạc trong samsara do bị chấp mê và không giác ngộ.
Phật giáo Bắc Tông cho rằng đức Phật Thích Ca khác biệt nhiều so với người thường. Người ta thờ cúng thân thể của Phật mà chúng ta nhìn thấy, nhưng đó chỉ là hình dạng hiện tại của Ngài. Ngài đã xuất hiện trong số lần vô lượng trước đây để giáo hóa chúng sinh, và thực sự đã là Phật từ lâu lắm rồi.
Xuất gia
Theo tư tưởng Đại Thừa, khi một người xuất gia, thì sẽ xuất gia vĩnh viễn và không trở lại cuộc sống thường ngày. Đó là vì người đã quyết định theo đuổi con đường Phật đạo và cống hiến đời sống cho tu hành.
Trong khi đó, theo Tiểu Thừa, nam thanh niên phải tu báo hiếu trong chùa khi trưởng thành. Sau khi hoàn thành, họ có thể tiếp tục tu tập hoặc lấy vợ sinh con, theo một số quy định bình thường.
Ăn chay
Phật giáo Bắc Tông quy định ăn chay không được ăn đồ có máu, có sinh mạng, và áp dụng chế độ ăn chay suốt đời tu hành.
Nam Tông, ngược lại, các nhà sư chỉ đi khất thực vào buổi sáng và dùng bất kỳ thứ gì Phật tử cúng dường, kể cả đồ mặn, miễn là không vì sát sinh và không cầu danh lợi cho mình. Họ chỉ có một bữa chính vào lúc 12 giờ trưa và sau đó dùng đồ nhẹ.
Y phục
Phục trang của Phật giáo Bắc Tông kín đáo và che phủ toàn bộ cơ thể, không lộ vai. Trong khi đó, phục trang của Phật giáo Nam Tông có thể để lộ vai trái.
Từ những điểm khác biệt giữa Phật giáo Nam Tông và Bắc Tông, chúng ta thấy sự đa dạng trong cách sống và tư tưởng của Đạo Phật. Những khác biệt này không ảnh hưởng đến sự phát triển và thịnh vượng của Phật giáo ngày nay và trong tương lai. Mỗi quốc gia và vùng miền có quyền chọn tư tưởng phù hợp để tu hành theo ý muốn của mình.
Tìm hiểu thêm:
